۰۲ آذر ۱۴۰۳ ۲۱ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۲۰ : ۰۲
غباروبی از مساجد به فرش های گرانبهانیست
باید توجه داشت آثار و برکات مسجد در جامعه، در گروی اقامه نماز است، پس اگر می خواهیم از مساجد غباروبی کنیم نباید تنها به ظاهر آن محدود شویم بلکه باید از باطن آن نیز با اقامه نماز غباروبی کنیم.
عقیق:به مناسبت فرا رسیدن دهه تکریم و غباروبی مساجد با حجت الاسلام هادی عجمی، مدیر واحد پژوهش و مطالعات راهبردی مرکز تخصصی نماز درباره راهکارهای غباروبی باطنی مسجد به گفتگو پرداخته ایم که مشروح آن را می خوانید:حضور در مسجد و ارتباط مداوم با آن دارای چه آثار و برکاتی است و آیا آثار تصریح شده در روایات معصومین (ع) برای امروز نیز ممکن است؟
مطالعات جامعه شناسی و روانشناسی نشان می دهد که حضور در مسجد آثار و برکات زیادی برای جامعه دارد از جمله اینکه ارتباط مستقیمی وجود دارد، بین مسجد و جرم زدایی از جامعه و نیز حضور در مسجد زمینه ساز ایجاد همدلی در میان مردم است. اثر دیگر این ارتباط و حضور، آسان سازی ارتباطات اجتماعی است و نیز بحث تثبیت نظام توحیدی و پس از آن جهانی سازی اسلام و در نهایت به همدلی سیاسی می انجامد.
طبیعی است که جوانی که با مسجد در ارتباط باشد آنچنان که در روایات تصریح شده روحیه تعبد در او تقویت می شود و این مانعی است برابر جرم و بزه او، چراکه جرم ها ریشه در خشونت طلبی، آشفتگی ها و خودخواهی های بشر دارد و در مقابل تعبد و بندگی انسان را از این چالش ها دور نگاه می دارد، البته این مسئله نسبی است یعنی هر اندازه ارتباطات معنوی بیشتر باشد وقوع جرم و بزه با مانع جدی تری مواجه است.
در ارتباط با اثر همدلی باید گفت رفت و آمدهایی که در مسجد رخ می دهد همدلی و در سطح بالاتر نوع سیاسی آن را رقم می زند، چراکه مسجد خانه خدا است و به شخص و گروه و حزب خاصی تعلق ندارد و آنجا همه بنده خدا هستند و قشر، طبقه، حزب و گروه معنا نمی دهد و همه در یک ردیف قرار می گیرند یعنی بندگی.
اثر دیگر حضور در مسجد و انس با آن جهانی سازی اسلام است چراکه یک از نمادهای شناسنامه ای برای مسلمان در سطح جهان نماز خواندن است که در مسجد رخ می دهد.
چرا مسجد چنین کارکردهایی دارد به عبارت دیگر چه ظرفیت و پتانسیلی در مسجد وجود دارد که حضور در آن چنین برکاتی را به همراه دارد؟
شاخصه و عامل اصلی که باعث می شود مسجد این آثار را داشته باشد اقامه نماز است، البته مسجد باید جایگاه قضاوت، آموزش، رفع مشکلات و مشاوره و دیگر امور مسلمین باشد کمااینکه در صدر اسلام و در مسجدالنبی (ص) این امور رخ داده است اما در زمان پیامبر اکرم (ص) نیز تشخص اصلی مسجد نماز بوده است.
بنابراین، عمده آثار اجتماعی مسجد به اقامه نماز باز می گردد؛ امروز راهکار اصلی جرم زدایی (با توجه به اینکه پرونده های زیادی در این باره وجود دارد) اقامه نماز در مسجد است، وقتی پنج وعده نماز می خوانیم به تعبیر روایات پنج بار روح خود را شستشو می دهیم.
نقل است در مدینه جوانی اهل برخی گناهان بود اما نماز نیز می خواند، از پیامبر (ص) درباره چرایی این مسئله پرسیدند و گفتند او نباید در مسجد بیاید، حضرت (ص) فرمودند: «این نماز روزی او را از این جرم ها باز می دارد.»
در موضوع همدلی سیاسی و ارتباطات اجتماعی با توجه به اینکه در شرایط امروز رفت و آمد سخت است و هزینه بر، اما مسجد این هزینه ها را کم می کند چون در وقت نماز همدیگر را ملاقات می کنیم و ارتباطات اجتماعی با هزینه حداقلی، همدلی را ایجاد کند چیزی که در دنیای غرب نیست اما به برکت مسجد و با نورانیت نماز و بدون پرداخته هزینه های مادی این برای ما محقق می شود.
به موضوع جهانی سازی به عنوان یکی از کارکردهای مسجد اشاره کردید آیا در این کارکرد نیز نماز نقشی دارد؟
بله، بحث جهانی سازی به وسیله مسجد به دلیل حضور مسلمین است که بیشترین زمان تحقق آن در وقت نماز است.
باید توجه داشت آثار و برکات مسجد در جامعه، در گروی اقامه نماز در مسجد است پس اگر می خواهیم از مساجد غباروبی کنیم نباید تنها به ظاهر مسجد محدود شویم بلکه باید از باطن آن نیز غباروبی کنیم که راه آن اقامه نماز است اما متاسفانه امروز آمار مناسبی از اقامه نماز صبح در مساجد نداریم یا حتی اقامه نماز در آنها به یک وعده محدود می شود.
غباروبی از مساجد غباروبی از نماز است و مسجد را پویا می کند چراکه ممکن است بسیاری از افراد گرایش به دیگر فعالیت های مسجد نداشته باشند اما با حضور برای نماز، در دیگر برنامه ها نیز مشارکت می کنند، چنانکه انقلاب ما و برنامه های محرم و صفر نیز به نماز گره می خورد یعنی به واسطه حضورر برای نماز به این فعالیت ها نیز پرداخته می شود.
از این رو، باید برای احیای سه وعده نماز در مساجد برنامه ریزی جدی شود تا با نمازهای پرشور غبار از باطن مساجد نیز زدوده شود وگرنه با بهترین فرش ها و امکانات اما بدون نماز، غباروبی صورت نمی گیرد.
این غباروبی به واسطه اقامه نماز از مسجد چگونه ممکن می شود چراکه بعضا این گله وجود دارد که چرا ما کارکرد مساجد را به نماز محدود کرده ایم و از دیگر کارکردهای مسجد غافل هستیم؟
درست است که مسجد باید محلی برای رفع نیازهای عمده مسلمین باشد و مشکل امروز ما این است که نیازهای مومنین با مسجد ارتباط کمرنگی دارد در حالی که در زمان پیامبر (ص) مسجد زمینه ساز مسائل مهمی همچون ازدواج بود و حضرت (ص) در مسجد مشکلات مردم را حل می کردند.
احیای مساجد به حضور پررنگ مسئولان نیاز دارد؛ در برخی ادارات برپایی نماز صرفا به آن اداره محدود می شود اما اگر مسجدی در کنار ادارات باشد و مسئولان به مسجد رفته و زمانی را به مردم اختصاص دهند، ارتباط بین مردم و مسئولان برقرار می شود همانگونه که در زمان پیامبر اکرم (ص) این ارتباط ممکن بود.
راهکار بعدی این است که ما نماز را در دسترس قرار دهیم، اکنون هزینه های بالایی برای ساختن سالن ها و مراکز همایش و ... می کنیم اما اگر نوع ساخت این مکان ها به گونه ای باشد که بتوان در قالب مسجد نیز از آنها استفاده کرد، فرهنگ نماز ترویج می شود.
امروز یکی از مشکلات شهر تهران نبود مسجد است در حالی که در گذشته و در بافت سنتی شهرسازی محلات جایی برای مسجد تعبیه می شد، اما متاسفانه امروز اینطور نیست. در حالی که وقتی مسجد دمِ دست شد، خود به خود نماز احیا می شود.
چطور از طریق نماز می توان از مساجد غباروبی کرد؟ کیفیت این مسئله چگونه و از چه راهی ممکن است؟
در مورد غباروبی از نمازها راهکار این است که اقامه نماز را با نیازهای مردم گره بزنیم، یکی از نیازهای مردم حضور در فضاهای زیبا است شاید ساختمان های شیک ساخته شوند اما با روح مردم سازگاری ندارند.
اگر طراحیِ محلی ما به گونه ای باشد که مسجد و پارک به هم نزدیک باشند نه اینکه مسجد، نمازخانه پارک باشد اما به گونه ای مدیریت شهری کنیم که مساجد ما به پارک نزدیک باشند می توان با حضور خانواده ها در پارک زمینه حضورشان در مسجد هنگام نماز را نیز رقم زد.
دیگر کارکرد چنین مدیریتی، کاهش جرم در بوستان ها و فضای سبز است چراکه بعضا اینگونه فضاها محل حضور افراد بزهکار است که نزدیکی به مسجدها چنین رویکردی را کاهش می دهد.
علاوه بر این، باید مدیریت شهری به گونه ای باشد که بین مسجد و مدرسه ارتباط برقرار شود آنگاه دیگر نیاز نیست برای اعزام روحانیون به مساجد هزینه کنیم، اگر مساجد و مدارس نزدیک به هم باشند دانش آموزان برای نماز به مسجد می آیند اینجا هم هزینه فضایی و زمانی و مادی نمی شود هم اینکه دانش آموز را با مسجد ارتباط داده ایم، اما متاسفانه این کارها را نکرده ایم بعد از کمرنگی استقبال از مساجد گله می کنیم.
وظیفه روحانیون و مراکز فرهنگی این است برای غباروبی نماز در مساجد آثار نماز اول وقت را تبیین کنند چون وقتی مردم از اهمیت و جایگاه نماز جماعت در مسجد اطلاع بیابند نه تنها همراهی می کنند بلکه انگیزه ساخت مسجد را نیز می یابند
گزارش خطا
