عقیق: در سال‌های اخیر یکم تا یازدهم ذی‌القعده که به ترتیب مصادف است با ولادت حضرت معصومه(س) و برادر بزرگوارشان امام علی بن موسی الرضا(ع)، به «دهه کرامت» شهرت یافته است.
در این دهه پربرکت، عظیم‌ترین جشنواره فرهنگی، هنری و ولایی کشور تحت عنوان «جشنواره بین‌المللی امام رضا(ع)» برگزار می‌شود.
این جشنواره امسال نیز دهمین دوره خود را پشت سر گذاشت و 67 عنوان برنامه در 31 استان کشور، 48 کشور خارجی و 186 نقطه جهان اجرا شد.
جشنواره بین‌المللی امام رضا(ع) پس از یک دهه برگزاری موفق به بنیاد بین‌المللی فرهنگی هنری امام رضا(ع) ارتقا یافت و قرار است تمام فعالیت‌های مرتبط با فرهنگ رضوی را در حوزه هنر و معارف در بر گیرد.
آنچه در ادامه می خوانید گفت و و با با "سید جواد جعفری" _ رئیس این بنیاد بین‌المللی فرهنگی هنری امام رضا(ع)_ می باشد.
ابتدا تبریک می‌گویم که بعد از 10 سال برگزاری جشنواره بین‌المللی امام رضا (ع) موفق به تأسیس بنیاد بین‌المللی امام رضا (ع) شدید. به عنوان نخستین سوال بفرمایید غیر از افتتاح ساختمان بنیاد در مشهدالرضا(ع) چه اقدامات دیگری را در دست دارید؟
- از جنابعالی و خبرگزاری وزین فارس تشکر می‌کنم که این فرصت را در اختیار بنده گذاشتید و متعهدانه و فعالانه در حوزه فعالیت‌های دینی و معارف رضوی خدمات ارزشمندی داشته‌اید.
راه‌اندازی بنیاد فرهنگی هنری امام رضا (ع) در سفر چهارم جناب آقای رئیس جمهور و هیئت محترم دولت به استان خراسان رضوی مصوّب شد و همزمان با تصویب این بنیاد، با همکاری استانداری خراسان رضوی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ساختمانی هم متناسب با جایگاه بنیاد تهیه و بنیاد فرهنگی و هنری امام رضا (ع) در ساختمانی متعلق به خودش مستقر شد.
غرض از تأسیس این بنیاد، 16 وظیفه است که در اساسنامه آن قید شده و همه امکانات بنیاد باید در خدمت این 16 وظیفه باشد. نخستین وظیفه بنیاد بین‌المللی امام رضا(ع)، ترویج و تعمیق بیش از پیش آموزه‌های بلند رضوی در جامعه به کمک همه ابزارها از جمله هنر است. چنانچه رهبر معظم انقلاب در یکی از سخنرانی‌های خود (اول مرداد 1380) با تفکیک کامل هنر دینی از هنر ریاکارانه متحجر و قشری‌گرا تأکید کردند: «هنر دینی آن است که معارفی را که ادیان الهی و کامل‌‌تر از همه دین مبین اسلام با هدف سعادت حقیقی بشر به دنبال ترویج آن بوده‌‌اند، در جوامع انسانی منتشر کند و در افکار بشر، ماندگار و جاودانه سازد.»
یکی دیگر از مهم‌ترین وظایف بنیاد، برگزاری جشنواره بین‌المللی امام رضا(ع) است خوشبختانه این جشنواره در 10 دوره گذشته با بهره‌گیری از قالب‌های فرهنگی و هنری، گسترش معارف اهل بیت(ع) به ویژه حضرت علی بن موسی‌الرضا(ع) را در دستور کار خود قرار داده است.
از طرفی، این جشنواره باعث رونق بیش از پیش دهه کرامت شده است. همچنین به لحاظ فرهنگی سیر هجرت تاریخی امام رضا(ع) به ایران و قدمگاه‌های آن حضرت احیاء شده است. ضمن اینکه زمینه‌ای فراهم آمده است تا پنجم ذی‌القعهده به عنوان روز بزرگداشت امامزادگان و ششم ذی‌القعده به عنوان روز بزرگداشت حضرت احمد بن موسی (شاهچراغ) به عنوان امین ولایت و برادر بزرگوار امام رضا(ع) با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی در تقویم کشور ثبت شود.
یکی دیگر از مهم‌ترین اقدامات بنیاد، شناسایی و معرفی خادمان فرهنگ رضوی در داخل و خارج از کشور است. چرا که جشنواره امام رضا(ع) بین‌المللی است و علاوه بر 32 استان کشور در 48 کشور خارجی (186 نقطه جهان) برگزار می‌شود.
راه‌اندازی نشریات تخصصی با موضوع فرهنگ رضوی، تولید آثار فرهنگی هنری، سینمایی، مطبوعاتی و دیجیتالی و نیز هماهنگی جشن‌های مردمی در دهه کرامت از دیگر برنامه‌های بنیاد است.
شما به راه‌اندازی نشریات تخصصی با موضوع فرهنگ رضوی اشاره کردید. با توجه به اینکه در زمانه کنونی اقبال عموم به رسانه‌های دیجیتالی بیشتر و بعضاً ارزان‌تر است، در این راستا چه اقدامی داشته‌اید؟ این را هم در نظر بگیرید که مخاطبان خارج از کشور دسترسی به نشریات مکتوب ندارند.
- سعی شده است به کمک سایت جشنواره با نام «شمس طوس» به نشانی www.shamstoos.ir از اطلاع‌رسانی در فضای مجازی غافل نشویم اما یک طرح بزرگتر داریم و آن تأسیس خبرگزاری رضوی است که در اساسنامه بنیاد پیش‌بینی شده است. همزمان کارهای اخذ مجوز را پیگیری می‌کنیم و امیدواریم در سال جدید بتوانیم اقدام جدی در این باره داشته باشیم.
یکی دیگر از اقداماتی که در مصاحبه قبلی خود به آن اشاره داشتید، تدوین دانشنامه امام رضا(ع) است. اگر امکان دارد گزارشی از میزان پیشرفت این کار ارائه دهید.
- تدوین دانشنامه یک کار دراز مدت است و تدوین آن نیاز به زمان دارد. این نکته را هم در نظر بگیرید که بنیاد فقط 4 ماه است که رسماً کار خود را آغاز کرده اما جهت اطلاع شما باید بگوییم اقداماتی از قبیل استقرار تیم تحقیق در مکان تدوین دانشنامه، آغاز و شورای علمی 14 نفره تعیین شده است. در این کار از مشاوره و راهنمایی بنیاد دایرة المعارف نگاری ایران هم که زیر نظر وزارت علوم است، استفاده می‌کنیم. سرپرستی تدوین دانشنامه برعهده حجت‌الاسلام دکتر یعقوبعلی برجی (مدیر گروه فقه و اصول مجتمع آموزش عالی امام خمینی) است و به گفته ایشان، هم اکنون مداخل دانشنامه به تفکیک «اعلام و شخصیت‌ها»، «مفاهیم» و «کتب و آثار» تهیه شده است.
جنابعالی یکی از وظایف بنیاد را تولید آثار فاخر هنری بیان کردید. با توجه به ماندگاری هنر سینما از یک سو و دربرگیری طیف وسیعی از مخاطبان داخلی و خارجی از سوی دیگر، آیا اقدام خاصی برای ساخت فیلم سینمایی با موضوع امام رضا (ع) در دست دارید؟
- هیئت مدیره بنیاد فرهنگی و هنری امام رضا(ع) تولید یک فیلم سینمایی را در دستور کار خود قرار داده است، منتها تولید به نحوی است که حتما فیلمنامه را خودمان سفارش دهیم و زیر نظر تیمی که بنیاد مشخص می‌کند نگاشته شود. چنانچه نظر بنیاد تأمین شود، آنگاه مراحل تبدیل فیلمنامه به اثر سینمایی آغاز و کار تولید کلید می‌خورد.
به بیان ساده تر، این گونه نیست که ما از کسانی حمایت کنیم که قصد تولید اثر سینمایی حول محور امام رضا (ع) را دارند، بلکه مصوبه بنیاد این است که فیلمنامه را خودمان سفارش دهیم و همه مراحل زیر نظر بنیاد و با رعایت موارد مد نظر آن باشد.
ان شاء‌الله در سال 92 کارمان را آغاز می‌کنیم تا بتوانیم سفارش فیلمنامه را داشته باشیم.
لازمه انجام همه این کارها داشتن بودجه مناسب و منابع مالی است، به ویژه اینکه ساخت یک فیلم در شأن نام مقدس امام رضا (ع) حساسیت‌های بیشتری را می‌طلبد، ضمن اینکه کارهای تاریخی هزینه بیشتری هم دارند. پیش‌بینی شما از مصوبات بنیاد چگونه است، آیا به مرحله اجرا می‌رسد؟
- انشاءالله ما مرحله به مرحله جلو می‌رویم، یعنی ابتدا تأمین اعتبار می‌کنیم که به اندازه سفارش فیلمنامه بودجه را فراهم کنیم بعد از اینکه فیلمنامه آماده شد، اگر شرایط مالی بنیاد اجازه دهد، برای مرحله پیش تولید و ... اقدام می‌کنیم.
یقین داریم دولت و مجلس محترم نیز همان‌گونه که تاکنون از جشنواره بین‌المللی امام رضا(ع) حمایت کرده‌اند، در سال جدید نیز بودجه مناسبی در اختیار بنیادبین‌المللی فرهنگی هنری امام رضا (ع) قرار خواهند داد تا امکان اجرایی‌شدن این برنامه‌های ماندگار فراهم شود.
با توجه به نام بنیاد که متعلق به امام رئوف حضرت رضا(ع) است، آیا از جانب آستان قدس رضوی هم حمایت مادی می‌شوید یا اساساً عملکرد بنیاد مستقل از آستان است؟
- ما همواره از رهنمودها، ارشادات و پشتیبانی‌های مادی و معنوی آستان قدس رضوی بهره برده‌ایم. در حقیقت آنچه که آستان قدس در عرصه ملی و بین‌المللی در موضوع فرهنگ رضوی انجام می‌دهد، برای ما الهام‌بخش است منتها طبیعی است فعالیت‌های آستان بسیار گسترده و متنوعی برای زائران و مجاوران و در چارچوب معیارهای خود دارد. در حقیقت، ما بخش دولتی گسترش فرهنگ رضوی هستیم که زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فعالیت داریم که با مصوبه هیئت دولت محقق شده است.
بنیاد تلاش می‌کند در حوزه فرهنگ رضوی از ظرفیت دستگاه‌های فرهنگی کشور بیش از پیش استفاده کنیم. آستان قدس رضوی همواره الهام بخش ما بوده است و خودمان را در طول فعالیت‌های آستان متصور هستیم.
آقای جعفری! شما در چند جای مصاحبه به تأسیس بنیاد بر اساس مصوبه دولت اشاره کردید. آیا جشنواره قائم به شخص خاص یا این دولت است؟ آیا با تغییر رئیس جمهور و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی جشنواره هم دچار تغییرات می‌شود؟
- معتقدم در نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران هر حرکتی که به اشاعه فرهنگ و معنویت منجر شود، از آن پشتیبانی و حمایت می‌شود. امروز هم همه بخش‌های کشور در موضوع جشنواره بین‌المللی امام رضا(ع) وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را یاری می‌کنند و مطمئنم در آینده هم همین پشتیبانی‌ها ادامه می‌یابد. ساحت مقدس امام علی بن موسی‌الرضا(ع) و فرهنگ رضوی متعلق به تک تک آحاد این سرزمین و بلکه همه دنیای اسلام و جهان بشریت است؛ زیرا امام معصوم حجت خدا بر همه مخلوقات است. بنابراین اگر تا امروز همه افراد و نهادها حداکثر تلاش خود را مبذول داشته‌اند، انشاءالله در آینده هم ادامه خواهد داشت.
اساس برنامه‌های بنیاد فرهنگی و هنری امام رضا(ع) در سال 92 چه خواهد بود؟
- برگزاری جشنواره بین‌المللی امام رضا(ع) در 31 استان و بیش از 186 نقطه در جهان با موضوع متنوع فرهنگی، هنری، سینمایی، مطبوعاتی و دیجیتالی و
انشاءالله مصوباتی را که در این زمینه داشته‌ایم پیگیری می‌کنیم تا به انجام و اجرا ختم شود و خروجی جشنواره در «دهه کرامت» مطلوب‌تر از دوره‌های گذشته ارائه شود.
بخش دیگری هم که در دستور کار داریم، استمرار
حرکت تدوین دانشنامه امام رضا(ع) است تا این کار به سرانجام برسد. راه‌اندازی «خبرگزاری
فرهنگ رضوی» هم جزو برنامه‌های مهم بنیاد است. همچنین به حول و قوه الهی راه‌اندازی
و انتشار فصلنامه فرهنگ رضوی به صورت علمی و تخصصی در دستور کار سال 92 قرار گرفته
است.
این نکته را هم اضافه کنم که فرمایشات رهبر معظم انقلاب همواره نصب العین جشنواره است و رهنمودهای ایشان را مد نظر قرار می‌دهیم. یعنی متناسب با شعار سال که توسط رهبر معظم انقلاب تعیین می‌شود، جشنواره هم برنامه‌های خود را تنظیم می‌کند. البته عنوان سال 92 هنوز اعلام نشده اما قطعا در این سال موضوع «سبک زندگی» را پیگیری می‌کنیم.
طی این ده سالی که جشنواره برگزار شده است، قطعاً مشارکت بالای مردم را شاهد بوده‌اید. آیا درخواستی مبنی بر موقوفات مادی و معنوی از سوی مردم وجود داشته است یا اینکه سنت حسنه وقف بیشتر مشمول آستان قدس رضوی می‌شود؟
- جشنواره‌ای که برای امام رضا(ع) باشد در دل‌های مردمان ولایتمدار ایران اسلامی جا دارد، لذا هیچ دری نبوده که روی جشنواره بسته باشد. یعنی هر جا نیازی به حمایت بود، مردم به همراه یکصد نهاد در جمهوری اسلامی ما را پشتیبانی کردند. به گفته وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی، جشنواره رضوی نمونه‌ای از مهندسی فرهنگی است.
نکته دوم درباره موضوع ورود خیرین و واقفان به جشنواره امام رضا (ع) همین را خدمت شما عرض کنم که حدود 4 هزار نفر در سراسر کشور با جشنواره همکاری می‌کنند. اما اینکه به لحاظ مالی این موضوع را دنبال کنیم که کسی وقفی را برای برگزاری جشنواره انجام دهد، پیگیری نکردیم اما می‌توانیم در آینده اعلام کنیم تا کسانی که مایل به انجام کارهای دینی، معنوی و فرهنگی هستند، جشنواره امام رضا (ع) را هم جایگاه مناسبی بدانند. ان شاء‌الله با سازمان اوقاف و امور خیریه این موضوع را به شور می‌نشینیم کما اینکه با جشنواره هم همکاری خوبی داشته‌اند و پنجم ذی‌القعده که سال گذشته توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی به روز بزرگداشت امامزادگان تعلق یافت، با همکاری سازمان اوقاف و امور خیریه کشور گرامی داشته شد و در سال 92 نیز با شکوه‌تر از سال 91 برنامه‌ریزی شده است.
دیوارهای اقامتگاه امام رضا(ع) در مرو
به عنوان آخرین سؤال بفرمایید میزان پیشرفت احیای خانه امام رضا (ع) در مرو به چه صورت است؟
- وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی در دیدار با رئیس جمهور محترم ترکمنستان این موضوع را مطرح کرده و روی این موضوع توافق حاصل شده است. هم اکنون موضوع از طریق سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در حال پیگیری است و در سال جدید امیدواریم شاهد انجام کارهای جدی‌تر برای احیاء اقامتگاه امام رضا (ع) در مرو باشیم.
211001
