عقیق | پایگاه اطلاع رسانی هیئت ها و محافل مذهبی

کد خبر : ۳۷۶۰
تاریخ انتشار : ۱۵ دی ۱۳۹۱ - ۲۱:۰۰

عقیق:امام حسین (ع) انسان کامل و تجلی آیات قرآن است . آیات متعددی همچون آیه ی مباهله؛ آیه ی تطهیر؛ آیه ی مودت؛ سوره ی هل اتی؛ آیه ی اولی الا‌مرو....بدون شک درشأن او و دیگر اهل بیت(ع) است. همان طور که قرآن صامت از ظاهری شگفت و باطنی ژرف برخوردار است، وجود امام حسین علیه السلام به عنوان قرآنی ناطق از همین شگرفی و ژرفی در ظاهر و باطن و صورت و سیرت برخوردار است.

آیات نازل شده در رثای سیدالشهدا(ع)

1_ آیه اول درباره دوران بارداری مادر گرانقدرش و ولادت آن حضرت می فرماید:

« و وصینا الإنسان بوالدیه احساناً حملته امه کرهاً و وضعته کرهاً و حمله و فصاله ثلثون شهراً حتی اذا بلغ اشده و بلغ اربعین سنةً قال رب اوزعنی ان اشکر نعمتک التی انعمت علی و علی والدی و ان اعمل صالحاً ترضاه و اصلح لی فی ذریتی انی تبت الیک و انی من المسلمین؛ ما انسان را سفارش نمودیم به پدر و مادرش نیکی کند، مادرش او را در دوران بارداری به دشواری حمل کرد و با دشواری نیز بر زمین نهاد، و دوران بارداری و از شیر گرفتنش سی ماه است تا هنگامیکه به مرحله رشد و کمال خود برسد و به چهل سالگی در آید، می گوید: پروردگارا! به من الهام فرما تا سپاس نعمتی را که تو بر من و پدر و مادرم ارزانی داشتی، بجا آورم و کارهای نیک و شایسته ای که تو می پسندی انجام دهم و همچنین نسل مرا برایم شایسته بگردان، چرا که من به تو روی آورم و از مسلمنان هستم.

در کتاب کامل الزیارات و بحارالانوار روایات معتبری وارد شده که هنگام باردای حضرت فاطمه زهرا(س) به فرزندش امام حسین(ع)، فرشته وحی نازل شد و پیام آورد که: « ای محمد(ص) !خداوند تعالی تو را سلام می رساند و به مولودی بشارت می دهد که از فاطمه(س) متولد می گردد و پیروانت او را پس از تو به قتل می رسانند.»

پیامبر(ص) ضمن پاسخ سلام می رساند و به مولودی که امت او را بکشند نیازی نیست. جبرئیل(ع) پس از آن عروج کرد و بار دیگر فرود آمد که پیام همان بود و برای سومین بار نازل گشت و فرمود: « خداوند تو را بشارت می دهد که در نسل این فرزند امامت و ولایت و جانشینی پیامبر قرار می دهد.»

پیامبر گرامی پس از شنیدن این بشارت خرسند گشت و پیام الهی را با دخترش در میان گذاشت. حضرت زهرا(س) نیز همانند پدر پس از شنیدن بشارت امامت و پیشوایی در ذریه فرزندش حسین(ع) بدان راضی و خشنود گردید.

اما معنای« حملته امه کرهاً»، دشواری و اندوه دوران حمل به جهت آگاه بودن از شهادت فرزندش بود و در وضع حمل نیز دشواری آن بر اساس خبر جانگدازی بود که در آینده برای نوزادش تحقق پیدا می کند. اگر حضرت در دعای خویش به جای« و اصلح لی فی ذریتی» عبارت« و اصلح لی ذریتی» می فرمود، تمامی نسل ایشان امامان معصوم (ع) می شدند.

روایاتی در این باره وارد شده که قائل است امام حسین(ع) از هیچ زنی شیر ننوشید، پیامبر گرامی انگشت ابهام خویش را بر دهان او می نهاد و امام حسین(ع) آنرا می مکید و تا سه روز نیازی به تغذیه نداشت. بدینسان گوشت و خون و پوست او از پیامبر بود و هیچ نوزادی غیر از امام حسین(ع) و یحیی در شش ماهگی متولد نشد.

در معنای آیه شریفه « حملته امه کرهاً و وضعته کرهاً» بیانگر شدت اندوه و تأسف مادر ایشان در دوران حمل، تولد، دوران حضانت و شیر خوارگی و تربیت و بازیهای کودکانه اش بود، اگر چه با ورودش در این دنیا موجی از شادی و سرور را بر قلب پیامبر(ص) و پدر و مادر گرامیش بهمراه آورده بود، اما همگی آنان در هنگام مفارقت از این دنیا، با دلی پر از غم و درد او را ترک کردند و همچنین خواهر قهرمانش در واپسین لحظات با ناله های جانگدازش او را مشایعت نمود.

2_ مورد دیگری که می توان در رثای امام حسین(ع)

خروج آن حضرت از مدینه است و می فرماید:

«اذن للذین یقاتلون بانهم ظلموا و ان الله علی نصرهم لقدیر* الذین اخرجوا من دیارهم بغیر حقٍ الا ان یقولوا ربنا الله؛ آنانکه مورد ستم واقع شده اند، اجازه یافته اند تا پیکار نمایند و از خود دفاع کنند و خداوند بر یاری آنها تواناست. آنانکه به ناحق از شهر و دیارشان رانده شده اند، تنها به خاطر این بود که می گفتند: پروردگار ما، خدای یکتاست.»

در روایتی از امام صادق(ع) نقل شده که می فرماید: « این آیه شریفه درشأن امام علی(ع)، جعفر طیار و حمزه نازل شد و در مورد ظلم و ستم واقع و از شهر و دیارشان رانده شدند و یا به شهادت رسیدند. اما تطبیق این آیه در مورد امام حسین(ع) بگونه دیگری است. زیرا آن حضرت از وطن خویش و همه پناهگاه ها رانده شد و هیچ مکانی نمانده بود که برای ایشان پایگاه امنی محسوب شود و کار به جایی رسید که امام به برادر محمد حنفیه در این باره فرمود: « سوگند به خدا ای برادر! اگر به درون هر لانه و پناهگاهی بروم، باز هم مرا بیرون خواهند آورد تا خونم را برزمین بریزند.»

3_ سومین آیه در رثای امام حسین(ع) اشاره به تنهایی ایشان و اندک بودن یارانش دارد که می فرماید:

« ألم تر الی الذین قیل لهم کفوا أیدیکم و أقیموا الصلاة و آتوا الزکوة فلما کتب علیهم القتال إذا فریقٌ منهم یخشون الناس کخشیة الله أو اشد خشیةً و قالوا ربنا لم کتبت علینا القتال لو لا أحرتنا الی أجلٍ قریب؛ آیا ندیدی کسانیکه به آنها گفته شد اکنون از پیکار باز ایستید و نماز بخوانید و زکات بدهید،اما هنگامیکه بر آنان جنگیدن مقرر شد گروهی چنان از مردم ترسیدند که همانند ترس از خدا یا بیشتر از آن، وگفتند: پروردگارا! چرا جنگیدن را بر ما مقرر فرمودی و به ما مهلت نمی دهی تا به مرگ خویش که نزدیک است، بمیرم؟»

از امام صادق (ع) در تفسیر این آیه سؤال شد، حضرت جواب داد: « بخش نخست آیه در صلج امام حسن(ع) است و بخش دوم آن درباره نبرد حسین بن علی(ع) و تمام مردم روی زمین که در رکاب آن حضرت می جنگیدند، بیان شده است.»

روایت دیگری از علی بن اسباط از امام باقر(ع) روایت کرده که فرمود: « اگر تمام مردم روی زمین نیز در رکاب ایشان می جنگیدند، همگی کشته می شدند.»

در تفسیر عیاشی از امام صادق(ع) از این آیه سؤال می شود که فرمود: « کغوا ایدیکم» در صلح امام حسن(ع) و همراهی با ایشان است که به جای جنگ مسلحانه باید جهاد فکری و عبادی انجام گیرد و « فلما کتب علیهم القتال» درباره پیکار امام حسین(ع) است و « قالوا ربنا لم کتبت علینا القتال» درباره پیکار امام حسین(ع) است و « قالوا ربنا لم کتبت علینا القتال» در مورد قیام حضرت امام عصر(عج) که همواره با یاری الهی و پیروزی خواهد بود. خداوند تعالی در جواب فرمود:« ای پیامبر! بگو بهره مندی و برخورداری دنیوی اندک است و برای کسیکه تقوا پیشه کند، سرای آخرت بهتر و برتر خواهد بود.»

4_ نخستین آیه سوره مریم« کهیعص» که بصورت اجمال اشاره به شهادت اباعبدالله الحسین(ع) و مکان شهادت و شرایط و حالات جانگداز ایشان می کند و این مطلب را در داستان زکریا(ع) و کربلاء بیان کردیم.

5_ آیه « یا ایتها النفس المطمئنة* ارجعی الی ربک راضیةً مرضیةً* فادخلی فی عبادی* وادخلی جنتی؛ ای نفس آرام و با اطمینان! به سوی پروردگارت راضی و خشنود بازگرد و در زمره بندگانم درآی و به بهشتم وارد شود.»

امام صادق(ع) فرمود: « مراد از این آیه حسین بن علی(ع) است که صاحب نفس مطمئن و آرام بود که هم او از خدای خویش راضی و خشنود بود و هم پروردگارش از او راضی گردید.»

زیرا هر کس خدای خود را شناخت و عظمت شأن او را دریافت و او را بیش از هر چیز و هر کس دوست داشت و هر آنچه از جانب او بدو رسید، راضی و خشنود بود، در نتیجه سختیها و گرفتاری های زندگی او را متزلزل نخواهد کرد، و هر چه بلا و گرفتاریهایش افزون یابد موجب می شود آرامش و اطمینانش بیشتر گردد. چنانکه از بزرگترین مصادیق سالار شهیدان حسین بن علی(ع) است.

6_ ششمین آیه در سوگ امام حسین(ع) اشاره به خونخواهی ایشان در زمان رجعت معصومین علیهم السلام دارد و می فرماید:

« و من قتل مظلوماً فقد جعلنا لو لیه سلطاناً فلا یسرف فی القتل؛ کسیکه از روی ظلم و ستم کشته شود، برای ولی او در خونخواهی قدرتی قرار داده ایم که نباید در کشتار زیاده روی کند.»

از امام باقر (ع) درباره تفسیر این آیه آمده است که می فرمابد: « مراد از آن حسین بن علی(ع) است که مظلومانه به شهادت رسید و در مورد « فقد جعلنا لو لیه سلطاناً» منظور از آن خروج حضرت ولی عصر (عج) برای خونخواهی ایشان است و منظور از « فلا یسرف فی القتل»، در خونخواهی اسراف ننماید و « انه کان منصوراً»، حسین بن علی(ع) است که ایشان مورد نصرت ویاری قرار می گیرد و پیروزمند خواهد بود.»

در بعضی از روایات اینگونه آمده که: ضمیر یسرف به ولی بر می گردد و همینگونه ضمیر انه، و مراد از لا یسرف به غیر قاتل برمی گردد. به عبارت دیگر در خونخواهی نباید غیر از قاتل کسی دیگر کشته شود. البته آیه یک مفهوم کلی بوده و برای تمام انسانها در قرون و اعصار مختلف جاری می گردد که هرکس به ناروا کشته شود، خداوند تعالی حق خونخواهی و قصاص از ظالم را برای اولیاء و خانواده مظلوم محفوظ دانسته است اما به شرطی که در این انتقام، در جاده عدالت خارج نشده و را ه ظلم و ستم را در پیش نگیرند.

اما خونخواه امام حسین(ع) از چه کسانی باید انتقام بگیرد؟ زیرا قاتلان آن حضرت تنها یک فرد مثل یزید یا ابن زیاد، یا عمر بن سعد، شمر، سنان و خولی نبوده است، بلکه قاتلان آن حضرت به صد هزار نفر می رسد که هر کدام از آنان به صورت جداگانه در شهادت ایشان نقش بسزائی داشتند. گرچه در رأس همه آنان یزید بوده و به همین جهت در زمان پیامبران، قاتل آن حضرت یزید گفته شده است. از طرفی فرزند مرجانه در به خاک و خون کشیدن ایشان نقش اساسی داشته و به همین جهت در آن مجلس، یزید پسر مرجانه را بعنوان قاتل معرفی کرد.

در عبارت « قتل مظلوماً» نکات دیگری وارد شده که همه آنها بر آن حضرت تطبیق می کند. زیرا مظلومانه شهید و مورد ظلم و ستم واقع شد و همه چیز او به تاراج رفت از اموال و ثروت گرفته تا یاران و فرزندان و خاندان و حتی اعضاء و جوارح او را ساخته و به همراه خود در شهر ها به نمایش در آوردند نه تنها او را از دیار خود آواره ساختند، بلکه غریب و بی کس خون پاکش را ریختند و پیکر تکه تکه و لگدکوب شده اش را در بیابان رها کردند. بنابراین امام حسین(ع) مصداق کلی برای شهادت مظلومانه است و بدین جهت لفظ مظلوم به تمام معنا بر آن حضرت دلالت می کند و در ادعیه مأثوره مظلوم نامیده و نام مخصوص ایشان شده و در دعا اینگونه آمده که: « أنشدک بدم المظلوم» ترا قسم می دهم به خون مظلوم، و در روایات آمده که زیارت مظلوم را ترک نکن. پرسیده شد که مظلوم کیست؟ فرمود: « مگر نمی دانید که مظلوم حقیقی حسین(ع) شهید کربلاست.»

دومین معنا در « قتل مظلوماً» کسی که بدون هیچ جرم و گناهی در خور قصاص یا حدی باشد، کشته شود. بارزترین مصداق این معنا، امام حسین(ع) است که در کربلا فریاد حق طلبی بر آورد و فرمود: « وای بر شما! آیا به دنبال خونخواهی کسی هستید که من او را کشته باشم؟ یا ثروتی را از شما ربوده ام تا خواستار آن باشید؟ یا کسی را بی دلیل زخمی ساخته ام که در پی قصاص آن هستید ؟ یا احکام و قوانین الهی را تغییر داده ام؟

سومین معنا در آیه شریفه در نحوه شهادت انسان مظلوم است. خداوند در هر امری فرمان به نیکی و احسان داده، حتی در ذبح حیوانات و کشتن قربانی مستحب است کارد تیز باشد و در هنگام سربریدن، حیوان همجنس او حاضر نباشد. دست و پای حیوان را نبندند تا براحتی جان دهد و حیوان را مثله نکنند( قبل از خروج روحش، اعضایش را جدا نکنند.) و از آب سیرابش سازند. این احکام از مصادیق احسان در هنگام ذبح حیوانات بشمار می آید.

در مورد انسان نیز توصیه شده است که در هنگام اجرای حدود الهی برخوردها همراه با احسان و نیکی باشد. در کشتار مظلومانه رفتارهای توأم با احسان دیده نمی شود، همانگونه که در شهادت حسین بن علی(ع) هیچیک از این موارد رعایت نگردید، بلکه با ددمنشی و قساوت تمام، در حق او و یاران و خاندانش رفتار نمودند.

معنای چهارم در قتل مظلومانه آن است که، در هنگام شهادت، علاوه بر آنکه حق حیات را از او سلب می نمایند، تمام حقوق اولیه انسانی او را نادیده می گیرند و هیچ حرمتی برای او قائل نمی شوند. این معنا بصورت تمام و کمال در مورد شهادت مظلومانه اباعبدالله الحسین(ع) تحقق یافت.

پنجمین معنا در کشته شدن مظلومانه این است که، پس از کشته شدن، تمام حقوق او را نادیده بگیرند، به نحوی که اعضای پیکرش را قطعه قطعه نمایند یا جسدش را لگدمال سازند، یا اینکه پیکرش را بدون کفن و دفن رها سازند. این فاجعه تنها در مورد یک فرد امام حسین(ع) اتفاق افتاد به نحوی که قاتلانش راضی نشدند پیراهن کهنه ای را در بدنش باقی گذارند و آنرا نیز ربودند.

7_ آیه دیگری در بیان انتقام از قاتلان آن حضرت در روز قیامت است چنانکه می فرماید:

« و اذا الموؤدة سئلت بأی ذنبٍ قتلت؛ هنگامیکه از دختر زنده بگور شده پرسیده شود که به کدامین گناه کشته شده است؟»

از امام صادق (ع) در حقیقت این آیه پرسیده شد، ایشان جواب فرمود: « این آیه در مورد حسین بن علی(ع) نازل شده است.

این آیه در کنار آیاتی نازل شده که درباره وقایع و احوال روز قیامت و نابود شدن جهان هستی، از خورشید و ستارگان گرفته تا نابود شدن کوهها و دریاها و تمام موجودات است و پس از آن مرحله حسابرسی اعمال بندگان فرا می رسد. در آن روز از کشته شدن انسانی بیگناه سؤال می شود که، به کدامین گناه حق حیات از آنان گرفته شد و چرا بدون هیچ جرم و گناهی زنده به گور شدند؟

آری! در دادگاه عدل الهی ستمگران مورد بازخواست قرار می گیرند که چگونه بزرگمردی را بدون هیچ جرم و گناهی به محاصره در آوردند و بدون هیچ مجوزی بر او سخت گرفتند در حالی که هنوز زنده بود و حق حیات داشت، او و فرزندان و اهل بیتش را به مرگ محکوم کردند، در آنروز سؤال از این قربانیان حق و عدالت، بسیار فراتر از زنده بگور شدگان است، و این همان حقیقتی است که امام صادق(ع) به آن اشاره نمود و مصداق حقیقی آیه بشمار می رود. زیرا در روز عاشورا پیش از شهادت آن حضرت و یاران و خاندان او، آب را بر آنان بستند و در اوج تشنگی به خاک و خون کشیده شدند و در آن شرایط خفقان، با مرگ گریبانگیر شد. تا جائی که قدرت نفس کشیدن از آنان سلب شده بود.

8_ هشتمین آیه ای که می توان در رثای آن حضرت بیان کرد، آیه شریفه ای است که می فرماید: « و فدیناه بذبحٍ عظیم»

در روایات ذکر شده که « بزرگترین قربانی، سر بریدن امام حسین(ع) است.»



ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
پربازدیدترین اخبار
پنجره
تازه ها
پرطرفدارترین عناوین