فرق ادب با عقل

عقیق:ابوهاشم (يكى از فقهاى اسلام در عصر امام رضا(ع) و امام جواد(ع)... بود) مى گويد: در محضر حضرت رضا(ع) بويدم ، و افرادى نيز در آنجا بودند، سخن از عقل و ادب (نيروى انديشه و اخلاق اسلامى) به ميان آمد، هر كسى چيزى مى گفت، امام رضا(ع) فرمود:«عقل از عطاياى الهى است، ولى ادب، (مربوط به انسان است كه آن) را با رنج و زحمت، تحصيل مى كند، بنابراين كسى كه در تحصيل ادب، زحمت، تحصيل مى كند، بنابراين كسى كه در تحصيل ادب، زحمت و رنج كشيد، آن را بدست مى آورد، ولى كسى كه در كسب عقل رنج و زحمت بكشد، جز بر نادانى خود نمى افزايد».(اصول كافى ، ج 1، كتاب العقل و الجهل ، حديث 18، ص 24)

يعنى اصل عقل، از موهبت هاى خدادادى است، و قابل كسب نيست، ولى امور اخلاقى و ارزش هاى انسانى، قابل تحصيل است، و مى توان با زحمت و رنج در تحصيل آن امور، به درجه عالى ادب رسيد.