۰۸ دی ۱۴۰۳ ۲۷ جمادی الثانی ۱۴۴۶ - ۵۳ : ۱۰
حسن خلق در فرهنگ اسلام از رحمت الهی ریشه می گیرد که خدای مهربان با معرفی پیامبر اکرم صل الله علیه و آله به عنوان الگوی برتر حسن خلق، خطاب به آن گرامی می فرماید: «به سبب لطف و رحمت خدا بود که با آنان نرمخویی و مهربانی کردی و اگر درشت خوی و سخت دل بودی، قطعا از گرد تو پراکنده شده بودند.» (سوره قلم، آیه 4)
حسن خلق، که از فضایل نفسانی است با لبخندها و خوشرویی های ظاهری و تصنعی که برای جلب منافع مادی است، تفاوت دارد.
ارزش حُسن خلق
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: «در ترازوی عمل آدمی در روز قیامت، چیزی برتر از حسن خلق نهاده نمی شود»؛ (الکافی، ج 2، ص 99) نیز فرمودند: «در ترازوی عمل چیزی سنگین تر از خلق نیکو نیست.» (عیون اخبارالرضا (ع)، ج 2، ص 37) امام صادق (ع) فرمودند: «مومن پس از واجبات، عملی نیکوتر از خوش رفتاری با مردم، بر خدا عرضه نکرده است«. (الکافی، ج 2، ص 100)
آثار خوشخویی
امام صادق (ع) فرمودند: «نیکی و خوش خویی سرزمین را آباد می کنند و بر عمر آدمی را می افزاید.» (الکافی، ج 2، ص 100) همچنین فرمودند: «خوشرویی بر روزی می افزاید.» (الزهد، ص 30) نیز فرمودند: «خوشخویی عامل جلب دوستی است.» (الکافی، ج 1، ص 27)
پاداش خوشخویی
قرب الهی: امیر المومنان (ع) فرمودند: «هیچ چیز همانند خوش اخلاقی موجب قرب الهی نمی شود).«روضه الواعظین، ج 2، ص 377)
از رسول خدا (ص) پرسیدند: بیشترین چیزی که موجب ورود به بهشت می گردد، چیست؟ فرمودند: «تقوای الهی و خوش اخلاقی ».(عیون اخبار الرضا، ج 2، ص 38)
قرب به پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: «نزدیک ترین شما به من و بهره مندترین شما از شفاعت من در روز قیامت، راستگو ترین، امانت دارترین، خوش اخلاق ترین و نزدیک ترین شما به مردم است.» (الامالی شیخ صدوق، ص 508)
پوشش گناهان: امام صادق (ع) فرمودند: «چهار چیز است که در هر کس باشد ایمانش کامل است و هر چند از سر تا قدمش گناه باشد از قدرش نکاهد و آن، راستگویی، امانتداری، حیا و خوش اخلاقی است.» (الکافی، ج 2، ص 99)
دستیابی به پاداش نماز و روزه: رسول خدا صل الله علیه و آله فرمودند: «انسان مؤمن با حسن خلق خویش به درجه روزه دار شب زنده دار می رسد.» (عیون اخبار الرضا (ع)، ج 2، ص 37)
آثار بدخویی
رسول خدا صل الله علیه و آله فرمودند: «بداخلاق، خود را به سختی می اندازد». (الامالی، طوسی، ص 512)
امیر المومنان (ع) فرمودند: «خانواده فرد بداخلاق از او خسته و بیزار می شوند»؛ (تحف العقول، ص 214) همچنین فرمودند: «روزی فرد بداخلاق تنگ می شود.» (غررالحکم، ص 264)
رسول خدا صل الله علیه و آله فرمودند: «بداخلاقی عمل را تباه می کند، چنان که سرکه عسل را تباه می کند.» (عیون اخبار الرضا، ج 2، ص 37)
به رسول خدا صل الله علیه و آله گفته شد: فلان زن روزها روزه می گیرد و شب ها را به عبادت می پردازد؛ ولی بداخلاق است و همسایگانش را با زبان می آزارد. فرمودند: «در او خیری نیست. او اهل آتش است.» (تنبیه الخواطر و نزهة النواظر، ج 1، ص 90)
پی نوشت:
برگرفته از کتاب ارزشمند "مفاتیح الحیات"، اثر آیت الله جوادی آملی
منبع:شبستان