گفتاری از رسول الله(ص)؛
اين گونه علم، نه براى آن كسى كه آن را نمى داند زيانبخش است و نه براى آنكه آن را مى داند سودمند است.
عقیق: عصر رسول خدا(ص) بود، روزى آن حضرت وارد مسجد شد ناگاه ديد گروهى در اطراف شخصى حلقه زده اند و به گفتار او گوش فرا داده اند، پيامبر(ص)، از آنها پرسيد: اين شخصيت كيست؟شخصى گفت: اين شخص، "علامه" است.
پيامبر(ص) فرمود: علامه يعنى چه؟
گفتند: علامه كسى است كه از همه بيشتر به نسبت های عرب و رخدادهاى بين انسان ها، آگاهى دارد، و حوادث دوران جاهليت و اشعار مردم آن عصر را مى داند.
پيامبر(ص) فرمود: «اين گونه علم، نه براى آن كسى كه آن را نمى داند زيانبخش است و نه براى آنكه آن را مى داند سودمند است»، سپس فرمود: انما العلمُ ثلاثة : آيه« محكمة ، او فريضة عادلة اوسنة قائمة و ما خلاهن فهو فضل»
يعنى : « علم سودمند و علم شرع بر سه گونه است.
1- اصول عقائد(كه براهين آيات روشن قران ، بيانگر است.)
2- علم اخلاق (كه مركب از لشگر عقل و جهل است، و بر انسان واجب است لشگر عقل را بپذيرد و از لشگر جهل، عدول و دورى كند)
3- احكام شريعت و مسائل حلال و حرام، و غير از اين سه علم، زيادى است» (1)
توضيح اينكه:
علوم اصلى كه بر همه مسلمانان ، آموختن آن لازم است و در رابطه با دين و معاد، سودمند است، همان سه علم مذكور است، اما بقيه علوم اگر زيانبار باشند(مثل علم سحر و شعبده و طلسمات )، زيادى است، و اگر مفيد باشند مانند علم طب و كشاورزى و...، برگشتش به همان علوم سه گانه است.
و يا اينكه منظور از واژه " فضل" در حديث فوق، يكنوع استحباب باشد، ولى آموختن آن سه علم ، واجب است، و كسى كه از آن سه علم بهره ندارد، علم هاى ديگر براى او بى فايده است.
پی نوشت:
1)اصول کافی صفة العلم و فضله ، حديث 1، ص 32، ج 1
منبع:جام
211008
