حتی یک اشتباه هم گران است

آیت‌الله محمدعلی جاودان از علمای اخلاق تهران در ادامه مباحث اخلاقی خود در ماه مبارک رمضان درباره «حیات طیبه» نکاتی را بیان کرد که در پی می‌آید.

قرآن کریم می‌فرماید تمام انبیاء آمده‌اند برای اینکه مردم را به یک زندگی دعوت کنند. همه ما زندگی داریم و زنده هستیم. ما موجود زنده‌ایم. انبیاء ما را به یک زندگی برتر و بالاتر دعوت کرده‌اند. دعوت برای این است که شما به یک مرحله بالاتری از حیات برسید که به درد جهان بعد می‌خورد. این حیات اولیه که همگان دارند، حیات حیوانی است. اما آن حیاتی که انبیاء به آن دعوت کرده‌اند یک حیات کسبی است. ما باید به یک حیات کسبی برسیم. خودتان باید آن حیات را کسب کنید. اگر آن حیات را کسب کنید برایتان آینده دارد.

در آیه 24 سوره مبارکه انفال می‌فرماید: «یا أیّها الذینَ آمَنُوا استجیبوا للهِ وَلِلرَّسُولِ إذا دَعَاکمْ لمَا یُحْیِیکم» خدا و رسول شما را به چیزی دعوت می‌کنند که شما را زنده می‌کند. سوال می‌شود که مگر مرده‌ایم که ما را زنده می‌کند؟ خیر مرده نیستیم. شما زنده‌اید ولی آنان یک مرتبه بالاتری از حیات را برای شما می‌خواهند. «یا أیّها الذینَ آمَنُوا استجیبوا» یعنی این دعوت را جواب بدهید. دعوت برای چیست؟ برای اینکه شما را زنده کند. دقیقا نظیر این آیه که می‌فرماید: شما را برای نجات دعوت می‌کنند. در آنجا فرمودند شما را برای حیات دعوت می‌کنند، در اینجا می‌فرمایند شما را برای نجات دعوت می‌کنند. در آیه 10 سوره مبارکه صف می‌فرماید: «یا أیّها الذینَ آمَنُوا هَلْ أدُلـّکـُمْ عَلَى تِجَارَةٍ تــُنجیکـُمْ مِنْ عَذابٍ ألیم» در آیه قبل گفتند هنگامی که خدا و پیامبر دعوت کردند، شما دعوتش را بپذیرید. در اینجا پیامبر دعوت می‌کند: ای مردم آیا شما را به یک تجارتی که شما را نجات می‌دهد راهنمایی نکنم؟ اگر این دعوت را بپذیرید نجات است. اگر این دعوت را بپذیرید، علاوه بر آنچه که الان دارید، به یک حیات تازه می‌رسید. به یک حیات بالاتر می‌رسید.

در آیه 11 سوره مبارکه صف می‌فرماید: «تـُؤمِنـُونَ باللهِ وَرَسُولِهِ» به خدا و رسول او ایمان بیاورید. در ادامه می‌فرماید: «وَتـُجاهِدُونَ فی سَبیلِ اللهِ بأمْوَالِکـُمْ وَأَنفـُسکـُمْ» در راه خدا با اموالتان و جانتان جهاد کنید «ذلِکـُمْ خیْرٌ لکـُمْ» این به نفع شما است. در آیه بعد نتیجه‌اش را می‌فرماید: «یَغفرْ لکـُمْ ذنـُوبَکـُمْ» اگر در گذشته گناهی داشته‌اید، خداوند آن را می‌بخشد. اگر به خدا و رسول او ایمان بیاورید و در راه خدا با اموال و جان خودتان جهاد کنید، نتیجه‌اش این است که گناهان گذشته‌تان را می‌بخشد. در ادامه آیه می‌فرماید: «وَیُدْخِلکـُمْ جَنـّاتٍ تجْری مِنْ تحْتِهَا الأنهَارُ وَمَسَاکِنَ طیِّبَة فی جَنـّاتِ عَدْن ذلکَ الفوْزُ العَظیمُ» شما را وارد باغ‌هایی می‌کند که زیر درختانش نهرها جاری است. و شما را در خانه‌هایی پاکیزه در بهشت جاودان جای می‌دهد. در آن خانه‌ها هیچ‌گاه رنج نیست. شما در این دنیا هیچ خانه‌ای را نمی‌یابید که هیچ رنجی در آن نباشد. در آخر می‌فرماید این یک پیروزی خیلی بزرگ است. این خیلی بزرگ است. بنابراین دعوت انبیاء هم به سوی یک حیات برتر است که در آن نجات هم است.

وقتی انسان با چراغ راه می‌رود، پایش در چاله نمی‌رود. این چراغی که خداوند بدهد چنین خاصیتی دارد. وگرنه ممکن است من با اینکه چراغ هم داشته باشم باز هم به چاه بیفتم. اما آن چراغی که خداوند عطا می‌کند، چراغی نیست که انسان با وجود آن باز اشتباه کند. «وَجَعَلنا لهُ نورًا یَمْشی بهِ فی النـّاسِ» زندگی‌اش با آن نور خواهد بود. ببینید شما فقط حدود هفتاد یا هشتاد سال فرصت دارید. یک اشتباهش هیچگاه قابل جبران نیست. شما با هر اشتباه یک چیزی از سرمایه‌ات را از دست می‌دهی که دیگر قابل جبران نیست. مثلا کسی یک لحظاتی از عمرش را در یک گناه و اشتباه به سر برده است. این لحظه رفته است. دیگر قابل برگشت نیست. الان ما نمی‌فهمیم. روزی که پرده‌ها برداشته شود می‌فهمیم که حتی یک اشتباه هم گران است. مگر اینکه انسان تاوان اشتباهش را بپردازد. اگر تاوان اشتباهت را پرداختی، جبران می‌شود.

دعوت به حیات و نجات بود و فرمودند: «تـُؤمِنـُونَ باللهِ» و در جای دیگر که بحث از نور و چراغ است و در مقابلش کافر را آورده از آیه متوجه می‌شویم که بحث از ایمان است. اگر شما به ایمان برسید به حیات تازه‌ای می‌رسید که یک اثری غیر از این زندگی معمولی دارد.