اخلاق علم است نه موعظه

عقیق:حجت الاسلام مظاهری سیف با اشاره به تأکید اسلام بر اخلاق گفت: با توجه به منابع دینی، اخلاق از مهم ترین آموزه هاست و بخش اعظمی از آیات و روایات اسلامی بر این مسئله تأکید دارد.

وی با بیان این که حوزه به عنوان متولی ترویج آموزه های دینی، باید خاستگاه اخلاق باشد، تصریح کرد: در تاریخ حوزه، هیچگاه اخلاق به عنوان قلمروی دانشی در میان علوم حوزوی دیده نشده است و می توان گفت که در این عرصه، بیشتر در حاشیه بوده است.

محقق و پژوهشگر حوزه و دانشگاه با بیان این که اخلاق در حوزه، همواره مورد توجه بوده است، گفت: در گذشته به دلیل این که حوزه های علمیه کوچک تر و ارتباط علما با طلاب بیشتر و نزدیک تر بود، تأثیرپذیری اخلاقی طلاب و از اساتید هم بیشتر بود و ارتباط چهره به چهره میان طلبه و استاد، آموزه های اخلاقی را به نسل های آینده منتقل می کرد، ولی امروزه با چند ده هزار طلبه متمرکز در حوزه ها ی علمیه این ابزار مانند گذشته تأثیرگزار نیست، تا جایی که ممکن است طلاب اساتید حوزه را به خوبی نمی شناسند؛گستردگی جمعیتی حوزه باعث شده که سنت ارتباط چهره به چهره افراد و الگو پذیری طلاب از علما ضعیف شود.

حجت الاسلام مظاهری سیف با بیان این که امروزه منابع اخلاق اسلامی که از سوی علمای اخلاق نگاشته شده، یک دهم منابع فقهی هم نیست، افزود:  این در حالی است که در منابع دینی ما شمار آیات و روایات اخلاقی بسیار بیشتر از فقه و احکام دینی است. این ناهماهنگی علوم حوزوی با منابع دینی، بستر اصلی بوده که موجب شده که با توسعه حوزه، سنت های مؤثر اخلاقی که ارتباط چهره به چهره و الگوبرداری از علمای اخلاق بود، کم اثر تر و در نتیجه موجب افول اخلاق در حوزه شود.

وی با بیان این که در حال حاضر به ازای هر ده درس فقهی، یک درس اخلاق در حوزه دایر می شود، تصریح کرد: این در حالی است که می دانیم غایت رسالت پیامبر(ص) مکارم اخلاق و هدف نزول قرآن و رسالت پیامبران الهی، تزکیه نفوس بوده است.

محقق و پژوهشگر حوزه و دانشگاه خاطرنشان کرد: البته بیان این نکته لازم است که همین علوم رایج در حوزه مانند فقه و اصول و...، به نوبه خود نورانیتی دارد که طلاب را از نظر اخلاقی تقویت می کند؛ ارتباط با احکام الهی در این دروس وجود دارد و همین تأثیر اخلاقی خود را بر طلاب دارد ولی آنچه که انتظار می رود از حوزویان و نمایندگان معصومین علیهم السلام، توجه بیشتر به اخلاق است.

وی با ضروری دانستن توجه به اخلاق، به عنوان علم در حوزه گفت: اخلاق در حوزه از نظر علمی نباید در حاشیه باشد و تنها در حد موعظه به طلاب ارائه گردد، بلکه باید به عنوان علم در حوزه مورد توجه قرار گیرد و برای به دست آوردن منابع علمی آن به متون دینی مانند قرآن و سیره معصومین(ع) مراجعه کنیم.

حجت الاسلام مظاهری سیف تصریح کرد: بسیاری از آیات و روایات اخلاقی تنها نقل شده و هیچ توضیح و تبیینی نسبت به آنها وجود ندارد. اگر ما بر اساس روش فقه سنتی سراغ منابع اخلاقی دینی برویم، بخش زیادی از خلأ موجود برطرف می شود.

وی توجه به علم الاخلاق در حوزه را ضروری دانست و گفت: در فقه الاخلاق باید به صورت جدی حضور یافت و آن را احیا نمود، چراکه تزکیه نفس و کمال مکارم اخلاق، غایت دین است. زمانی که علما به صورت جدی در این عرصه حضور داشته باشند این مسئله بر استنباط درست از احکام الهی تأثیر می گذارد.

محقق و پژوهشگر حوزه و دانشگاه با تأکید بر این که استنباط احکام بدون استفاده از آموزه های اخلاقی دینی به صورت کامل انجام نخواهد شد، تصریح کرد: اگر فقیهی در عرصه استنباط احکام دینی، به گزاره های اخلاقی آن توجه نکند، نمی تواند نظر کاملی در این عرصه داشته باشد.

منبع:حوزه