اجیر میتواند یک ختم قرآن را برای دو نفر انجام دهد؟

عقیق

الف) در حال اختیار، نماز گزار باید قرآن (حمد و سوره) بخواند نه ترجمه آن‌را. (كشف‌الرموز في شرح مختصرالنافع، فاضل ‏آبى (فاضل حسن‌بن ابى‌طالب يوسفى، ‏زنده در 672 ه)/1/152، ‏دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم 1417 ه ق)

ب) کسی که اجیر شده برای تلاوت قرآن باید خود قرآن را بخواند، نه ترجمه آن‌را وگرنه مستحق اجرت نیست؛ زیرا اجیرکننده او را برای تلاوت خود قرآن اجیر نموده است نه ترجمه آن.

ج) رساندن عضوی از بدن بدون طهارت (حتی حدث اکبر) به ترجمه قرآن اشکال ندارد. البته نام «خدا» به هر زبان که نوشته شده باشد نباید عضوی از بدن بدون طهارت به آن برسد. (البته در مورد نام پیامبر صلی‌الله‌علیه‌‌وآله‌وسلم و سایر اسماء مقدس چنان‌چه همان نام نوشته شود نباید با حالت حدث، عضوی از بدن به آن برسد مثل  کلمه MOHAMMAD و همین‌طور است اگر قرآن را به همین صورت بنویسند مثل BESMELLAHERRAHMANERRAHIM)

د) سجده تلاوت در صورتی واجب می‌شود که انسان خود آیه سجده را بخواند یا بشنود پس اگر ترجمه آیه خوانده یا شنیده شود سجده تلاوت واجب نیست.

هـ) اگر جنب و حائض و نفسا ترجمه آیات سور عزائم را بخوانند اشکال ندارد.

تذکر: از آن‌جا که ترجمه قرآن کریم، منتسب به این کتاب شریف می‌باشد باید از هر کاری که هتک حرمت به آن، هتک حرمت به قرآن به شمار می‌رود اجتناب نمود گرچه آثار خود قرآن را ندارد.

*اجیر شدن برای تلاوت

کسانی که مال یا پولی به آن‌ها داده می‌شود تا مثلاً یک ختم قرآن برای شخصی انجام دهند باید به نکاتی توجه نمایند:

الف) در صورتی که شخصی از دیگری تقاضا کند تمام قرآن یا بخشی از آن‌را تلاوت کند و در مقابل آن، اجرتی مشخص کرده باشد این قرار داد اجاره است و باید دارای تمام شرایط اجاره باشد مانند مشخص بودن اجرت، بالغ و عاقل بودن اجیر و مستأجر، ممنوع‌التصرف نبودن اجیر و مستأجر و بقیه شرایط اجاره

ب) اجیر نمی‌تواند یک ختم قرآن را برای دو نفر انجام دهد؛ زیرا ظاهر از اجاره انحصار است همان‌گونه که یک کار گر نمی‌تواند در یک زمان برای دو نفر کار کند مگر این‌که از هر دو نفر اجازه داشته باشد.

ج) اجیر باید کلمات قرآن را بر زبان جاری کند و قرآن را «قرائت» نماید به همان تفسیری که قبلاً ذکر شد نه این‌که قرآن را به صورت «حدیث نفس»  یا «مطالعه» مرور نماید.

د ) می‌دانیم در روایات وارد شده چنان‌چه شخصی سه مرتبه سوره توحید (قل هو الله احد) را تلاوت کند ثواب یک ختم قرآن را دارد، ولی اجیری که با صاحب پول قرار گذاشته یک ختم قرآن کند نمی‌تواند به‌جای ختم قرآن، سه مرتبه سوره توحید بخواند بلکه باید از ابتدای سوره حمد قرآن تا آخر سوره ناس (قل اعوذ برب‌الناس) را تلاوت نماید.

هـ) از آن‌جا که متبادر از عمل، عمل صحیح است کسی که اجیر شده برای قرائت قرآن  باید قرآن را به‌طور صحیح و با رعایت مخارج حروف بخواند.

و) اجیر باید خود را بجای منوب‌عنه (شخصی که از طرف او قرآن می‌خواند) فرض کند و ثواب تلاوت را برای او اهداء کند نه برای خود (توضیح‌المسایل محشی/1/832)

*قرآن و ملکیت

در مورد ملک واقع شدن قرآن برای انسان و نیز نقل و انتقال قرآن، نکاتی قابل دقت می‌باشد

الف) شکی نیست که قرآن نیز مانند سایر اموال، ملک انسان مسلمان قرار می‌گردد و احکام ملکیت بر آن مترتب می‌شود (مصباح‌الفقاهة، آیةالله خويى (سيدابوالقاسم الموسوى م ‏1413 ه ق)/1/486، بی‌تا)

ب) آیا خرید و فروش قرآن بین مسلمان‌ها جایز است یا نه؟ فتاوای فقها در این زمینه مختلف می‌باشد. بیشتر فقهای قدیم بر آنند که خرید و فروش قرآن حرام است و فروشنده و خریدار در هنگام معامله باید قصد کنند که جلد یا ورق آن را معامله می‌کنند نه خطوط آن‌را چرا که قرآن کریم بزرگ‌تر از این است که به قیمت درآید آن هم به دراهم بخس دنیوی ولی فقها در زمان ما خرید و فروش قرآن را جایز می‌دانند.   

ج) در مورد فروش قرآن به کافر، برخی از فقها اشکال فرموده‌اند بنابراین احتیاط در ترک آن می‌‌باشد

د) بعد از فوت و از دنیا رفتن «پدر» قرآنی که از او به‌جای مانده به همه ورثه نمی‌رسد بلکه مختص پسر بزرگ‌تر است (توضیح‌المسایل محشی/2/748) گرچه آن قرآن بسیار نفیس و گران‌قیمت باشد.

هـ) می‌توان مهریه همسر را قرآن یا تعلیم قرآن قرار داد. (الانتصار في انفرادات‌الإمامية، سیدمرتضى (على‌بن حسين الموسوى  م 436 ه ق)/291، ‏دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم‏ 1415 ه ق)

حجت الاسلام والمسلمین سید جعفرربانی

منبع:حوزه