حجت الاسلام قرائتی، مفسر و معلم قران طی نامه ای به مبلغین و معلمان کشور، راهکارهایی را برای اشاعه هر چه بیشتر و بهتر فرهنگ نماز و رونق مساجد عنوان کرد.
عقیق: حجت الاسلام قرائتی، مفسر و معلم قران طی نامه ای به مبلغین و معلمان کشور، راهکار هایی را برای اشاعه هر چه بیشتر و بهتر فرهنگ نماز و رونق مساجد عنوان کرد.متن نامه این مفسر و معلم قران را در ادامه می خوانید؛
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمد لله رب العمالمین
اللهم صل علی محمد و آل محمد
محضر مبارک مبلغین و معلمین
سلام علیکم
با حذف مقدمات به خاطر آنکه فرصت غنیمت بشماریم و از ماه مهر و محرم برای یک مسأله بسیار مهم بهره گیریم در این ایام شریف نامه ای خدمت شما عرضه می دارم: این سطرها هم ناله است و هم طرح و هم شیوه اجرا، این سطرها راهی است طی شده، گامی برای دعوت بهتر به نماز، این سطرها برخواسته از تجربه و علم ناقص من است هر خواننده ای می تواند آن را کم یا زیاد کند تا شاید گوشه ای ازحق نماز را ادا کند و از تقصیر و قصورها بکاهیم.
این سطرها به طور مفصل در کتابی که بنام دعوت به نماز است آمده است ولی برای صرفه جویی در وقت و کاغذ و بودجه شاید برای خواص (معلمین و مبلغین) چکیده گویی کارایی بیشتری داشته باشد.
نکاتی را که از یکسو وظیفه الهی همه ماست به دلیل آیه (الَّذينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ) (حج،41)
و ثانیا: ذخیره برای قیامت ماست به دلیل آیه (وَ قَدِّمُوا لِأَنْفُسِكُمْ) (بقره،223) و ثالثا: وظیفه قانونی است که مصوبه هیئت دولت است
و رابعا: وظیفه انسانی و وجدانی ما نجات نسل نو از غرق شدن در غفلت ها و مادیات و مسائل روزمره است. خامسا: وظیفه انقلابی ماست زیرا بیش از نود و هشت درصد کسانی که در دفاع مقدس به جبهه ها رفتند اهل نماز و مسجد بودند.
سادسا: انسان دوست دارد بهترین ها باشد و قرآن می فرماید کیست بهتر از کسی که دیگران را به راه خدا دعوت می کند (وَ مَنْ أَحْسَنُ قَوْلاً مِمَّنْ دَعا إِلَى اللَّهِ وَ عَمِلَ صالِحاً وَ قالَ إِنَّني مِنَ الْمُسْلِمينَ) (فصلت،33)
سابعا: قرآن و روایات و نهج البلاغه نماز را محور همه چیز قرار داده است مثلا حضرت امیر علیه السلام می فرماید: (و اعلم ان کل شی ء من عملک تبع لصلاتک)
نمازی که از آدم تا خاتم، از اذان و اقامه ای که در گوش نوزاد گفته می شود تا هنگامی که انسان را در قبر می گذارند، از توجه به نماز باران و اثر آن در آسمانها و نماز آیات و اثر آن در زمین، از شهادت حضرت علی علیه السلام در نماز تا دریافت سی تیر برای دو رکعت نماز در کربلا، و از اینکه نام نماز از نام تمام خیرها جدا برده شده (وَ أَوْحَيْنا إِلَيْهِمْ فِعْلَ الْخَيْراتِ وَ إِقامَ الصَّلاةِ) (انبیا،73)، و از اینکه امامان ما راجع به شناسایی افراد می گفتند کیف صلاته (نمازش چگونه است؟) و از اینکه اگر نماز قبول نشود هیچ کاری ارزش ندارد و از اینکه تنها اجلاسی که هر سال مقام معظم رهبری پیام می دهد و شخصا خودشان برای نوجوانان دختر و پسر اقامه جماعت کردند و از اینکه بیش از بیست پیام که برای نماز داده اند همه را به نام و عنوان، مسئول دانسته اند و از اینکه در بسیاری از وصیت نامه شهدا سفارش به نماز آمده است و از اینکه در زیارت نامه همه اولیای خدا کلمه اشهد انک قد اقمت الصلوه را دریافت می کنیم
اکنون چه باید کرد؟!
برای اقامه با شکوه نماز اگر نگویم صدها راه، دهها راه وجود دارد که بخشی از آن را برای همکاران معلم و مبلغ بیان می کنم.
در بسیاری از عکس ها پیام هایی است زنده و سازنده. عکس نماز امام در دقایق آخر عمر که با داشتن سرم به دست و کمک دو نفر نماز را ایستاده اقامه می کند.
عکس مقام معظم رهبری که در نماز جمعه که با وجود انفجار در چند متری و کشته شدن جمعی از نمازگراران، ولی خطبه های نماز جمعه را حتی برای یک دقیقه ترک نمی کند.
عکس نماز خلبانان پای پرواز، عکس نماز ورزشکاران در میادین ورزشی و عکس نماز دانشمندان در کتابخانه و پزشکان در اتاق جراحی و امثال آن می تواند یادآور نماز باشد.
اگر مربیان، معلمان، استادان، فرهیختگان علاقه خود را به نماز نشان دهند نماز در میان نسل نو و علاقمندان رونق پیدا می کند همانگونه که اگر مردم از نوع غذا استقبال کنند، تولید و پخش آن غذا در مغازه ها بیشتر می شود. ولی اگر ما میان نمازگزار و تارک نماز تفاوتی قرار ندهیم، نماز رونق نمي‌يابد.
اگر جشن های تکلیف کارشناسی شده باشد، می تواند راهی برای دعوت به نماز باشد.
اگر ما برای کشاورز، کارمند، ورزشکار و محصل برتر یکی از محورها را برتری او در نماز بدانیم، مردم به سمت نماز دعوت می شوند.
اگر تمام کنفرانس ها، اجلاس ها و گردهمایی ها را یا با نماز شروع کنیم یا با نماز پايان دهیم و در مهندسی شهرک‌ها اول محل مسجد را انتخاب کنیم و در ارزیابی کارمندان برای نماز پرسنل حسابی جداگانه باز کنیم، نماز رونق پیدا خواهد کرد.
اگر همانگونه که در آپارتمان ها برای هر واحد یک پارکینگ در نظر گرفته می شود، برای هر واحدی یکی دو متر هم براي مکان نماز و مسجد در نظر گرفته شود.
شاید بتوان گفت اکثر مساجد امروز ما در بافت های قدیمی قرار دارد و با کمال تأسف در مناطق جدید التأسیس به مسجد توجهی نشده است.
اگر مسؤولان در مجتمع ها یک واحد را بدون گرفتن هزینه های شهرداری، پروانه، بیمه، پایان کار و ... به مسجد اختصاص دهند.
اگر اهل مسجد برای بیماری که نمي‌تواند به مسجد بیايد، دعا کنند، تمام بستگان بیمار به نماز و مسجد خوش بین می شوند.
اگر زنانی با تجربه و متدین برای دختران مسجدی همسریابی کنند و مردان مسجدی برای جوانان نیز آستینی بالا بزنند، مسجد پر جاذبه خواهد شد.
اگر گوسفندانی که برای نوزاد به عنوان عقیقه ذبح می شود، وسیله اطعام در مسجد قرار گیرد، اگر از شاگرد اول ها در مسجد تجلیل شود و عکس شان در خیابان بر سر در مسجد نصب شود، اگر اجازه دهیم افراد خوش صدا از نسل نو، به نوبت مسؤوليت اذان مسجد را برعهده بگيرند،
اگر نسل نو مقالات کوتاه و شیرینی بنویسند و آنها را در مسجد بخوانند و مانند این کارهای فرهنگی، تربیتی و اجتماعی را انجام دهند، مسجد رونق ویژه¬ای خواهد يافت و این رونق ها نيز دعوت عملی به حضور در نماز جماعت است.
اگر در مساجد ما پزشکی باشد که بیماران اهل مسجد را به طور رایگان درمان کند، اگر صندوقی باشد كه وام بدهد، افراد اهل مسجد به این آیه عمل کنند که قرآن می فرماید: «بَعْضُكُمْ مِنْ بَعْض» ، یعنی احساس کنیم که همه از همدیگر هستیم،
اگر تحصیل کردگان و فرهنگیان کلاس های جبرانی برای بچه هایی که در درس ضعیف هستند برپا کنند و ده ها نمونه از این کارها، می تواند دعوت عملی به نماز و مسجد باشد و نسل نو احساس کنند مسجد افزون بر ایجاد ارتباط بین آنان و خدا، مكان مناسبي برای حل انواع مشکلات آنان است و تمام ضعف های آنها را جبران می کند.
اگر ما امکانات و تشویق‌هاي خود را به نماز گره بزنیم، نماز رونق ویژه‌ای خواهد يافت.
همانگونه که در صدر اسلام همه نیازها در مسجد پیامبر (ص) متمرکز بود، مسايلي چون قضاوت، آموزش، کمک به فقرا، مکانی برای آواره‌گان و مهاجران، مشورت، بسیج کردن مردم برای جبهه ها، تبلیغات، و حتی عقد فاطمه زهرا(س) همه در مسجد انجام مي‌شد.
اگر چهره‌های معروف و فرهیختگان در مساجد شرکت کنند، اگر مسائل امنیتی خود را از سوي بسیج مسجد تأمین نمایند، اگر شبانه روز درِ مسجد برای کسانی باز باشد که برنامه مطالعه و گفت‌وگو، مباحثه و امثال آن را دارند و یا دید و بازدیدهای رسمی و غیر رسمی را در مساجد قرار دهند ، مساجد فعال خواهد شد.
اگر مردم در عید فطر زکات فطره خود را در مساجد جمع کنند و به وسيلة امام جماعت و هیأت امناء به فقيراني که از پيش شناخته شده و در اطراف مسجد هستند، پرداخت شود، می توان با این رفتار رابطه محرومان و مسجد را تقویت كرد.
اگر مردم بدانند امام جماعت به طور منظم، سر وقت و با مطالعه همیشگی در مسجد حاضر مي‌شود، مسجد رونق پیدا می کند و رونق يافتن مسجد، خود، دعوت عملی به سمت نماز است؛
اگر نمازگزاران در مسجد یا هر مکانی، دیگران به ويژه نسل نو را تکریم کنند تا آنان احساس محبت کنند، قهراً به نماز علاقمند خواهند شد.
اگر شاگرد اول های مدارس در مسجد به دست امام جماعت و متولیان مسجد تشویق شوند. اگر فرستادن هدیه برای عروس و دامادهای اطراف مسجد با امضای امام جماعت و هیأت امنا صورت گیرد. اگر عیادت بیماران از سوي مسجد و تفقد از غايبین انجام شود.
اگر به افراد تازه وارد احترام گذاشته شود و با قیام و تکان خوردن برای آنان جا باز کنیم هم آنان دلگرم می شوند و هم خدا در قرآن وعده داده پاداش این جا دادن ها گشایش در همه امور خواهد بود ( مکان را برای دیگران توسعه دهید خداوند به فکر و رزق و آبروی شما توسعه می دهد). (سوره مجادله/ 11)
اگر نمازگزاران ما همه کمالات را داشته باشند تا همه دل های پاک را به نماز دعوت کنند و تنها به نماز ظاهری بدون توجه به ديگر کمالات قانع نباشند.
اگر زمانها و مکانها و بودجه هایی که صرف پیشگیری و جلوگیری از فحشاء و منکر می‌شود برای اقامه نماز هزینه گردد اگر برخی از برنامه ها، کتاب‌ها، بودجه ها، زمانها و زمینهایی که برای تربیت انسانها هزینه می شود، صرف نماز مي شد.
اگر در بودجه ها و برنامه هایی که برای مسائل فرهنگی هزینه می شود، نماز را در رأس کار فرهنگی خود قرار می دادند، اگر هنرمندان ما اسرار نماز را با هنر خویش ترسیم می کردند و اسرار نماز را با هنر خود به مردم می آموختند.
و دهها برنامه دیگر می تواند سبب رونق نماز شود و با نبود هر یک از این ها می تواند نماز ضایع و سبک شمرده شود.
نمونه هایی از استخفاف و سبک شمردن نماز
امام صادق (ع ) در آستانه شهادت دستور داد تمام بستگان جمع شوند و فرمودند: إِنَّ شَفَاعَتَنَا لَا تَنَالُ مُسْتَخِفّاً بِالصَّلَاةِ (وسائلالشيعة ج : 4 ص : 26)
و اکنون نگاهی به نمونه های استخفاف و سهل انگاری به نماز داشته باشیم:
بعضی: نماز را نمی شناسند. بعضی آن را بلد نیستند. بعضی شرایط صحیح بودن آن را نمی دانند. بعضی شرایط قبول شدن نماز را نمی دانند. بعضی شرایط کمال آن را نمی دانند. بعضی نماز را در اول وقت نمی خوانند. بعضی نسبت به نماز فرزندانشان توصیه ای ندارند.
و بعضی نسبت به صدای اذان بی تفاوت هستند. بعضی باعجله می خوانند که سجده آنان در روایات به نوک زدن کلاغ تشبیه شده است.
بعضی هر چیز را بر نماز ترجیح می دهند ( ورزش، فیلم، غذا خوردن، گفت و گو، عروسی، ... )
برخی اگر در ماشینی نشسته باشند و چیزی از او به بیرون پرت شود با هیجان فریاد می زنند تا ماشین را متوقف کنند، ولی اگر وقت نماز برسد هیچ گونه تحرکی از خود نشان نمی دهند.
چه نمازهایی که به خاطر عروسی ها یا عزاداری ها، یا رها می شود یا به آخر وقت موکول می شود. چه شهرک هایی که همه امکانات در آن وجود دارد جز مسجد.
چه روحانیونی که پست های اداری و رسمی آنان را از امام جماعت شدن محروم کرده است. چه مساجدی که درب آنها بسته و متروکه شده است و در آن اقامه جماعت نمی شود.
چه موقوفاتی که برای نماز و مسجد است و ساکنان آن اجاره واقعی آن را نمی پردازند. چه هیئت امنایی که اگر چه افراد خوبی هستند ولی ابتکار و شور و احساس و جدیت لازم را ندارند.
چه مساجدی که امام جماعتش به دلیل کهولت سن یا بیماری یا کم حوصله گی و استفاده نکردن از طلاب و جوانان با سلیقه مسجد را از رونق انداخته اند.
چه پروازهایی که از مبدأ تا مقصد مراعات برنامه ریزی نماز در آنها صورت نمی گیرد. چه بسیار مراکز اجتماع، که نمازخانه ای در شأن آن مرکز ندارند.
تمام این موارد مصادیق استخفاف به نماز است و کسانی که مرتکب این استخفاف شده اند، و بودجه های فرهنگی را در قالب های دیگری هزینه می کنند، باید در پیشگاه خداوند متعال پاسخ گو باشند.
تا کنون چند فیلم برای آموزش نماز و اسرار آن ساخته شده است و چقدر فیلم برای آموزش شیرینی پزی، طباخی، کارهای دستی، ... ؟
فکر نکنم (جز افراد نادر) کسی بتواند جواب یا عذر قابل قبولی برای این همه استخفاف داشته باشد.
بیایید با انصاف سهم قصور یا تقصیر خود را شناسایی کنیم و ضعف ها را به گردن یکدیگر نیندازیم اگر هر کسی عیب خود را شناسایی کند نشانه آن است که خدا او را دوست دارد زیرا در حدیث داریم که خدا هر که را دوست داشته باشد عیوبش را به او می نمایاند (بصره عیوب نفسه)
سهم خانه و سهم مدرسه و سهم دانشگاه و سهم حوزه و سهم حکومت و نهادهای فرهنگی و سهم مسجد و اهل آن باید منصفانه معین و جبران شود. و از خداوند برای گذشته ها معذرت خواهی کنیم.
خدایا ما را ببخش و توفیق جبران مرحمت فرما.
آرزوها
به امید روزی که خطبه های عقد، مجالس، ولیمه ها، عزل و نصب ها، هدیه ها و تشویق ها، مكان انتخاب همسر، كاريابي و ... در مساجد باشد و مسجد به معنای واقعی فرهنگسرای جامع قرار گیرد. یعنی هر کس هر اشکال و شبهه ای دارد، پاسخ علمی و منطقی آن را در مسجد بیابد.
اگر مسافرتی دارد و از خانه خود نگران است، کلید خانه خود را به مسجد بسپارد. سالمندانی که در روزهای برفی توان خارج شدن از منزل را ندارند، جوانان مسجد خرید خانه آنان را به عهده بگیرند. برف خانه آنان را بروبند، در جابه‌جایی وسایل آنان را کمک کنند.
به امید روزی که بازماندگان از تحصیل، در مساجد در کنار دانشجویان فرهیخته عقب ماندگی خود را جبران کنند.
به امید روزی که درس تفسیر و نهج البلاغه و آشنایی با ادبیات عرب در مسجد جلوه ای داشته باشد. به امید روزی که در مدیریت مسجد، از استادان دانشگاه و فرهنگیان علاقمند و دانشجویان و نسل نو و طلاب خوش سلیقه که در منطقه هستند، بهره گرفته شود.
به امید روزی که تمام مردم مسجد، نام تمام خانواده های شهدا، جانبازان، بیماران، شاگرد اول‌ها، فقيران را داشته باشند و در سایه نماز جماعت باشکوه در مساجد، تحولی ایجاد شود. و بدانیم که مسجد در همه امور گره گشا است.
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته
منبع:شبستان
