در این مراسم حجت‌الاسلام محمد جواد حجتی کرمانی طی سخنانی اظهار داشت: بنده در مدرسه معصومیه کرمان به همراه شهید باهنر و آیتالله موحدی کرمانی مشغول تحصیل بودیم در آن ایام استاد ما آیتالله صالحی اهل مطالعات روز بود و به دلیل علاقه‌ای که به خانواده ما داشت، اجازه داد که من شب‌ها در دفتر ایشان به مطالعه بپردازم.
وی در ادامه افزود: من در کتابخانه ایشان با آثار دیل کارنگی، موریس مترلینگ و نویسندگان داخلی همانند علی دشتی و محمد حجازی آشنا شدم. آیتالله صالحی مشترک روزنامه‌های تهران بودند که یکی از این روزنامه‌ها روزنامه آیین اسلام بود و من برای اولین بار با مقالات تفصیلی قرآن در مجله آیین اسلام با نام آیتالله طالقانی و مسجد هدایت آشنا شدم.
حجت‌الاسلام حجتی کرمانی یادآور شد: زمانی که آیتالله طالقانی در دادگاه شاهنشاهی محاکمه می‌شد، برادرم مرا به یکی از جلسات دادگاه برد. من یک کتاب به نام «جلوه‌ای از مسیح» را نگاشتم و خدمت آیتالله طالقانی بردم.
این همرزم آیتالله طالقانی ادامه داد: آیتالله طالقانی دادگاه رژیم گذشته را به رسمیت نشناخت و بعد از پایان جلسه دادگاه برخواست و گفت؛ این دادگاه اسرائیلی است! بنده در خروجی دادگاه زمان تنفس با ایشان روبرو شدم و کتاب را تقدیم ایشان کردم. آیتالله طالقانی آدم شوخی نیز بود و به من گفت این همشهری شما (منظور رئیس دادگاه) مرا اذیت می‌کند.
وی با اشاره به کتاب «پیک آفتاب» نوشته محمد اسفندیاری گفت: این کتاب بسیار خوب توانسته است به معرفی آیتالله طالقانی و همرزمان ایشان از جمله مهندس بازرگان و یدالله سحابی بپردازد. پدر مهندس بازرگان به نام عباسقلی خان تبریزی از ارادتمندان پدر آیتالله طالقانی به نام سید ابوالحسن طالقانی بود و به این ترتیب دوستی آیتالله طالقانی و مهندس بازرگان به دوران کودکی آن دو باز می‌گردد.
وی سپس به ذکر خاطره‌ای از دورانی که در زندان با آیتالله طالقانی به سر می‌برد، پرداخت و گفت: آیتالله طالقانی در زندان الگویی برای همه بود و برای تایید این سخن «محمدعلی عمویی» یکی از توده‌ای‌ها می‌تواند بگوید که وقتی توده‌ای‌ها در زندان بودند آیتالله طالقانی می‌گفتند اگر شما یک «أشهد أن لا اله الا الله» بگویید مسلمان می‌شوید چرا که هم شخصیت انقلابی هستید هم برای رسیدن جامعه بهتر در کشور مبارزه می‌کنید و از منظر شخصی راست‌گفتار هستید.
*مجاهد کبیر بهترین ویژگی آیتالله طالقانی
در ادامه این مراسم موسی حقانی اظهار داشت: یکی از ویژگی‌های آیتالله طالقانی مجاهد کبیر است، چه اتفاقی می‌افتد که آیتالله طالقانی از جانب مردم لقب مجاهد کبیر می‌گیرد؟
وی سپس به ذکر خاطره‌ای از رهبر انقلاب پرداخت و گفت: زمانی که خواستیم یکصدمین سال بزرگداشت تولد آیتالله طالقانی خدمت رهبر انقلاب رسیدیم ایشان فرمودند که آیتالله طالقانی با همه ویژگی‌هایی که داشت از جمله با همه مبارزان حشر و نشر داشت و روشنفکر بود اما یک ویژگی محرز ایشان مجاهد کبیر بود که باید روی آن تاکید کنید.
وی با بیان اینکه تداوم و پایداری در راه مبارزه یک مقدمه‌ای دارد که من سعی می‌کنم آن را واکاوی کنم، گفت: یکی از الزامات مجاهد بودن اعتقاد به حقانیت است یعنی مجاهد باید به تمام معنی به حقانیت خود اعتقاد داشته باشد.
وی افزود: بحث بعدی امید به آینده است و ویژگی دیگر مجاهد کبیر بودن و اعتقاد به وعده الهی است که دین حق غلبه خواهد کرد به همین دلیل آیتالله طالقانی به عنوان مجاهد کبیر در راه مبارزه پایداری داشت.
رئیس موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران گفت: طالقانی از دوره رضاشاه درگیر مبارزه با ظلم و جور است و از اینکه یک پاسبانی حجاب از زن ایرانی برمی‌دارد با پاسبان درگیر می‌شود و سیلی محکمی به صورت او می‌زند.
وی افزود: آقای طالقانی معتقد است یک جامعه و تمدن سه دوره دارد دوره نخست دوره کودکی است که در آن دوران تمدن اسلامی استقرار پیدا کرد و بعد دوران رشد است که او به دوران شکوفایی تمدن اسلامی اشاره دارد و آخرین دوران دوران بلوغ تمدن اسلامی است که در آن زمان به باور آیتالله طالقانی ظهور رخ می‌دهد.
حقانی گفت: کسی به راه و اعتقاد خود باور نمی‌داشت نمی‌توانست یک مجاهد کبیر باشد به نظر من اگر آیتالله الان هم زنده بود استکبار ستیز بود و دست از شعارهای خود برنمی‌داشتند.
آیتالله طالقانی به قطعی بودن ظهور اشاره می‌کند و اشاره‌ای به رهبران سیاسی اشاره می‌کند که گاهی دچار اشتباه می‌شوند و جامعه را از مسیر اصلی خود به انحراف می‌کشانند و ناکامی این مکتب‌ها باعث می‌شود که اعقتاد به منجی صالح راسخ‌تر شود.
وی گفت: آیتالله طالقانی مکتب تشییع را مکتب حقه اسلامی دانست و گفت: کسانی که آن زمان به آیتالله طالقانی لقب پدر می‌دادند الان تشیع را منحط‌ترین صورت اسلام می‌دانند چرا که در این مکتب اعتقاد به تفکر بلایی وجود دارد.
رئیس موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران با بیان اینکه برخی از روشنفکران دینی اعتقاد به امام زمان را مانعی در راه دموکراسی می‌دانند، گفت: آیتالله طالقانی تربیت عقلی مردم را با امام عصر ممکن می‌دانست.
