۰۵ آذر ۱۴۰۳ ۲۴ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۴۳ : ۰۱
حکم آوازخوانی زنان بر اساس آیات و روایات
با توجه به اینکه جامعه ما بر اساس اصول اسلام شکل گرفته است، آیا به راستی خوانندگی زنان در دایره بندگی و ایمان می‌گنجد؟
عقیق: در خصوص حرمت آواز خواندن زن در قرآن آیه ای نیست، بلکه آیاتی که به طور کلی حرمت بعضی کارها را برای زنان بیان کرده مثل نگاه کردن، آشکار کردن زینت و… یا بعضی آیات که درباره حرمت اصل غنا و آواز خوانی حرام است، شامل آواز خواندن زن هم می شود که به چند آیه اشاره می کنیم:۱- «وَ لا یُبْدینَ زینَتَهُنَّ إِلاَّ لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبائِهِنَّ أَوْ آباءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنائِهِن….»؛
و زینت و جمال خود را آشکار نسازند جز براى شوهران خود یا پدران یا پدران شوهر یا پسران خود …. بدون شک صدای زن مخصوصا با آواز و ناز، زینت او محسوب شده و در این آیه نهی شده از آشکار کردن آن برای نامحرمان.
۲- «و من الناس من یشترى لهو الحدیث لیضلّ عن سبیل اللّه بغیر علم و یتخذها هزواً اولئک لهم عذاب مُهین»؛
گروهى از مردم، خریدار سخنان بیهوده اند، تا به نادانى، مردم را از راه گمراه کنند و قرآن را به مسخره مى گیرند. بهره اینان، عذابى است خوار کننده. در روایات صحیح، این آیه بر غنا و موسیقی تطبیق شده و وعده آتش، بر آن ها داده است.
۳- «والذین لایشهدون الزور واذا مروا باللغو مروا کراماً»؛
مؤمنان واقعی آنان اند که به دروغ شهادت نمى دهند و چون بر ناپسندى بگذرند، به شتاب از آن دورى مى جویند. در روایت معتبر،”الزّور”به غنا و موسیقی تفسیر شده است.
۴- «والذین هم عن اللغو معرضون»؛
«آنان که از عمل (یا سخن) بیهوده اعراض مى کنند». در ذیل این آیه شریفه، روایتى از امام نقل شده که آن حضرت مى فرماید:«انه الغناء والملاهى»؛ «آن لغو، عبارت است از لهو و لعب».
۵- «یَانِسَاءَ النَّبىِِّ لَسْتنَُّ کَأَحَدٍ مِّنَ النِّسَاءِ إِنِ اتَّقَیْتنَُّ فَلَا تخَْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَیَطْمَعَ الَّذِى فىِ قَلْبِهِ مَرَضٌ وَ قُلْنَ قَوْلًا مَّعْرُوفًا»؛
اى همسران پیامبر، شما مانند هیچ یک از زنان [دیگر] نیستید، اگر سَرِ پروا دارید پس به ناز سخن مگویید تا آنکه در دلش بیمارى است طمع ورزد و گفتارى شایسته گویید. این آیه هر چند درباره زنان پیامبر(ص) است. اما توصیه ای که به آنها می کند شامل زنان دیگر نیز می شود، اینکه در گفتارشان با نامحرمان با نرمی سخن نگویند تا دیگران در آنها طمع کنند و مسلما نهی از آواز خوانی نیز از این آیه به دست می آید.
روایاتی که در خصوص حرمت شنیدن صدای زن خواننده وارد شده است، و بیع و شراء و کسب او را حرام دانسته چنین است:
۱- مسعده بن زیاد می‌گوید:
«در خدمت امام ششم(ع) بودم که شخصی گفت: در همسایگی من کسانی هستند که کنیزهای آوازه خوان و موسیقیدان دارند و گاه و بی گاه می‌خوانند و می‌نوازند. گاهی که برای کاری به طرف دیوار خانه آنان می‌روم، اندکی توقف می‌کنم تا آواز آنها را بهتر و بیش تر بشنوم! حضرت فرمود: دیگر این کار را تکرار مکن».
۲- «قَالَ سُئِلَ أَبُو الْحَسَنِ الرِّضَا (ع) عَنْ شِرَاءِ الْمُغَنِّیَهِ فَقَالَ قَدْ تَکُونُ لِلرَّجُلِ الْجَارِیَهُ تُلْهِیهِ وَ مَا ثَمَنُهَا إِلَّا ثَمَنُ کَلْبٍ وَ ثَمَنُ الْکَلْبِ سُحْتٌ وَ السُّحْتُ فِی النَّارِ»؛
حسن بن علی وشاء می گوید: از حضرت رضا (ع) سؤال شد: کنیز آوازه خوان را می شود خرید و فروش کرد. فرمود: مردی کنیزی دارد که او را با آواز خود مشغول می کند. پولی که از محل فروش او به دست می آید، مانند پولی است که از فروش سگ به دست می آید و حرام است.
۳- «أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (ع) یَقُولُ الْمُغَنِّیَهُ مَلْعُونَهٌ مَلْعُونٌ مَنْ أَکَلَ کَسْبَهَا»؛
امام صادق(ع) فرمودند زن آوازه خوان مورد لعن است و ملعون است کسی که درآمد او را بخورد. در این زمینه روایات دیگری است که در کتب فقهی و روایی موجود است و می توانید آنها را وسایل الشیعه ببیند.
بسیاری از آوازهایی که بانوان در مجلسی می‌خوانند، عده‌ای را در ارتکاب گناه بی‌اختیار می‌کند، این نوع آوازخوانی حرام است، پس این خوانندگی که اثر تضعیف کننده ایمان و پروای از گناه را داشته باشد، حرام است، به همین منظور در ادامه نظر آیت‌الله سید علی خامنه‌ای و آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی در خصوص خوانندگی زنان در ادامه می‌آید:
آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای
اگر صداى زن (چه به صورت تک خوانی و یا همخوانی با زنان و یا با مردان ) به صورت غنا نباشد و گوش دادن به صداى او هم به قصد لذت و ریبه نباشد و مفسدهاى هم بر آن مترتّب نشود، اشکال ندارد، اگر مفسده داشته باشد و یا تحریک شهوت بکند، جایز نیست.
آیا جایز است مردى غناى زن اجنبیه را به قصد لذت بردن از حلال خود گوش کند؟ آیا غناى زن براى شوهر و بر عکس جایز است؟ و آیا این گفته صحیح است که شارع مقدس غنا را به علت ملازمت آن با مجالس لهو و لعب و عدم انفکاک از آن دو حرام کرده و تحریم غنا ناشى از تحریم آن مجالس است؟
گوش دادن به غنا که عبارت است از ترجیع صدا به نحوى که طربانگیز و مناسب با مجالس لهو و گناه باشد، مطلقاً حرام است، حتّى غناى زن براى شوهرش و بالعکس و قصد لذت بردن از همسر، استماع غنا را مباح نمى کند و حرمت غنا و مانند آن، با تعبّد به شرع ثابت شده و از احکام ثابت فقه شیعه محسوب مى‌شود و دائر مدار ملاکات فرضى و آثار روانى و اجتماعى نمىباشد، بلکه تا زمانى که این عنوان حرام بر آن صدق کند، حکم آن حرمت و وجوب اجتناب به طور مطلق است.
آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی
شنیدن صدای آواز زن برای مرد نامحرم چه حکمی دارد؟
حرام است.
آیا گوش دادن به موسیقی‌هایی که زنان می‌خوانند، ولی آرام هستند و مناسب مجالس فساد نیستند، هم اشکال دارد؟
حرام است.
خواندن سرود توسط زنان به صورت دست جمعی همراه با مردان اگر موجب مفسده نباشد، چه حکمى دارد؟
اشکال دارد.
به نام خدا و با عرض سلام آیا گوش کردن به ترانه خوانده شده توسط خواننده زن چنانچه آن خواننده پیر باشد، جایز است و همچنین آیا مصافحه کردن با آنان ایرادی دارد؟
هر دو مورد حرام است.
اجرای سرود توسط بانوان در مراسم اعیاد مذهبی چه حکمی دارد؟
جایز نیست.
آیا گوش دادن به صدای زن خارجی با موسیقی ملایم اشکال دارد؟
گوش دادن به آواز زن جایز نیست و اگر موسیقی مناسب مجالس لهو و فساد نباشد، جایز است.
بسمه تعالی می‌خواستم بپرسم که در گروه‌های کُر که صدای زن و مرد با هم مخلوط است، آیا شنیدن آن حرام است؟
هر گاه صدا مناسب مجالس لهو و فساد نباشد مانعی ندارد.
گوش دادن به آواز زن نامحرم براى مرد در صورتى که اشعار مذهبى بخواند و موجب مفسده هم نباشد چه حکمى دارد؟
اشکال دارد.
آواز خواندن زن براى زنان و براى شوهرش چه به صورت غنا و چه بدون غنا چه حکمى دارد؟
براى شوهرش و براى سایر زنان بدون غنا و بدون آهنگ‌هاى مناسب لهو و فساد اشکال ندارد.
گفته مى‌شود: «گوش دادن به دو نوع از موسیقى شرعاً اشکال دارد: صداى زن و دیگرى آهنگ مطرب، یعنى آهنگى که انسان را از حالت طبیعى خارج مى‌سازد.
الف) در خصوص مورد اول: یعنى گوش دادن مرد به آواز زن مشکلى نیست، ولى آیا گوش دادن آواز زن براى زن هم حرام است؟
چنانچه آهنگ و صدا مناسب مجالس لهو و فساد باشد، براى زنان هم جایز نیست.
ب) در مورد دوم باید بگویم که هیچ گونه آهنگى نمى‌تواند مرا از حالت طبیعى خارج سازد، گوش دادن به نوار موسیقى، چه با کلام و چه بى‌کلام، چه غمگین و چه غیر غمگین، براى من چه حکمى دارد؟
معیار، افراد و اشخاص نیستند، بلکه کلیه آهنگ‌هاى متناسب با مجالس لهو و فساد براى همه حرام است، خواه انسان را از حالت طبیعى بیرون ببرد یا نبرد.
نظر به ابهامات و پرسش‌هایى که در خصوص چگونگى مواجه افکار عمومى با موسیقى و آواز زنان مطرح است، سؤالات ذیل تقدیم حضور مى‌شود:
۱ـ اجراى آواز بانوان به صورت تک‌خوانى و هم‌آوایى چه حکمى دارد؟
۲ـ پرداختن زنان به موسیقى و آواز تا چه حد مجاز است؟
۳ـ آواز بانوان به چه نحوى و در چه مکان‌هایى مجاز است؟
۴ـ آیا پخش و انتشار موسیقى و آواز بانوان مجاز است؟
کلیه آهنگ‌ها و صداهایى که مناسب مجالس لهو و فساد است، حرام و غیر آن جایز است و فرقى در این قسمت میان مرد و زن نیست، ولى خوانندگى نوع مباح براى زنان در صورتى جایز است که مجلس مخصوص به جنس خودشان باشد، خواه دسته جمعى بخوانند یا به تنهایى.
جوانان عزیز باید توجه داشته باشند که سیل تهاجم فرهنگى غرب نباید ما را مرعوب سازد و تصور کنیم ما باید خود و احکام دین خود را بر فرهنگ آنها تطبیق دهیم؛ زیرا فرهنگ غرب گام به گام جوانان را به سوى ابتذال کامل پیش مى‌برد و آنها را از درون تهى مى‌سازد و به این ترتیب هر گونه مانع را که بر سر راه مطامع آن‌هاست، بر مى‌دارد.
منبع:آسمونی
211008
گزارش خطا
