گسترش عدالت، تأمین هزینه‌های لازم برای رشد اقتصادی، مبارزه با ریشه‌های رانت‌خواری، نظارت بر مبادلات تجاری و توسعه اقتصادی پیش از توسعه سیاسی، تأمین مسکن، غذای خوب و رسیدگی به امور از کارافتادگان و کشاورزان از ویژگی‌های اقتصادی حکومتهای صالح است.
عقیق:حکومتهای اسلامی باید دارای ویژگی‌های اسلامی باشند. از جمله ویژگی‌های حکومتهای صالح رفتارهای اقتصادی آنها است. یکی از مراحلی که باید در اقتصاد حکومتهای اسلامی رعایت شود گسترش عدالت در همه زمینه‌های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و قضایی است.در این رابطه امام حسین(ع) می‌فرمایند: به جان خودم سوگند! پیشوا (حاکم جامعه اسلامی)، فقط کسی است که عدالت را بر پای دارد... .
یکی دیگر از ویژگی‌های اقتصادی حکومتهای صالح تأمین سرمایه‌های لازم برای تأمین رشد اقتصادی است در این رابطه امام علی(ع)، می‌فرمایند: هر حاکمیتی هزینه‌های مردم را نپذیرد، موجب انتقال قدرت خود به دیگران شده است.
امام علی (ع) در حدیثی در رابطه با ویژگی اقتصادی حکومتهای صالح که استفاده بهینه از بیت‌المال و منابع است، می‌فرمایند: دوری از ریخت و پاش، علامت مدیریت سیاسی درست است.
یکی دیگر از ویژگی‌های اقتصادی حکومتهای صالح مبارزه با ریشه‌های رانت‌خواری است. در این زمینه امام علی (ع) می‌فرمایند: ... من آن سه تن را به زمامداری نگماردم... چون از این می‌ترسم که بیت‌المال مسلمانان را میان خود دست به دست کنند... (و دست به رانت‌خواری زنند...)
یکی دیگر از ویژگی‌های اقتصادی حکومتهای صالح نظارت بر مبادلات تجاری است. در این رابطه امام علی (ع) می‌فرمایند: ... بر امور و کارهای بازرگانان - در مرکز و دیگر شهرها- نظارت کن... .
توسعه اقتصادی باید پیش از توسعه سیاسی باشد. در این رابطه امام علی (ع) می‌فرمایند: (ای فرماندار مصر!) به هر اندازه هزینه کنی، کشور را آباد کرده‌ای و فقط وقتی سرزمین‌ها ویران می‌شوند که مردمان محتاج باشند... .
تهیه تغذیه خوب، مسکن و آب آشامیدنی سالم از ویژگی‌های بعدی حکومتهای صالح است. در این رابطه امام علی (ع) می‌فرمایند: پایین‌ترین مردم کوفه امروز نان گندم (و غذای خوب) می‌خورند.
همچنین در حدیثی دیگر می‌فرمایند: امروز در کوفه (مقر حکومت اسلامی امام علی (ع)) کسی بدون خانه وجود ندارد.
ویژگی بعدی اقتصادی حکومتهای صالح تأمین گوشت برای خانواده‌های فاقد امکانات است. در این رابطه امام صادق (ع) به روایت از پیامبر اکرم (ص) می‌فرمایند: هر کس تا 40 روز نتوانست گوشت بخورد، باید از بیت‌المال قرض کند و گوشت بخرد و بخورد.
تأمین زندگی از کار افتادگان و توجه به حقوق کشاورزان و کارگران از ویژگی‌های اقتصادی بعدی حکومتهای اسلامی است.
در این رابطه امام صادق (ع) می‌فرمایند: پیامبر خدا (ص)، نزدیک وفات خود به علی (ع) چنین سفارش کرد: ای علی مبادا بر کشاورزان - با حضور تو- ظلم بشود یا مسلمانی را به بیگاری بگیرند.
پیرمرد کور و سالخورده‌ای در حال گدایی کردن از کنار علی (ع) گذشت. حضرت پرسیدند این کیست؟ گفتند ای امیر مردی نصرانی است. گفت: از او تا شد کار کشیدید و حالا که پیر و ناتوان شده است او را رها کرده‌اید. از بیت‌المال خرج او را بدهید.
پی نوشت ها:
ارشاد /186
الحکم 2/452
غررالحکم /166 ؛ الحکم 1/427
تمام نهج‌البلاغه /933
نهج‌البلاغه /1014
بحار40/323
وسائل 13/216
وسائل 11/49
الحیات، محمدرضا حکیمی
منبع:ایسنا
211008
