بنا بر دیدگاه امیرالمؤمنین علی (ع) هر انسانی بنا بر نگرش، رویکرد و اعمالی که در زندگی از او سر می زند، در زمره یکی از سه گروهِ افرادِ عاقل، احمق و فاجر قرار می گیرد، اما هر یک از این گروه ها دارای ویژگی هایی می باشند.
عقیق: امیرالمؤمنین علی (ع) در باب ویژگی های انسان های عاقل می فرمایند:. روش و آیین زندگی اش بر اساس دین خداوند است، اخلاقش بر پایه ی بردباری و حلم است.
. از روی فکر و اندیشه سخن می گوید و نظر می دهد.
. تا آن گاه که مورد سؤال واقع نشده است، پاسخ نمی دهد.
. اگر لب به سخن باز کند، پخته و به حق سخن می گوید.
. اگر سخن یا مطلبی را بشنود در آن دقت می کند، پس اگر ارزشمند بود آن را حفظ می کند وگرنه آن را فراموش می کند.
. اگر خبری را بگوید، راست می باشد و به قول خود وفا می کند.
دسته ی دوم انسان های احمق می باشند که ویژگی های آنان چنین است:
. اگر در برابر خطر قرار گیرند و یا در شرف از دست دادن منفعتی باشند و به آن ها هشدار داده شود، به جای آن که پند گیرند و بیدار شوند، غفلت می کنند و در لحظه ای که باید هوشیار باشند، غافل اند.
. اگر در جایگاه و یا عمل ارزشمندی قرار بگیرند رهایش می کنند.
. اگر در اثر نادانی به مشکلی برخورد کنند بیش تر در جهل و ناآگاهی فرومی روند و به جای این که اندیشه ای برای رفع آن نمایند و اگر خبر دروغی را بشنوند در صحت آن دقت و کنکاش نمی کنند.
امیرالمؤمنین علی (ع) پس از آن در مورد ویژگی های افراد فاجر و بدکار بیان داشته اند: وَ الفاجِرُ اِن اِئتَمنتَهُ خانَکَ، وَ اِن صاحَبتَهُ شانَکَ وَ اِنَ وَثَقَت بِهِ لَم یَنصحُک:
. اگر به او اطمینان نمایی، خیانت می کند.
. اگر با او رفاقت و دوستی نمایی، آبرویت را می برد .
. اگر با او مشورت نمایی، خیرخواه خوبی برای تو نمی باشد.
پی نوشت ها:
۱- علامه مجلسی، بحارالانوار، ج ۷۰: ۹.
۲- شیخ صدوق، حضال: ۹۱.
۳- ناطقی، نقش دین در سلامت جامعه: ۶۹- ۶۷.
منبع: قدس آنلاین
