وقتی وحدت از حج مهم‌تر است

عقیق:سجاد اسلامیان: این روزها با آغاز عملیات حج تمتع 1436 در میانه جنگ عربستان سعودی و یمن و بحران‌های منطقه‌ای چون حضور گروه داعش در عراق و حوادث سوریه، یکی از مهمترین نکات حج مسئله وحدت اسلامی و توجه به این مسئله است.

چیزی که رهبر معظم انقلاب اسلامی در سخنان اخیر خود در جمع کارگزاران حج بر آن تاکید کرده و گفتند که «حج مظهر وحدت اسلامی است، رنگهای مختلف، پوستهای مختلف، ملّیّتهای مختلف، شناسنامه‌های مختلف، مذاهب مختلف، سلیقه‌های مختلف همه در کنار هم و مثل هم. همه باهم طواف میکنند، باهم سعی میکنند، باهم در عرفات و مشعر وقوف میکنند؛ این وحدت خیلی چیز مهمّی است.»

رهبر انقلاب: فریضه وحدت مسلمین، از حج و جهاد مهم‌تر است

ایشان هر ساله بر این امر تاکید می‌کنند و در یکی از سخنرانی‌های مهم خود در دهه 60، چنین گفتند: درباره وحدت باید عرض کنم که یکى از فرایض و واجبات اسلامى در ردیف جهاد، در ردیف حج، بلکه اهم از جهاد و حج مسأله وحدت مسلمین است، که در چند آیه از قرآن به این فریضه مسلمان‌ها امر شدند و از آنها وحدت و اتحاد و یکپارچگى و همدلى و همزبانى خواسته شده.

اما چه باید کرد که مسیر کاروان‌های حج و مسیر حرکت حجاج پیش از تنافر و جدایی که این روزها به واسطه برخی رفتارهای جریانات ضدوحدت در تشیع انگلیسی و تسنن آمریکایی شکل گرفته به سمت وحدت، برادری و همدلی برود.

بسیاری از فعالان عرصه وحدت و تقریب و فعالان دیپلماسی فرهنگی و صدور فرهنگی انقلاب اسلامی معتقدند مهمترین مسئله در این بین، رفتار زائران است.

* صدور انقلاب و فرهنگ مقاومت و وحدت با «ارتباطات اجتماعی»/حج مظهر ارتباط رو در روی مسلمانان

علی کمیلی یکی از این چهره‌هاست که معتقد است «انتقال فرهنگی نه یک فرآیند هوایی که مسیری زمینی است که در بستر «ارتباطات اجتماعی» جوامع با یکدیگر اتفاق می‌افتد ...»

حج خود مظهر این «ارتباطات اجتماعی» است که می‌تواند در مسیر شناخت جوامع اسلامی از انقلاب و فرهنگ مقاومت و وحدت باشد.

به معنای دیگر آنجا که رهبری انقلاب «اتحاد را از دیگر تجربه‌های قابل انتقال ملت ایران به ملت‌های دیگر در موسم حج برشمردند» راه حل آن دیدار رو در روی زائر و حاجی ایرانی با زائر و حاجی کشورهای دیگر است.

حال در این بین سازمان حج و زیارت و بعثه مقام معظم رهبری در امور حج چه مسیری را پیموده‌اند تا زائران ایرانی رشدی کیفی داشته باشند و هر کدام تبدیل به یک شخص موثر در تبلیغ فرهنگ وحدت و مقاومت شوند؟

نمونه این حرکت کیفی که چندین سال است شکل گرفته و این ایام در حج جواب داده است؛ حضور زائران ایرانی در صف‌های جماعت اهل‌سنت در مسجد النبی(ص) و مسجد الحرام است.

سال‌ها پیش گفته می‌شد زائران ایرانی هنگام اذان مسجد را ترک می‌کردند و یا در بازار مشغول خرید بودند و اعتنایی به اذان نمی‌کردند که موجب ناراحتی و نگاه بد به زائران ایرانی و شیعه می‌شد اما در سال‌های اخیر دیده شده که زائران ایرانی برای حضور در نماز مسجدالنبی(ص) و مسجد الحرام تعجیل می‌کنند و این همان کیفی‌سازی زائر ایرانی است.

* یکی از مسئولان بعثه: در بسته فرهنگی زائر مباحث وحدت نداریم/ توجه‌مان به فرهیختگانی است که در زائر موثر‌اند

اما این مسیر باید با قدرت ادامه پیدا کند و چیزی که مطرح است این است که آیا در جریان آموزش‌های ارائه شده به حجاج اعزامی از ایران مسائل مربوط به وحدت و رفتار با برادران اهل‌سنت گنجانده شده یا نه؟

این سوالی است که خبرنگار فرهنگی فارس از مسعود حاجی‌ابراهیمی مدیر برنامه و محصولات فرهنگی بعثه پرسید و او پاسخ داد که « کتاب درباره وحدت داریم ولی این کتاب‌ها به صورت عمومی در بسته فرهنگی زائر نیست، چرا که در این مباحث، مسائل تخصصی آمده است».

وی با بیان اینکه رویکرد محصولاتی و محصولات فرهنگی در این مدیریت با جنس فرهنگی وجود دارد، می‌گوید: کار این مدیریت فرهنگی ـ ترویجی و تبلیغی ـ ترویجی است و متمرکز بر اماکن، اسرار و معارف است و ما دارای بروشورهای اماکنی و بازارگردی هستیم و مباحث اجتماعی را از قبل داشتیم.

حاجی ابراهیمی می‌افزاید: در بخش‌های خاص‌تر که ما تأثیرات بیشتری را از زائر می‌طلبیم و می‌خواهیم در بخش فرهیخته‌ها و «یاوران حجاج» دنبال می‌کنیم؛ آنجا ما اصلاً بحث کتابی نداریم چون عموماً اینها مطالعه نمی‌کنند و رصد ما اینگونه می‌گوید و بحث‌های تخصصی با آنها داریم یعنی در حالی که فضای وهابیت را تبیین می‌کنیم وحدت، همدلی، مسائل اهل تسنن، تفکیک اهل‌تسنن با فضای تکفیری آنجا تبیین می‌شود و ما این جلسات را با مخاطب هدفمند که در کاروان‌ها هستند و تأثیرگذار هستند برگزار می‌کنیم که یک دوازدهم زائران ما هستند که همان یاوران حجاج، شورای فرهنگی کاروان‌ها و فرهیختگان هستند و اینها کسانی هستند که تأثیر مستقیم در رفتار زائر دارند و در سطح با زائر حرکت می‌کنند و به صورت شناور با آنها هستند.

وی ادامه می‌دهد: شما توجه داشته باشید هر چقدر هم که روحانی کاروان در این زمینه تذکر دهد اثر ندارد اما گاهی یک هم‌اتاقی و هم‌کاروانی تأثیر بیشتری در حوزه رفتاری زائر دارد، لذا اگر چنین مباحث تخصصی را به عموم بگوییم خسته‌کننده است اما رد بین فرهیختگان این مسائل را تبیین می‌کنیم؛ مثلاً فتوای امام خمینی(ره) و رهبری درباره اقامه نماز جماعت همراه با اهل‌سنت را که تبیین می‌کنیم نشان از یک افق بی‌نظیر وحدت شیعه و سنی دارد و وقتی این را برای فرهیخته می‌گوییم، خودش اثرگذار است، این همانی است که حضرت آقا عنوان کردند درشت‌ها را تبیین کنید مابقی درست می‌شوند و این کار در جلسات خصوصی تبیین می‌شود و این کار قبلاً بوده، اما به صورت متمرکز دو سه سال است که دارد کار می‌شود.

حاجی ابراهیمی در پاسخ به این سوال که آیا برنامه‌ای برای مخاطب عموم دارید و کتابی در این زمینه منتشر کرده‌اید، گفت: البته کتاب درباره وحدت داریم به نام «وحدت و همگرایی» که در جلسات تخصصی توزیع می‌شود ولی این کتاب‌ها به صورت عمومی در بسته فرهنگی زائر نیست، چرا که در این مباحث، مسائل تخصصی آمده است البته اگر همین الان شما یک جزوه، بروشور یا کتاب برای مخاطب عموم داشته باشید، من برای چاپ آن اعلام آمادگی می‌کنم اما به نظرم وجود ندارد البته کتاب‌هایی در حد آدم‌های کتابخوان و باسواد و کمتر تخصصی و بیشتر عمومی داریم و نشر حج و پژوهشکده ما کار کرده است و وجود دارد.

* طرح مردمی کردن تقریب و ضرورت سرمایه‌گذاری بر عموم حجاج

به گزارش فارس به نظر می‌رسد در پی طرح مسئله‌ای با عنوان «مردمی کردن تقریب» یکی از راه‌های تقویت این پروسه توجه به عموم مردم در بحث آموزش مباحث وحدت و رفتار با برادران اهل‌سنت است.

به نظر می‌رسد کسانی که دغدغه وحدت جهان اسلام را دارند باید برای کیفی‌سازی هرچه بیشتر حجاج و زائران ایرانی عازم سرزمین وحی تلاش‌های گسترده‌ای بکنند و پژوهشگران عرصه حج و تقریب از جمله بعثه مقام معظم رهبری و معاونت اجتماعی مجمع تقریب مذاهب اسلامی با همکاری هم، ضمن توجه به گروه‌های مرجع و فرهیخته در حج، برنامه‌های تربیتی برای عموم حجاج در نظر بگیرند و آنها را به یک عامل معرفی انقلاب و فرهنگ مقاومت و وحدت تبدیل کنند.

منبع:فارس