۰۴ آذر ۱۴۰۳ ۲۳ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۳۴ : ۲۰
سيري در سيره عملي پيامبر اسلام(ص):
محمد(ص)؛ چگونه محمد(ص) شد؟
حضرت ختمي مرتبت محمد مصطفي(ص) به صفاتي چون خلق عظيم، شاكر بودن، پرهيز از پرخوري، ساده پوشي، رافت و مهرباني، خوشرويي و بخشش و ... مزين بودند و اينها تنها بخش كوچكي از صفات و سيره عملي پيامبر بزرگ اسلام است اين ويژگي هاي برجسته بود كه محمد(ص) را محمد(ص) كرد ما به عنوان پيروي آن حضرت چقدر محمدي هستيم؟
/123%20MRM/n00032935-b.jpg)
عقیق: شكي نيست كه پيامبر اكرم (ص) مانند همه پيامبران الهي براي اين مبعوث شده است كه مكارم و محاسن اخلاق را در جامعه بشري ترويج نمايد اما چه شد كه ايشان به اين مقام والا دست يافتند تا آنجا كه خداوند متعال در سوره قلم آن حضرت را با عنوان خلق عظيم مي‌ستايد و مي‌فرمايد: «وَ إِنَّكَ لَعَلى خُلُقٍ عَظيم»سيره اخلاقي و رفتاري هر فرد گوياي خصلت‌هاي شخصيتي اوست. حضرت رسول (ص) در اخلاق فردي و اجتماعي، روش خاصي داشت كه بعضي از آنها را بر مي‌شماريم:
خلق عظيم
در روايتي از امام حسين (ع) آمده است كه ايشان از پدر برگوارشان درباره سيره حضرت پيامبر (ص) سوال كردند و امام علي (ع) فرمودند: پيغمبر (ص) همواره خوشرو، سهل گير و نرمخو بود. خشونت و تندخويي نداشت، پرخاشجويي و دشنامگويي نمي‌نمود، هرگز عيبجويي يا مداحي نمي‌كرد، كسي را از خود مايوس نمي‌ساخت و خود را از سه چيز محفوظ مي‌داشت: مجادله كردن، پرگويي و كارهاي بيهوده.
شاكرترين بندگان
حضرت پيامبر بسيار شاكر خداوند بودند تا آنجا كه اين امر در رفتار و گفتار ايشان كاملا هويدا بوده است حضرت محمد (ص) در اين باره فرمودند: چون افراد گرفتار را ديديد خدا را سپاس گوييد طوري كه آنها نشنوند تا غمگين نشوند.
فصاحت در كلام
پيامبر از همه مردم فصيح‌تر و شيرين سخن‌تر بود تا آنجا كه عايشه درباره فصاحت كلام پيامبر گفت: سخنش آرام و منظم بود، در حالي كه شما پراكنده سخن مي‌گوييد.
پرهيز از پرخوري
سيره پيامبر (ص) درباره خوردن و آشاميدن و احترام به نعمت ها، بسيار جالب و آموزنده است. آن حضرت از اسارت شكم پرستي آزاد بود و از پرخوري پرهيز داشت.
امام صادق درباره اين ويژگي پيامبر (ص) فرمودند: با آنكه حضرت مي‌توانست هر نوع غدايي تهيه كند، گاهي به يك نفر چندين شتر جايزه مي‌داد؛ ولي چيزي محبوب‌تر از اين نبود كه پيوسته گرسنه و خائف از پروردگار باشد.
ساده پوشي
پيامبر (ص) به سادگي، عافيت جسمي و نوع سالم‌تر لباس دقت داشت. از اين رو، لباس پنبه مورد علاقه آن حضرت بود. حضرت علي (عليه السلام) فرمود: لباس‌هاي پنبه اي بپوشيد؛ چراكه لباس پيامبر خداست.
رفتار اجتماعي پيامبر
از خوش خلقي پيامبر همين بس كه عروة بن مسعود، كه در ماجراي «صلح حديبيه»، از سوي قريش براي گفتمان با پيامبر (ص) آمده بود، به قريشيان اين گونه گزارش مي‌دهد: من شاهان بزرگي را ديده ام؛ قدرت‌هاي بزرگي مانند قدرت كسرا، قيصر روم و سلطان حبشه را مشاهده كرده ام، ولي موقعيت هيچ كدام را ميان قوم خود، مانند محمّد (ص) نديده ام. من با ديدگان خود ديدم كه ياران او نگذاشتند قطره آبي از وضويش به زمين بريزد و براي تبرّك، آن را تقسيم مي‌نمودند. اگر مويي از محمّد (ص) بيفتد فوراً آن را برمي دارند. بنابراين، بايد سران قريش در اين موقعيت، فكر و تأمّل كنند.
مدارا با بندگان خدا
رسول خدا (ص) از حركت‌هاي تند بدون مدارا، در ميان مسلمانان بهره نگرفت، بلكه همانند انجام واجبات، مأمور به مدارا نيز بود؛ چنان كه خود فرمود: خداوند تعالي همان گونه كه مرا به برپايي واجبات امر نموده، به مدارا با مردم نيز امر كرده است. (نرم خوي و مهربان
سرور آزادگان، حسين بن علي(ع)، از مولاي متقيان در توصيف نرم خويي پيامبر در برخورد با ديگران مي‌فرمايد: رسول خدا همواره خوش رو و خوش خوي و نرم بود، خشن و درشت خوي نبود.
گاهي فرزندان خردسال را به حضور پيامبر (ص) مي آوردند تا به عنوان بركت يافتن، برايشان از خداوند خير و بركتي بخواهد، يا نام گذاري كند. رسول خدا كودك را مي‌گرفت و در دامن خويش مي‌نهاد. گاهي اتفاق مي‌افتاد كه كودك همانجا ادرار مي‌كرد. برخي كه حضور داشتند، بر سرِ فرزند داد مي‌كشيدند و حضرت آنها را نهي مي‌كرد، آنگاه دعا يا نام گذاري را به پايان مي‌برد، و با چنين برخورد مهربانانه، خويشاوندان آن نوزاد را خرسند مي‌ساخت، تا آنان نپندارند كه پيامبر از آن پيشامد ناراحت و آزرده شده است. وقتي آنان بيرون مي‌رفتند، حضرت لباسش را آب مي‌كشيد و پاك مي‌كرد.
مصاحفه مي‌نمود و در سلام پيش قدم بود
قطب راوندي روايت كرده است كه پيامبر به بزرگ و كوچك سلام مي‌كرد.
پيامبر اكرم (ص) به طور معمول، هنگام ورود افراد به مجلس، به احترام آنها مي‌ايستاد و براي آنها جا باز مي‌كرد و هنگام برخورد با ديگران، مصافحه مي‌كرد.
پيامبر (ص) هرگاه با مردي مصافحه مي‌كرد، هرگز دست خود را از دست او نمي‌كشيد مگر زماني كه او دست خود را از دست حضرت بيرون مي‌آورد تا مبادا طرف مقابل احساس بي علاقگي نمايد.
جابر از امام باقر (ع) نقل كرده است كه آن حضرت فرمود: رسول خدا به اصحاب خود مي‌فرمود: هنگامي كه يكي از شما، برادرش را ملاقات كند، بايد به او سلام كند و دست بدهد؛ زيرا خداوند فرشتگان را بدين عمل گرامي داشته است. پس شما نيز كار فرشتگان را بكنيد.
خوش رو و متبسم
پيامبر گرامي (ص) غالب اوقات خنده رو و متبسّم بود، مگر آنگاه كه در حال پند و موعظه بود و يا آيات قرآن نازل مي‌شد و يا به ياد قيامت مي‌افتاد. ايشان از همه مردم لبخندش بيشتر و خوش روتر بود و چون مسرور بود از همه خشنودتر بود. ايشان بر روي اصحاب تبسّم مي‌كرد و مي‌خنديد و گاهي كه خنده مي‌كرد، بدون قهقهه بود.
عفو و بخشش
پس از آنكه پيامبر (ص) همراه با حضرت علي (عليه السلام)، خانه خدا را از لوث وجود بت‌ها پاك كرد، رسول خدا (ص) بر حلقه در كعبه ايستاد و پس از سخناني فرمود: مردم قريش! شما بدترين همسايگان پيامبر بوديد، به تكذيب او پرداختيد، وي را از ميان خود طرد نموديد و از سرزمين خودش بيرون رانديد و به اذيت و آزار وي اقدام نموديد و باز هم راضي نشديد، بلكه به شهرهايمان يورش آورديد و با ما جنگيديد؛ اما امروز برويد! شما اكنون آزاد و رها هستيد.
متواضع و يار محرومان
بر روي خاك نشستن و با محرومان دمساز بودن از جمله رفتارهاي متواضعانه اي است كه در سيره پيامبر اعظم (ص) فراوان ديده مي‌شود، چنان كه خود فرمودند: فروتني وسيله سرافرازي و سربلندي است. تواضع كنيد تا خداوند مقام شما را بلند گرداند!
كمك به اهل خانه
رسول خدا (ص) با همه گرفتاري هايي كه داشتند، مانند تحمّل وحي، تبليغ و دعوت دين، جنگ و صلح، اما وظايف خانه را نيز از ياد نمي‌بردند.
روايت است كه روزي رسول خدا به خانه حضرت فاطمه (س) وارد شدند، مشاهده كرد كه ايشان و حضرت علي (ع) با آسياب دستي آرد مي‌كنند. پيامبر فرمود: كدام يك خسته تريد؟ حضرت علي (ع) عرض كرد: فاطمه خسته‌تر است. پيامبر (ص) به ايشان فرمود: برخيز! فاطمه برخاست و پيامبر به جاي ايشان نشست و حضرت علي (ع) را در آرد كردن، كمك نمود.
اينها تنها بخش كوچكي از صفات و سيره عملي پيامبر بزرگ اسلام است اين ويژگي‌هاي برجسته بود كه محمد (ص) را محمد (ص) كرد ما به عنوان پيروي آن حضرت چقدر محمدي هستيم؟
پی نوشت ها:
مكارم الاخلاق
سنن النبي
المحجّة البيضاء
تاريخ طبري
كشف الغمّة في معرفة الائمه
سيره عملي اهل بيت (ع)
مجمع البيان
بحارالانوار
الكافي
سيره تربيتي پيامبر و اهل بيت (ع)
تفسير نمونه
مكارم الاخلاق
منبع:حج
211008
گزارش خطا
