۰۲ آذر ۱۴۰۳ ۲۱ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۵۱ : ۲۱
فرزانگان؛
عالمی که صداقت او به تأیید صاحب‌الامر رسید
از افتخارات شیخ محمدحسین کاظمی، این بود که صداقت و امانتش به تأیید حضرت صاحب‌الامر علیه‌السلام رسید و نیابت آن فقیه وارسته را آن حضرت امضاء فرمودند.
عقیق:فقیه نامدار شیعه، شیخ محمدحسین کاظمی رحمةالله‌علیه در سال 1224 قمری در کاظمین دیده به جهان گشود.ایشان خدمات علمی و فرهنگی درخشانی را به اسلام و مکتب تشیع داشته که فهرست دانشمندان و فقهای آنان فرصت و مجالی دیگر می‌طلبد. البته نسب و سابقه این خاندان به تیره‌ای از عشایر جبل عامل باز می‌گردد.
این عالم فقید تحصیلات خود را در حوزه علمیه کاظمین آغاز و با شور و عشقی زایدالوصف آن‌را پی گرفت. وی محضر اساتید بزرگ را غنیمت شمرده، توانست با جدیت و عنایات حضرت حق، به مدارج قابل توجهی از علوم و معارف اهل‌بیت علیهم‌السلام دست یابد. برخی از اساتید ایشان عبارت‌اند از: شیخ عبدالله عاملی (متوفای 1302ق)، شیخ حسن کاشف‌الغطاء صاحب کتاب فقهی «انوارالفقاهة»، شیخ مرتضی انصاری و برخی دیگر از اعلام آن زمان.
*هجرت به نجف:
هجرت به شهر علم و فقاهت نجف‌اشرف از دیر زمان مورد توجه علما و جویندگان علم و معرفت بوده، اما دعوت فقیهی نامدار چون صاحب جواهر، انگیزه هجرت را برای شیخ محمدحسین کاظمی دوچندان کرد و گویا مرحوم صاحب جواهر پیشاپیش نشانه‌ها و افق روشنی را پیش روی محمدحسین کاظمی می‌دید. از این‌رو با سفارش ایشان به نجف‌اشرف هجرت نمود و با بهره‌گیری از اعاظم حوزه علمیه نجف در زمانی کوتاه، مبانی علمی خویش را استوار و در طراز اساتید قوی و مطرح نجف قرار گرفت.
*تدریس وتربیت طلاب:
از ویژگی‌های فقیه بزرگوار شیخ محمدحسین کاظمی که او را از بسیاری از عالمان متمایز می‌سازد، تربیت شاگردان برجسته است. ایشان سالیان طولانی به تدریس و تربیت طلاب و فضلا پرداخت و موفق شد تا ده‌ها عالم و محقق که هر کدام از اساتید بزرگ و ذخایر حوزه‌های علمیه شدند، تربیت کند. برخی از شاگردان ایشان بعدها از مراجع بزرگ و مجتهدان بنام گشتند.
هدایةالانام فی شرح شرایع‌الاسلام، نخبةالعباد، حاشیه علی کتاب الرسایل، بغیةالخاص والعام و... .از جمله آثار منتشر شده ازاین عالم بزرگ است .
*از نگاه دیگران:
تراجم‌نویسان با تعابیر بلندی از مقام علمی و اخلاقی شیخ محمدحسین کاظمی یاد کرده‌اند که این مختصر را گنجایش ذکر آن‌ها نیست، که به ذکر بعضی از آن‌ها بسنده می‌شود.
محدث عالی‌قدر، مرحوم حاج شیخ عباس قمی قدس‌سره، در فوایدالرضویه می‌نویسند: شیخ بزرگوار و فقیه سعید، علامه دوران و یکه‌تاز عصر، زعیم عالی‌قدر، جامع فقاهت و زهد و جامع علم و عبادت... شیخ محمدحسین کاظمی، در صبر در اطاعت خدا و تألیف و تدریس و اقامه نماز بی‌نظیر بود...
هم‌چنین مؤلف طبقات اعلام‌الشیعه می‌نویسند: شیخ محمدحسین کاظمی، مجتهدی مسلم و مدرسی ارجمند و از بزرگان فقها و مشاهیر علمای عصرش بود.
مرحوم فاضل مراغی نیز می‌نویسد: او فقیهی بزرگ و مجتهدی معروف در بین مسلمانان بود. جلالت قدر و مقام معنوی‌اش و زهد و تقوا و پرهیزکاری‌اش شهره آفاق شد.
مرجعیت فراگیر: جامعیت علمی و اخلاقی، پیش‌تازی در فقه، برخورداری از سلاح بیان و قلم مجموعه عواملی در تثبیت زعامت دینی و مرجعیت فراگیر شیخ محمدحسین کاظمی بودند. با این‌که در آن زمان در حوزه علمیه نجف‌اشرف علما و مجتهدان فراوانی حضور داشتند، اما روز به روز دامنه مرجعیت ایشان وسعت یافت و فتاوای آن فقیه وارسته نه‌تنها در عراق، بلکه در شام و لبنان، کویت و بحرین، قطیف و احساء و مدینه منوره از نفوذ و تأثیر بیشتری برخوردار بود.
*مهر تأیید صاحب‌الامر(عج) بر امانت داری
از افتخارات شیخ محمدحسین کاظمی، این بود که صداقت و امانتش به تأیید حضرت صاحب‌الامر علیه‌السلام رسید و نیابت آن فقیه وارسته را حضرت امضاء فرمودند. مرحوم صدرالاسلام خویی آورده: در بزرگی این مرد و مقام عالی‌اش همین بس که به مرتبه‌ای رسید که وقتی حاج علی کرادی بغدادی، مشرف به محضر امام زمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف شد، حضرت صاحب‌الامر(عج) فرمودند: سهم امام به‌دست شیخ محمدحسین کاظمی برسد و فرمودند، شیخ را به صداقت و امانت داری می‌شناسند و او را نایب خویش می‌دانند.
*زندانی شدن شیخ:
از حوادث ناگوار سال 1294 قمری دستگیری و حبس شیخ محمدحسین بود که توسط حکومت عثمانی در حرم مطهر علوی اتفاق افتاد. زمانی که خبر دستگیری شیخ، انتشار یافت، اجتماع عظیمی از طلاب علوم دینی و مردم در اعتراض به هتک ساحت روحانیت تشکیل و خواستار آزادی هرچه سریع‌تر آن فقیه عالی‌قدر شدند، ولی این اجتماع به‌خاطر ترس از وقوع فتنه‌ای بزرگ‌تر ادامه نیافت و مصلحت را بر آن دیدند که متفرق شوند. شاعر معروف عرب، ابی‌المحاسن در تسلی شیخ دو بیت شعر سروده که مضمون ترجمه فارسی آن چنین است:
ای کسی که تمام عراق در پی دستگیری‌اش قیام کردند ؛
این دستگیری به‌خاطر مکری بود که عثمانی‌ها ترتیب دادند ؛
البته با حبس کردنت ضرری به تو نمی‌رسانند ؛
چون وقتی خواهد آمد که مثل بدر منیری که از محاق در می‌آید ؛
و مانند ماه شب چهارده، از حبس در خواهی آمد.
*ویژگی‌های اخلاقی:
این فقیه وارسته از سجایای اخلاقی والا و کریمانه‌ای برخوردار بود. بسیاری از فقهای معاصر و کسانی که بعداز ایشان آمدند، به زهد و تقوای شیخ و بی‌اعتنایی‌اش به دنیا و مظاهر آن اذعان کرده‌اند. در احکام دین مسامحه نداشت و کمال احتیاط را در اجرای احکام دینی اعمال می‌کرد. به امر معروف و نهی از منکر اهتمام داشت و در تعاملاتش با مردم، متواضع و خوش‌برخورد بود.
* ویژگی‌های عبادی:
مرحوم حضرت آیت الله کاظمی در امور عبادی بسیار موفق و جدی بود هماره لبانش به یاد و ذکر خدای متعال مشغول بود. نمازهای ظهر و عصر و مغرب و عشا را در حرم مطهر امیرالمؤمنین علیه‌السلام اقامه می‌کرد. ذکر رکوع و سجود را تا هفتاد بار تکرار می‌کرد و در قنوتش دعاهای طولانی می‌خواند. اهل تهجد و نماز شب بود و در قنوت نماز وترش دعای ابوحمزه ثمالی و یا دعای کمیل را می‌خواند.
*کمک به نیازمندان:
از ویژگی‌های مرحوم آیت الله کاظمی، عنایت و اهتمام به وضع معیشتی افراد نیازمند و طلاب علوم دینی بود. پول و اموال فراوانی به‌دست ایشان می‌رسید، اما بدون این‌که ریالی از آن‌ها را صرف زندگی شخصی خود کند بین نیازمندان تقسیم می‌کرد. اموالی را شبانه به درب خانه‌های نیازمندان می‌فرستاد. هم‌چنین بسیاری از خانواده‌های بی‌سرپرست را اداره و تأمین می‌کرد.
فقیه فرزانه، مرحوم حضرت آیت الله شیخ محمدحسین کاظمی قدس‌سره پس‌از سال‌ها تلاش علمی و تربیت ده‌ها فقیه و دانشمند، در شب یازدهم محرم‌الحرام سال 1308 قمری در سن 84 سالگی دارفانی را وداع گفته و به سرای باقی شتافت. روز وفات آن عالم وارسته، نجف‌اشرف به‌صورت تعطیل درآمد و پیکر مطهر ایشان در میان حزن و اندوه علما و ارادتمندان در یکی از حجرات صحن مطهر امیرالمؤمنین علیه‌السلام به خاک سپرده شد.
«حشره‌الله مع اولیائه»
منبع: گلشن ابرار/10
اساتید: آیات عظام: شیخ عبدالله عاملی، شیخ حسن کاشف‌الغطاء، شیخ محمدحسن صاحب جواهر، شیخ مرتضی انصاری و... .
شاگردان: حضرات آیات؛ شیخ محمدعلی چهاردهی، سیدمرتضی کشمیری، سیدمحمدسعید حبوبی، شیخ صالح آل‌کاشف‌الغطاء، شیخ باقر بهاری همدانی و... .
آثار: هدایةالانام فی شرح شرایع‌الاسلام، نخبةالعباد، حاشیه علی کتاب الرسایل، بغیةالخاص والعام و... .
منبع:حوزه
211008
این عالم فقید تحصیلات خود را در حوزه علمیه کاظمین آغاز و با شور و عشقی زایدالوصف آن‌را پی گرفت. وی محضر اساتید بزرگ را غنیمت شمرده، توانست با جدیت و عنایات حضرت حق، به مدارج قابل توجهی از علوم و معارف اهل‌بیت علیهم‌السلام دست یابد. برخی از اساتید ایشان عبارت‌اند از: شیخ عبدالله عاملی (متوفای 1302ق)، شیخ حسن کاشف‌الغطاء صاحب کتاب فقهی «انوارالفقاهة»، شیخ مرتضی انصاری و برخی دیگر از اعلام آن زمان.
*هجرت به نجف:
هجرت به شهر علم و فقاهت نجف‌اشرف از دیر زمان مورد توجه علما و جویندگان علم و معرفت بوده، اما دعوت فقیهی نامدار چون صاحب جواهر، انگیزه هجرت را برای شیخ محمدحسین کاظمی دوچندان کرد و گویا مرحوم صاحب جواهر پیشاپیش نشانه‌ها و افق روشنی را پیش روی محمدحسین کاظمی می‌دید. از این‌رو با سفارش ایشان به نجف‌اشرف هجرت نمود و با بهره‌گیری از اعاظم حوزه علمیه نجف در زمانی کوتاه، مبانی علمی خویش را استوار و در طراز اساتید قوی و مطرح نجف قرار گرفت.
*تدریس وتربیت طلاب:
از ویژگی‌های فقیه بزرگوار شیخ محمدحسین کاظمی که او را از بسیاری از عالمان متمایز می‌سازد، تربیت شاگردان برجسته است. ایشان سالیان طولانی به تدریس و تربیت طلاب و فضلا پرداخت و موفق شد تا ده‌ها عالم و محقق که هر کدام از اساتید بزرگ و ذخایر حوزه‌های علمیه شدند، تربیت کند. برخی از شاگردان ایشان بعدها از مراجع بزرگ و مجتهدان بنام گشتند.
هدایةالانام فی شرح شرایع‌الاسلام، نخبةالعباد، حاشیه علی کتاب الرسایل، بغیةالخاص والعام و... .از جمله آثار منتشر شده ازاین عالم بزرگ است .
*از نگاه دیگران:
تراجم‌نویسان با تعابیر بلندی از مقام علمی و اخلاقی شیخ محمدحسین کاظمی یاد کرده‌اند که این مختصر را گنجایش ذکر آن‌ها نیست، که به ذکر بعضی از آن‌ها بسنده می‌شود.
محدث عالی‌قدر، مرحوم حاج شیخ عباس قمی قدس‌سره، در فوایدالرضویه می‌نویسند: شیخ بزرگوار و فقیه سعید، علامه دوران و یکه‌تاز عصر، زعیم عالی‌قدر، جامع فقاهت و زهد و جامع علم و عبادت... شیخ محمدحسین کاظمی، در صبر در اطاعت خدا و تألیف و تدریس و اقامه نماز بی‌نظیر بود...
هم‌چنین مؤلف طبقات اعلام‌الشیعه می‌نویسند: شیخ محمدحسین کاظمی، مجتهدی مسلم و مدرسی ارجمند و از بزرگان فقها و مشاهیر علمای عصرش بود.
مرحوم فاضل مراغی نیز می‌نویسد: او فقیهی بزرگ و مجتهدی معروف در بین مسلمانان بود. جلالت قدر و مقام معنوی‌اش و زهد و تقوا و پرهیزکاری‌اش شهره آفاق شد.
مرجعیت فراگیر: جامعیت علمی و اخلاقی، پیش‌تازی در فقه، برخورداری از سلاح بیان و قلم مجموعه عواملی در تثبیت زعامت دینی و مرجعیت فراگیر شیخ محمدحسین کاظمی بودند. با این‌که در آن زمان در حوزه علمیه نجف‌اشرف علما و مجتهدان فراوانی حضور داشتند، اما روز به روز دامنه مرجعیت ایشان وسعت یافت و فتاوای آن فقیه وارسته نه‌تنها در عراق، بلکه در شام و لبنان، کویت و بحرین، قطیف و احساء و مدینه منوره از نفوذ و تأثیر بیشتری برخوردار بود.
*مهر تأیید صاحب‌الامر(عج) بر امانت داری
از افتخارات شیخ محمدحسین کاظمی، این بود که صداقت و امانتش به تأیید حضرت صاحب‌الامر علیه‌السلام رسید و نیابت آن فقیه وارسته را حضرت امضاء فرمودند. مرحوم صدرالاسلام خویی آورده: در بزرگی این مرد و مقام عالی‌اش همین بس که به مرتبه‌ای رسید که وقتی حاج علی کرادی بغدادی، مشرف به محضر امام زمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف شد، حضرت صاحب‌الامر(عج) فرمودند: سهم امام به‌دست شیخ محمدحسین کاظمی برسد و فرمودند، شیخ را به صداقت و امانت داری می‌شناسند و او را نایب خویش می‌دانند.
*زندانی شدن شیخ:
از حوادث ناگوار سال 1294 قمری دستگیری و حبس شیخ محمدحسین بود که توسط حکومت عثمانی در حرم مطهر علوی اتفاق افتاد. زمانی که خبر دستگیری شیخ، انتشار یافت، اجتماع عظیمی از طلاب علوم دینی و مردم در اعتراض به هتک ساحت روحانیت تشکیل و خواستار آزادی هرچه سریع‌تر آن فقیه عالی‌قدر شدند، ولی این اجتماع به‌خاطر ترس از وقوع فتنه‌ای بزرگ‌تر ادامه نیافت و مصلحت را بر آن دیدند که متفرق شوند. شاعر معروف عرب، ابی‌المحاسن در تسلی شیخ دو بیت شعر سروده که مضمون ترجمه فارسی آن چنین است:
ای کسی که تمام عراق در پی دستگیری‌اش قیام کردند ؛
این دستگیری به‌خاطر مکری بود که عثمانی‌ها ترتیب دادند ؛
البته با حبس کردنت ضرری به تو نمی‌رسانند ؛
چون وقتی خواهد آمد که مثل بدر منیری که از محاق در می‌آید ؛
و مانند ماه شب چهارده، از حبس در خواهی آمد.
*ویژگی‌های اخلاقی:
این فقیه وارسته از سجایای اخلاقی والا و کریمانه‌ای برخوردار بود. بسیاری از فقهای معاصر و کسانی که بعداز ایشان آمدند، به زهد و تقوای شیخ و بی‌اعتنایی‌اش به دنیا و مظاهر آن اذعان کرده‌اند. در احکام دین مسامحه نداشت و کمال احتیاط را در اجرای احکام دینی اعمال می‌کرد. به امر معروف و نهی از منکر اهتمام داشت و در تعاملاتش با مردم، متواضع و خوش‌برخورد بود.
* ویژگی‌های عبادی:
مرحوم حضرت آیت الله کاظمی در امور عبادی بسیار موفق و جدی بود هماره لبانش به یاد و ذکر خدای متعال مشغول بود. نمازهای ظهر و عصر و مغرب و عشا را در حرم مطهر امیرالمؤمنین علیه‌السلام اقامه می‌کرد. ذکر رکوع و سجود را تا هفتاد بار تکرار می‌کرد و در قنوتش دعاهای طولانی می‌خواند. اهل تهجد و نماز شب بود و در قنوت نماز وترش دعای ابوحمزه ثمالی و یا دعای کمیل را می‌خواند.
*کمک به نیازمندان:
از ویژگی‌های مرحوم آیت الله کاظمی، عنایت و اهتمام به وضع معیشتی افراد نیازمند و طلاب علوم دینی بود. پول و اموال فراوانی به‌دست ایشان می‌رسید، اما بدون این‌که ریالی از آن‌ها را صرف زندگی شخصی خود کند بین نیازمندان تقسیم می‌کرد. اموالی را شبانه به درب خانه‌های نیازمندان می‌فرستاد. هم‌چنین بسیاری از خانواده‌های بی‌سرپرست را اداره و تأمین می‌کرد.
فقیه فرزانه، مرحوم حضرت آیت الله شیخ محمدحسین کاظمی قدس‌سره پس‌از سال‌ها تلاش علمی و تربیت ده‌ها فقیه و دانشمند، در شب یازدهم محرم‌الحرام سال 1308 قمری در سن 84 سالگی دارفانی را وداع گفته و به سرای باقی شتافت. روز وفات آن عالم وارسته، نجف‌اشرف به‌صورت تعطیل درآمد و پیکر مطهر ایشان در میان حزن و اندوه علما و ارادتمندان در یکی از حجرات صحن مطهر امیرالمؤمنین علیه‌السلام به خاک سپرده شد.
«حشره‌الله مع اولیائه»
منبع: گلشن ابرار/10
اساتید: آیات عظام: شیخ عبدالله عاملی، شیخ حسن کاشف‌الغطاء، شیخ محمدحسن صاحب جواهر، شیخ مرتضی انصاری و... .
شاگردان: حضرات آیات؛ شیخ محمدعلی چهاردهی، سیدمرتضی کشمیری، سیدمحمدسعید حبوبی، شیخ صالح آل‌کاشف‌الغطاء، شیخ باقر بهاری همدانی و... .
آثار: هدایةالانام فی شرح شرایع‌الاسلام، نخبةالعباد، حاشیه علی کتاب الرسایل، بغیةالخاص والعام و... .
منبع:حوزه
211008
گزارش خطا
