عقیق:سوال (گدایی و تکدی گری) در اسلام نکوهیده و ترک سوال از مردم ستوده است. اما در عین حال اجابت درخواست سائلان نزول رحمت خدا است، به همین جهت خداوند متعال از طرد سائلان نهی کرده است و در آیه 10 سوره مبارکه ضحی می فرماید: "و امَّا السّائِلَ فَلا تَنهَر"

رسول خدا (ص) می فرمایند: "درخواست سائل را قطع نکنید؛ اگر فقیران دروغ نمی گفتند هرگز کسی که آنها را از خود می راند، رستگار نمی شد."

اهل بیت (ع) فرموده اند: "ما به غیر مستحق چیزی می دهیم تا مبادا مستحقی را رد کنیم."

روایت شده که فقیری نزد امیرالمومنین علی (ع) آمد و گفت: ای امیرالمؤمنین، من از شما خواسته ای دارم.

امام (ع) به او فرمودند: "حاجتت را روی زمین بنویس، که من نشانه های گرفتاری و سختی را به روشنی در چهره ات می بینم."

شخص فقیر روی زمین نوشت: من فقیر و نیازمندم.

امام (ع) به خدمتکارش قنبر فرمودند: قدری پول به او بدهد.

فقیر با چند بیت شعر از محبت امام (ع) سپاسگزاری کرد. پس از تمام شدن اشعار او، امام (ع) فرمودند: "صد دینار دیگر هم به او بدهید."

در این هنگام شخصی به امیرالمومنین (ع) گفت: ای امیر مؤمنان! او را بی نیاز ساختی.

امام باقر (ع) فرمودند: "از چیزهایی که خدا در مناجاتی به حضرت موسی (ع) فرمود این بود که ای موسی! سائل را با بذل اندک یا رد زیبا گرامی بدار، زیرا کسی که نزد تو می آید که انسان یا جن نیست بلکه فرشتگانی از فرشتگان رحمان اند تا تو را به آنچه که به تو داده ایم، بیازمایند و از تو چیزی بطلبند که آن را به تو بخشیده ام پس مراقب باش ای پسر عمران که چگونه عمل می کنی."

شافعان شیعیان امیرالمؤمنین (ع)

رسول خدا (ص) نیز فرموده اند: "شیعیان فقیر علی امیرالمؤمنین (ع) را کوچک نشمردید. هر یک از آنها تعداد بسیار زیادی را - به تعداد قبیله ربیعه و مضر- شفاعت خواهد کرد."

و نیز می‌ فرمودند: "هر کس مسلمان فقیری را کوچک بشمارد، خداوند را کوچک شمرده و خداوند هم او را در روز قیامت حقیر می‌شمارد- مگر اینکه از این عمل خود توبه کند- و هر کس فقیر مسلمانی را احترام بگزارد، روز قیامت خداوند را ملاقات می‌کند، در حالی که خداوند از او راضی است."

امیرالمومنین (ع) فرمودند: "بخشنده به سائل دست خود را ببوسد، زیرا خدا صدقه را پیش از آنکه به دست فقیر برسد دریافت می کند، چراکه صدقات را خدا در می یابد."

همچنین، امام رضا (ع) می فرمایند: "هر کس جواب سلام فقیران را مانند جواب سلام ثروتمندان ندهد و او را دست کم بگیرد، روز قیامت خداوند را ملاقات می‌کند در حالی که از او خشگمین است."

و نیز آن حضرت (ع) فرموده اند: "هر کس مرد یا زن مؤمنی را از بابت فقرش تحقیر کند، روز قیامت خداوند او را در بین مردم رسوا و سرشکسته خواهد کرد." و چنین دعا می‌‌ فرمودند: "خداوندا! مرا مسکین زنده بدار و مسکین بمیران و در زمره مساکین محشور فرما!"

امام زین العابدین (ع) فرمودند: دعای فقیر (برای بخشنده) رد نمی شود، از این رو امام (ع) به خادمشان می فرمودند: هر گاه به سائل چیزی دادی، از او دعای خیر بخواه"

امیرالمؤمنین علی (ع) نیز در وصایای خود می‌فرمودند: "وصیت می‌کنم شما را به دوست داشتن مساکین و همنشینی با آنها."

چگونگی بی نیاز کردن سائلان در سیره اهل بیت (ع)

آمده است شخص فقیری از امام صادق (ع) درخواست کمک کرد. امام (ع) به یکی از خدمتکارانش فرمودند: "چقدر پول نزد توست؟"

او جواب داد: چهار صد درهم،  حضرت (ع) فرمودند: "همه را به این فقیر بده."

فقیر پول ها را گرفت و رفت. امام (ع) به غلامشان فرمودند: "به او بگو برگردد." فقیر برگشت و عرض کرد: ای آقای من، از شما در خواست کردم، شما هم عنایت فرمودید. دیگر بعد از بخشیدن و دادن چه چیزی هست؟

امام (ع) فرمودند: "رسول خدا (ص) فرموده اند: "بهترین صدقه آن است که شخصی را بی نیاز کند. ولی ما تو را بی نیاز نساختیم، اکنون این انگشتر مرا بگیر که من ده هزار درهم برایش پول داده ام، هر گاه نیازمند شدی به همین قیمت آن را بفروش."

پی نوشت ها:

بحارالانوار

کافی

مفاتیح الحیات

 منبع:قدس

211008