۰۲ آذر ۱۴۰۳ ۲۱ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۰۲ : ۲۳
کسی که الهه حقیقی است میتواند تنها تکیه گاه ما باشد. شریک ندارد، همیشه با ماست. کسی است که میشنود و اجابت میکند. حکیم و رحیم و رحمان است.
سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ حِصْنِی فَمَنْ دَخَلَ حِصْنِی أَمِنَ مِنْ عَذَابِی فَلَمَّا مَرَّتِ الرَّاحِلَةُ نَادَانَا بِشُرُوطِهَا وَ أَنَا مِنْ شُرُوطِهَا (شیخ صدوق، الأمالی، ص 235، کتابچی، تهران، چاپ ششم، 1376 ش) شنیدم خداوند عزّ و جل فرمود: «کلمة »لا اله الا الله» حصار محکم من است، هر کس داخل آن گردید از عذاب من در امان خواهد بود.»
البته امام رضا (علیهالسلام) در ادامه سخنان خود، آن را مشروط به پذیرش ولایت و امامت معصومان (علیهم السلام) که خود ایشان یکی از آنان بود، میکند.
امتحان الهی موجب قرب الهی
وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرين (بقره، 155)
در بیابان گر به شوق کعبه خواهی زد قدم سرزنشها گر کند خار مغیلان غم مخور
زیر پای شما را خالی میکنیم. مانند وقتی که کشتی در دریا خراب میشود. تکیهگاهی برای خود احساس نمیکنید. مگر تا قبل از آن، کشتی تکیهگاه بوده است که اکنون دیگر کشتی مأمن خوبی نباشد! اگر خیال کنیم که زمین است که ما را نگه میدارد در صورتی که تکان بخورد خوف در دل ما ایجاد میشود و این خوف از ترک تعلقات است. اگر آبرو یک جایی جمع کرده باشید ما آن را میریزیم تا بت شما نشود.
کسانی که در مقابل این امتحانها صبر میکنند میتوانند ادعا کنند که در مسیر محبوب واقعی خود قرارگرفتهاند. شما باید با جوانی و آبرو و امکانات به طرف خدا حرکت میکردید و اینها نردبانهای سلوک شما میباشند اگر آنها را محبوب خود قراردادید ما اهم این نردبانها را از زیر پای شما میکشیم. آن موقع است که متوجه میشوید که انا لله و انا الیه راجعون کسی که باید با مال به خدا میرسید بعد از مرگ میفهمد که عجب این مال ما بود و خیال میکردیم که با آن میتوانیم به رستگاری برسیم برخی هم علم خود را کارهای میدانند.
وَ إِذْ نَجَّيْناكُمْ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ يَسُومُونَكُمْ سُوءَ الْعَذابِ يُذَبِّحُونَ أَبْناءَكُمْ وَ يَسْتَحْيُونَ نِساءَكُمْ وَ في ذلِكُمْ بَلاءٌ مِنْ رَبِّكُمْ عَظيم (بقره، 49) هنگامی که حضرت موسی در مقابل ذبح فزرندان و در اخیتار گرفتن زنان توانست از امتحان الهی خوب بیرون آید توانست حضرت موسی شود. اگر قدر این بلاها را بدانیم در مسیر این بلاها است که میتوانیم به خدا برسیم.
گذر از محبوبها، راه رسیدن به وادی ایمن
این وادی ایمن در مقابل وادی پر خطر است. به تعبیر دیگر وادی توحید در مقابل وادی شرک است. چگونه انسان اگر بخواهد به وادی توحید برسد باید از وادی ولایت بگذرد؟ یعنی برای رسیدن به وادی توحید باید از صراط ولایت عبور کرده باشد. عالیترین سفرهی بهشت سفرهی ولایت اهلبیت است. اگر ما همراه حضرت با یک سیر دائمی حرکت کنیم، هیچگاه این وادی پشت سر گذاشته نمیشود امکان ندارد که ما ولایت را پشت سر بگذاریم و از او جلو بزنیم.
بررسی چند آیه جهت چگونگی رسیدن صراط:
آیه «نور و ظلمات» «سورة مباركة نور»را طرح میکنیم كه بسیار جای تأمل و دقت دارد. این دو آیه فراوان مورد دقت و تأمل مفسرین قرارگرفتهاند و انظار مختلفی نیز در این باب مطرح شده است؛ اما آنچه كه مورد نظر ماست روایتی است كه ذیل این آیه آمده است
اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكاةٍ فیها مِصْباحٌ الْمِصْباحُ في زُجاجَةٍ الزُّجاجَةُ كَأَنَّها كَوْكَبٌ دُرِّيٌّ يُوقَدُ مِنْ شَجَرَةٍ مُبارَكَةٍ زَيْتُونَةٍ لا شَرْقِيَّةٍ وَ لا غَرْبِيَّةٍ يَكادُ زَيْتُها يُضيءُ وَ لَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نارٌ نُورٌ عَلى نُورٍ يَهْدِي اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ يَشاءُ وَ يَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثالَ لِلنَّاسِ وَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَليمٌ* في بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ يُذْكَرَ فیها اسْمُهُ يُسَبِّحُ لَهُ فیها بِالْغُدُوِّ وَ الْآصالِ * رِجالٌ لا تُلْهيهِمْ تِجارَةٌ وَ لا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَ إِقامِ الصَّلاةِ وَ إيتاءِ الزَّكاةِ يَخافُونَ يَوْماً تَتَقَلَّبُ فيهِ الْقُلُوبُ وَ الْأَبْصارُ (نور، 35 تا 37)
ترجمه:
خداوند نور آسمانها و زمين است مثل نور خداوند همانند چراغدانى است كه در آن چراغى (پر فروغ) باشد، آن چراغ در حبابى قرار گيرد، حبابى شفاف و درخشنده همچون يك ستاره فروزان، اين چراغ با روغنى افروخته مىشود كه از درخت پربركت زيتونى گرفته شده كه نه شرقى است و نه غربى (روغنش آن چنان صاف و خالص است كه) نزديك است بدون تماس با آتش شعلهور شود نورى است بر فراز نورى و خدا هر كس را بخواهد به نور خود هدايت مىكند و خداوند به هر چيزى داناست. (35)
(اين چراغ پرفروغ) در خانههايى قرار دارد كه خداوند اذن فرموده ديوارهاى آن را بالا برند (تا از دستبرد شياطين و هوسبازان در امان باشد) خانههايى كه نام خدا در آنها برده مىشود و صبح و شام در آنها تسبيح او مىگويند ... (36)
مردانى كه نه تجارت و نه معاملهاى آنان را از ياد خدا و برپاداشتن نماز و اداى زكات غافل نمىكند آنها از روزى مىترسند كه در آن، دلها و چشمها زير و رو مىشود (37)
مراحل رسیدن به وادی ایمن:
جایگاه ولی و امام الهی در رسیدن به وادی ایمن
قرآن حبل الله است و راه رسیدن به آن هم امام است. کسی نمیتواند به قرآن که سراسر نور است راهی پیدا کند مگر از راه امام. قرآن همان چراغی است که خداوند در قلب پیامبر روشن است. الَر كِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ إِلَيْكَ لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِ رَبِّهِمْ إِلَى صِرَاطِ الْعَزِيزِ الْحَمِيدِ (ابراهیم، 1) امام است که باید مردم را با این کتاب در وادی نور سیر بدهد. قرآن با جان امام متحد است. نبی اکرم خودشان وادی توحید هستند. همهی انوار الهی و اخبار غیبی در وجود ایشان خلاصه میشود. کسی نمیتواند خودش راه را برود چراکه رسیدن به این وادی ایمن جز از طریق ائمه نمیرسد.
أَ لَمْ تَرَ كَيْفَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً كَلِمَةً طَيِّبَةً كَشَجَرَةٍ طَيِّبَةٍ أَصْلُها ثابِتٌ وَ فرعها فِي السَّماءِ * تُؤْتي أُكُلَها كُلَّ حينٍ بِإِذْنِ رَبِّها وَ يَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثالَ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ * وَ مَثَلُ كَلِمَةٍ خَبيثَةٍ كَشَجَرَةٍ خَبيثَةٍ اجْتُثَّتْ مِنْ فَوْقِ الْأَرْضِ ما لَها مِنْ قَرار * يُثَبِّتُ اللَّهُ الَّذينَ آمَنُوا بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ فِي الْآخِرَةِ وَ يُضِلُّ اللَّهُ الظَّالِمينَ وَ يَفْعَلُ اللَّهُ ما يَشاءُ * أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذينَ بَدَّلُوا نِعْمَتَ اللَّهِ كُفْراً وَ أَحَلُّوا قَوْمَهُمْ دارَ الْبَوار * جَهَنَّمَ يَصْلَوْنَها وَ بِئْسَ الْقَرا (ابراهیم، 24 تا 29)
ترجمه:
آيا نديدى چگونه خداوند«كلمه طيبه» (و گفتار پاكيزه) را به درخت پاكيزهاى تشبيه كرده كه ريشه آن (در زمين) ثابت و شاخه آن در آسمان است؟! (24)
هر زمان ميوه خود را به اذن پروردگارش مىدهد؛ و خداوند براى مردم مثلها مىزند، شايد متذكّر شوند (و پند گيرند)! (25)
همچنين «كلمه خبيثه» (و سخن آلوده) را به درخت ناپاكى تشبيه كرده كه از روى زمين بركنده شده و قرار و ثباتى ندارد. (26)
خداوند كسانى را كه ايمان آوردند، به خاطر گفتار و اعتقاد ثابتشان، استوار مىدارد هم در اين جهان و هم در سراى ديگر! و ستمگران را گمراه مىسازد، (و لطف خود را از آنها برمىگيرد) خداوند هر كار را بخواهد (و مصلحت بداند) انجام مىدهد! (27)
آيا نديدى كسانى را كه نعمت خدا را به كفران تبديل كردند و قوم خود را به سراى نيستى و نابودى كشاندند؟! (28)
(سراى نيستى و نابودى، همان) جهنم است كه آنها در آتش آن وارد مىشوند و بد قرارگاهى است (29)
کلمه در قرآن به معنای لفظ نمیباشد. کلامات اهل بیت میباشند. این مثلی است که پشت آن باطنی وجود دارد.
اصل درخت خود اهل بیت هستند و ولایت آنها فرع آن است و عجیب است که فرع آنها در اسمان است. کسی که به این شجره بپیوندد میتواند از فروع به اصل برسد و به اصل توحید برسد؛ و از معارف آن که تناول کند میتواند به ریشه برسد. ریشه همان وجود نبی مکرم اسلام است.
جایگاه امام کفر در رسیدن به وادی کفر
از طرف دیگر وادی کفر هم اصلش استکبار به وجود خداوند است. این شرک به چه صورت است؟ شرک فقط مناسک نیست. بلکه اصل شرک و کفر اولیای شرک هستند. در روایات که بنیامیه و دیگران ذکرشدهاند. کسی نمیتواند مستقلاً مشرک شود خیر بلکه انسان برگهای از این درخت کفر و شرک شود. از طرفی که وادی نور داریم در آن طرف وادی تاریکی و شرک است. افتادن به وادی اضطراب و شرک در واقع ولایت کفر و شرک است. همین استکبار مساوی است با خوب و نگرانی و اضطراب.
أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذينَ بَدَّلُوا نِعْمَتَ اللَّهِ كُفْراً وَ أَحَلُّوا قَوْمَهُمْ دارَ الْبَوار
ای پیامبر دیدی که نعمت الله را برداشتند و کفر را جای آن گذاشتند. همه درجات بهشت در امام خلاصه میشود و بر اساس ارادت به آنها است که بهشت درجه بندی میشود.
مثلل الجنت یتغیر الطعمه و فی من ربهم کم خالد فی النار
مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتي وُعِدَ الْمُتَّقُونَ فیها أَنْهارٌ مِنْ ماءٍ غَيْرِ آسِنٍ وَ أَنْهارٌ مِنْ لَبَنٍ لَمْ يَتَغَيَّرْ طَعْمُهُ وَ أَنْهارٌ مِنْ خَمْرٍ لَذَّةٍ لِلشَّارِبينَ وَ أَنْهارٌ مِنْ عَسَلٍ مُصَفًّى وَ لَهُمْ فیها مِنْ كُلِّ الثَّمَراتِ وَ مَغْفِرَةٌ مِنْ رَبِّهِمْ كَمَنْ هُوَ خالِدٌ فِي النَّارِ وَ سُقُوا ماءً حَميماً فَقَطَّعَ أَمْعاءَهُ (محمد، 15)
ترجمه: توصيف بهشتى كه به پرهيزگاران وعده دادهشده، چنين است: در آن نهرهايى از آب صاف و خالص كه بدبو نشده و نهرهايى از شير كه طعم آن دگرگون نگشته و نهرهايى از شراب (طهور) كه مايه لذّت نوشندگان است و نهرهايى از عسل مصفّاست و براى آنها در آن از همه انواع ميوهها وجود دارد و (از همه بالاتر) آمرزشى است از سوى پروردگارشان! آيا اینها همانند كسانى هستند كه هميشه در آتش دوزخاند و از آب جوشان نوشانده مىشوند كه اندرونشان را از هم متلاشى مىكند
همهی مشکلات این است که این دو وادی کفر و ایمان با هم در این دنیا قاطی شده است. این دنیا محل آن اختلاط شده است. همه ابتدا وارد جهنم میشوند. کسی که وارد ولایت امیرالمؤمنین نشده باشد نمیتواند از آن جهنم عبور کند.
برخی هستند که نمازشان با فحشائشان یکی است. برخی هستند که شیطان آنها را برای نماز شب بیدار میکند آیا نماز آنها نماز است. اتفاقی که صدر اسلام افتاد اولین قدم بود که مردم را از وادی توحید به وادی شرک و کفر و جهنم بردند.
گزارش تصویری مراسم