۰۴ آذر ۱۴۰۳ ۲۳ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۳۰ : ۰۶
مسجدالاقصى در گذر تاریخ
مسجدالاقصی با داشتن یک پیشینه پر فراز و نشیب در طول تاریخ، بارها مورد ترمیم قرار گرفته است و متأسفانه از وضعیت اوّلیه مسجد، آثار کمی باقی مانده است.
عقیق:بنای مسجدالاقصی در گذر تاریخ، جایگاه مسجدالاقصی از دیدگاه قرآن و روایات، حوادث و اتفاقات ناگوار مسجدالاقصی و اهداف و اغراض شوم دشمنان مورد بحث قرار گرفته است.از آن جا که مسجد الاقصی، قبله اوّل مسلمین بوده است، پرداختن به آن از اهمیت خاصی برخوردار است. در این مقاله، عناوین مسجدالاقصی و ادیان آسمانی، اهمیت وویژگی های سرزمین فلسطین، بنای مسجدالاقصی در گذر تاریخ، جایگاه مسجدالاقصی از دیدگاه قرآن و روایات، حوادث و اتفاقات ناگوار در مسجدالاقصی، اهداف و اغراض شوم دشمنان در مسجدالاقصی مورد بحث قرار گرفته است و در پایان چند راهکار عملی به عنوان نتیجه گیری بیان شده است.
مسجدالاقصی قبله اوّل مسلمین جهان و مرکز توجّه خاص عالم اسلام، از ابعادگوناگونی حائز اهمیت و ارزش است، زیرا از یک سو بررسی تاریخ پر فراز و نشیب این مکان مقدس که افتخار پذیرایی قدوم مبارک انبیای عظام را داشته است، و محل صعود بزرگترین برگزیده خداوند حضرت محمد«صلی الله علیه و آله» به معراج است، توجّه خاص و ویژه ای را به این مسجد و مکان مقدس می طلبد و از سوی دیگر این مکان مقدس هم از نظر پیشینه تاریخی، مهم و هم اکنون از جنبه سیاسی و اجتماعی نیز به دلیل تعرض نااهلان ودشمنان، اهمیت بیشتری یافته است و باید مورد بررسی عمیق تر قرار گیرد. پرداختن به مسأله مسجدالاقصی، طرح دوباره اوّلین مسأله جهان اسلام و بیان ظلم ها و ستم هایی است که بر این سرزمین رنج کشیده رفته است و هم اکنون نیز متأسفانه در زیر چکمه های آغشته به خون جوانان آزاده آن مرز و بوم لگد مال می گردد و آن فضای متبرّک از عطر وجود مقدس پیغمبر«صلی الله علیه و آله»، اکنون با سفیر گلوله ها و انفجار بمب ها آلوده گشته است و این ها همه جزیی از آن رنجها و ستم‌هایی است که این سرزمین به خود دیده و می بیند. شهود این فجایع، برای تک تک مسلمین مسئولیت می آفریند که به هر راه و روش که می توانند باید دِین خود را به این پاره تن اسلام ادا نمایند، زیرا سکوت و یا کم توجهی مسلمین به خطر صهیونیسم که تمام جهان اسلام را تهدید می کند، می تواند اثرات جبران ناپذیری در پی داشته باشد که نسل‌های آینده باید بهای سنگین آن را بپردازند. همان طوری که نسل امروز فلسطین در دفاع از قدس شریف باید بهای بی توجهی های گذشتگان خود را با خون بهترین جوانان خود بپردازند.
از این رو نمی توان از مسأله فلسطین و حوادث و تاریخ مسجدالاقصی به آسانی گذشت، زیرا یکی از مقدس ترین اماکن عالم اسلام، اکنون به دست کثیف ترین و وحشی ترین و معاندترین دشمنان اسلام در طول تاریخ افتاده است. یهود بیشترین آزار و اذیت را به پیامبر«صلی الله علیه و آله»، و یاران آن حضرت رسانده، به گونه ای که خداوند در قرآن می فرماید:
«لَتَجِدَنَّ اَشَدَّ النّاسِ عِداوَةً لِلَّذینَ امَنُوا الْیَهودَ ...».
اکنون که این دشمن دیرین، در قلب جهان اسلام لانه کرده است و سعی در فرو کردن هرچه بیشتر چنگال های خون آشام خود در پیکره مسلمین را دارد، مسؤلیت مسلمین جهان، صد چندان شده است! بدینسان نباید لحظه ای از فکر رهایی قدس شریف و آزاد کردن مسجدالاقصی از دست اشغالگران غاصب غافل باشیم.
مسجدالاقصی و ادیان الهی
در متونی که پیرامون مسجدالاقصی و قدس شریف نگاشته شده است می توان سه نام رسمی برای قدس یافت: در عربی به «القدس» و در عبری به آن «یروشالایم» و در لاتین «اورشلیم» گفته می شود. یهودی ها به این شهر بیت همیقداش نیز می گویند که همان بیت المقدس است. در وجه نام گذاری آن به مسجدالاقصی در کتاب «فتح الباری»، سه نکته بیان شده است:
١ . بعد مسافت بین مسجدالاقصی و کعبه.
٢ . به دلیل آن که پس از او موضعی برای عبادت وجود ندارد.
٣ . به دلیل پاکی، تقدس و دوری آن از نجاست ها و ناپاکی ها: «قیلَ لَه الاَقْصی لِبُعْدِ الْمَسافَةِ بَیْنَه وَ بَیْنَ الْکَعْبَةِ وَ قیلَ ِلاَنَّه لَمْ یَکُنْ وَرائَه مَوضِعُ عِبادَةٍ وَ قیلَ لِبُعْدِه عَنِ الاَقْذارِ وَ الْخَبائِث وَ الْمُقَدَّسُ الْمُطَهرُ عَنْ ذلِکْ».
این شهر در طول تاریخ ده هزار ساله خود، دست کم بیست بار تحت محاصره شدید واقع شده، دو بار مهاجمان آن را به کلی ویران و شخم زده اند، هیجده بار تجدید ساختمان شده و سه بار بعد از آن، بازسازی و مرمت گردیده است. مردمش شش بار وادار به تغییر دین و مذهب خود شده اند و سی و هفت بار، رژیمهای حاکم بر این شهر تغییر پیدا کرده است.
در داخل محوطه حرم شریف آن، مسجد صخره و سایر بناهای متبرکه قرار گرفته است. گفته می شود، صخره مقدس یا قبة الصخره، همان جایی است که حضرت ابراهیم«علیه السلام»، پسرش را برای قربانی به آن جا برد و نیز معروف است که حضرت محمد«صلی الله علیه و آله» از این صخره به معراج رفت.
قدس از دیدگاه مسیحیان، محلی است که در آن مسیح به صلیب کشیده شد و از آن جا نیز به معراج رفت. مردم این شهر در سال١٥ هـ.ق به اسلام گرویدند.
تاریخ بیت المقدس را در دو دوره می توان مورد بررسی قرار داد:
١ . از سال ١٩١٧ م تا ١٢٩٦ م و تا تأسیس دولت اسرائیل در سال ١٩٤٨ م.
٢ . پس از تأسیس رژیم صهیونیستی تا زمان کنونی.
از اقدامات رژیم صهیونیستی در تغییر ساختار سیاسی بیت المقدس در این دوران می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
ـ تغییر پایتخت از تل آویو به قدس.
ـ تشکیل گروه های افراطی.
ـ افزایش فعالیت شهرک سازی.
مسجدالاقصی و سرزمین فلسطین
قبل از بررسی تاریخچه مسجدالاقصی لازم است به بیان مطالبی پیرامون سرزمین فلسطین بپردازیم. سرزمین فلسطین که در قدیم کنعان نام داشت، دارای ٢٥٠٠٠ کیلومتر مربع مساحت و در ساحل شرقی دریای مدیترانه و در مجاورت کشورهای مصر، سوریه،اردن و لبنان قرار داد. این منطقه، محل ظهور پیامبران بزرگی چون حضرت عیسی، حضرت موسی و محل عبور و زندگی حضرت ابراهیم«علیه السلام» بوده است.
شهر بیت المقدس یا اورشلیم بر فراز تپه هایی بنا گردیده است که با معبد یهوه بر بالای کوه موریا قرار دارند. با ورود بنی اسرائیل و قوم یهود به فلسطین در ٤٨٠ سال قبل از بنای قدس، تقریبا ١٣٠٠ (ق.م) به رهبری یوشع بن نون، این سرزمین روی خوش ندید.
در زمان خسرو دوم پادشاه ساسانی، جنگ میان امپراطوری ایران و روم از ٦٠٣ م تا ٦٠٤ م به وقوع پیوست که سپاهیان ایران، روم را شکست داده و با راهنمایی یهودیانی که با ایران همکاری می کردند، فلسطین یا اورشلیم را فتح کردند. اما پس از مرگ خسرو پرویز، این سرزمین دوباره به دست مسیحیان افتاد.
بعد از بعثت پیامبر«صلی الله علیه و آله» در ١٣ سال اول که آن حضرت در مکه زندگی می کردند، مسجدالاقصی، قبله اوّل مسلمین بود که پس از مهاجرت به مدینه در سال دوّم در مسجد بنی سلمه در شهر مدینه به دستور خداوند تبارک و تعالی، حضرت در بین نماز قبله را به سوی کعبه تغییر داد.
موضوع انتظار مسیح در طول تاریخ چندین هزار ساله یهودیان همواره مطرح بوده است، اما چنین انتظاری پس از رانده شدن آنان از بیت المقدس در سال ٧٠ م از سوی رومیان شدت گرفت. در آن سال رومیان، معبد حضرت سلیمان را برای بار دوم تخریب کردند که امروزه از آن فقط دیواری باقی مانده که به دیوار ندبه مشهور است.
منتظران مسیح براین عقیده اند که با ظهور مسیح، این معبد بار دیگر بازسازی و احیا می‌شود و مسیح از آن جا بر جهان حکم خواهد راند. این نظریه تا قرن ١٩ م یک نظریه آرمانی و خیالی بیش نبود، اما همزمان با پیدایش صهیونیسم سیاسی و به تعبیری کوک رهبر صهیونیست های متدین: «روندی که با تلاش انسانی (صهیونیسم سیاسی) آغاز شده است با یک رویکرد الهی، یعنی ظهور مسیح ادامه خواهد یافت.»
به گفته وی در این راستا باید یهودیان به سه رسالت عمده گردن نهند:
١ . اسکان عده کثیری از یهودیان در اراضی مقدس.
٢ . فتح بیت المقدس.
٣ . احیای مجدد معبد.
اصل اول از آغاز قرن بیستم به طور کامل در حال اجراست و اصل دوم نیز در سال١٩٦٧ م پس از فتح بیت المقدس در جنگ شش روزه اعراب و اسرائیل محقق شد که در سال ١٩٨٠ م بیت المقدس پایتخت ابدی اسرائیل غاصب اعلام گردید.
اما اصل سوم، آرمان بزرگ پنهانی جناح راست اسرائیل به سرکردگی افرادی چون بگین، شامیر و شارون بود که برای نیل به این هدف باید مسجدالاقصی و قبه الصخره ویران می گشت. طرحی تهیه گردید و ساختار فیزیکی معماری مسجد، مورد مطالعه قرار گرفت. سپس از یک قرارگاه نظامی در تپه های جولان مقدار قابل توجهی مواد منفجره به سرقت رفت که قرار بود در ٢٨ نقطه مسجد کار گذاشته شود، اما این عملیات به وسیله کانون‌های قدرت اسرائیل متوقف گردید که می توان از علل توقف آن، ترس از اثرات انعکاس پیش بینی نشده این عمل در جهان اسلام بر ضد صهیونیسم نام برد.
در سال ١٩٨٥ م درست یک سال پس از ظهور سازمان «ماختریت یهودیت» دولت اسرائیل به فعالیت‌های حفاری خود در زیر مسجدالاقصی شتاب بیشتری بخشید تا با خالی کردن زیر مسجد، این بنا با یک لرزش و لو جزیی خود به خود در هم بریزد.
بنای مسجدالاقصی در گذر تاریخ
مسجدالاقصی با داشتن یک پیشینه پر فراز و نشیب در طول تاریخ، بارها مورد ترمیم قرار گرفته است و متأسفانه از وضعیت اوّلیه مسجد، آثار کمی باقی مانده است. در مورد ساخت مسجدالاقصی می توان به استناد شواهد تاریخی، آن را به قبل از سال ٩٦ (ه ق) نسبت داد که در این مورد ابتدا به متنی از «المقدسی» اشاره می شود:
«راجع به مسجدالاقصی... پایه ریزی آن توسط داود«علیه السلام» انجام گرفته است... روی این پایه ریزی هاست که عبدالملک دستور داد، مسجد را با سنگ های زیبا با ابعاد کوچک و کنگره دار بسازند.»
مسجدالاقصی در سال ١٣٠ هـ.ق در اثر یک زلزله شدید، تقریبا ویران شد. «المقدسی» در مورد این زمین لرزه می نویسد: «تالار سرپوشیده مسجد به جز قسمتهای اطراف محراب فرو ریخت.»
وی اضافه می کند: «هنگامی که خلیفه، این خبر را شنید و وقتی از عمق فاجعه با خبر شد گفت: خزانه دولت اسلامی جوابگوی آن نخواهد بود که همه چیز را به حالت اوّل برگرداند.»
قسمت های قدیمی مسجد در بنا باقی مانده است. این بخش تا ردیف ستون های مرمری ادامه دارد و بقیه ستون هایی که با گچ بر روی آن کار شده است، مربوط به بازسازی بعد از زلزله می باشد.
المقدسی مسجدالاقصی را پس از بازسازی چنین توصیف می کند:
«تالار سرپوشیده دارای ٢٦ در است. دری که رو به روی محراب است در بزرگ مِسی نام دارد، در سمت راست، هفت در بزرگ مشاهده می شود. همین ترتیب را در سمت چپ نیز می توان مشاهده نمود و در سمت شرق یازده در وجود دارد که تزیینی ندارد.»
بیشتر مورخان جدید، تاریخ بازسازی و ترمیم مسجد را سال ١٦٣ هـ.ق اعلام می کنند و آن رابه «المهدی» منسوب می نمایند، ولی جای تعجب است که عملیات بازسازی مسجدی با این شهرت، بیش از سی سال متوقف بماند تا نوبت به خلفای عباسی برسد. البته اگر منظور از الخلیفه را در متن المقدسی، المنصور بدانیم نه المهدی، تنها شش سال فاصله می باشد و یا این که منظور از زلزله، زلزله ای باشد که در سال ١٦٠ هـ.ق زمان خلافت المهدی اتفاق افتاد.
به هر حال مسجد جدید مجددا با زلزله سال ٤٠٧ هق متحمل خسارات زیادی شد. کارهای عملیات بازسازی در عهد خلیفه عباسی فاطمی الظاهر در سال ٤٢٦ هـ.ق از سر گرفته شد، چگونگی عملیات فوق در کتیبه خاتم کاری شده ای بر روی گنبد ذکر شده است. گرچه در سال‌های قبل، این کتیبه از بین رفته، اما توسط هروندی خوانده شده است.
نویسنده ای به نام وان برشام به تفصیل در مورد متن ذکر شده توسط هروی صحبت کرده است. وی اشاره می کند که محقق عرب دیگری نیز به نام ابن شداد این متن را تأیید کرده است.
در تاریخ ٩٠١ هـ.ق مجیرالدین توصیف نسبتا مفصل خود از مسجدالاقصی را چنین ارایة می کند:
«مسجد جامع که در انتهای حرم نزدیک قبله محل برگزاری نماز جمعه قرار گرفته است، عمارت بزرگی دارد که دارای گنبد زیبایی با نگین های رنگین است، زیر گنبد منبر و محراب قراردارد. طبق اندازه رسمی به جز قسمت تورفتگی محراب و رواق هایی که در خارج از درهای شمالی واقع شده اند، دقیقا صد زراع است و عرض آن طبق اندازه رسمی ٧٢ زراع است.»
مطلب فوق این فرض را تقویت می کند که از قرن ١٥ م به بعد مسجد تغییری نکرده است و تنها تعدادی عملیات استحکامی بر روی آن انجام گرفته است که مهمترین آن‌ها عبارت‌اند از:
١ . عملیات سال ١١١٤ هـ.ق در عهد خلافت مصطفی.
٢ . عملیات سال ١٢٣٣ هـ.ق در عهد خلافت محمد دوم.
از مطالعه و بررسی متون پیرامون ساختمان مسجدالاقصی می توان به مطالب ذیل نیز اشاره کرد:
١ . ساخت مسجد توسط عمر با تخته و تیرک در محل تقریبا مشخص.
٢ . ساخت مسجد توسط ولید فرزند عبدالملک در محل فعلی مسجد.
٣ . بازسازی و ترمیم در دوره عباسی در عهد خلافت المهدی سال ١٦٣ هـ.ق.
٤ . اصلاحات و تغییرات بسیار مهم در دوران اشغال صلیبی ها.
٥ . ترمیم و بازسازی توسط ایوبیان.
جایگاه مسجد الاقصی در قرآن و روایات
نخست باید به اولین آیه سوره اسراء که در آن، نام مسجدالاقصی ذکر گردیده است، اشاره کرد:
«سُبْحانَ الَّذی اَسْری بِعَبْدِه لَیْلاً مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ اِلَی الْمَسْجِدِالاَقْصَی الَّذی بارَکْنا حَوْلَه لِنُریَه مِنْ ایاتِنا اِنَّه هوَ السَّمیعُ الْبَصیرُ».
براساس این آیه شریفه، مسجدالاقصی موضوع بحث و بررسی مفصل مفسرین قرآن قرار گرفته است؛ چون یکی از بزرگترین و مهمترین حوادث طول تاریخ از این مکان مقدس آغاز شده است، سفری که تنها برای یک مسافر در طول تاریخ رخ داده است، مسافری که به یُمن وجود او عالم آفریده شد. به همین جهت این مکان از ویژگی و خصوصیت خاصی در جهان برخوردار است که برای هیچ نقطه دیگر از عالم این افتخار وجود ندارد.
اما از نظر روایات به جهت رعایت اختصار به تعداد معدودی اشاره می شود:
١ . رسول خدا«صلی الله علیه و آله» فرمود: «...اِنَّ الصَّلاةَ فی مَسْجِدی هذا اَفْضَلُ مِن اَلْفِ صَلاةٍ فیما سِواه اِلاَّ الْمَسْجِدَ الْحَرام وَ الْمَسْجِدَالاَقْصی».
٢ . اُم سلمه می گوید: از پیامبر«صلی الله علیه و آله» شنیدم:« مَن اَهلَّ بِحَجَّةٍ اَوْ عُمْرَةٍ مِنَ الْمَسْجِدِ الاَقْصی اِلَی الْمَسْجِدِ الْحَرام غُفِرَ لَه ما تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِه».
٣ . رسول خدا«صلی الله علیه و آله» فرمود: «لاتَشُّدُ الرَّحال اِلاّ اِلی ثَلاثَةِ مَساجِدٍ مَسْجِدِ الْحَرامِ وَ مَسْجِدِ الاَقْصی وَ مَسْجدِی هذا».
٤ . امام باقر«علیه السلام» می فرماید: «ثُمَّ المَساجِدُ مَعَ اِشْتِراکِها فی مُطْلَقِ الْفَضیلَةِ تَخْتَلِفُ بِحَسَبِ مِقْدارِها فَبَعْضُها اَفْضَلُ مِنْ بَعْضٍ فَمَسْجِدُالْحَرام اَفْضَلُ مِنْ غَیْرِه ... ثُمَّ مَسْجِدُالنَّبِی ثُمَّ مَسْجِدُالاَقْصی...».
٥ . ابوالمعالی مشرف روایت می کند:« مَنْ حَجَّ وَ صَلّی فی مَسْجِدِ الْمَدینَةِ وَ مَسْجِدِ الاَقْصی فی عامٍ واحِد خَرَجَ مِن ذُنُوبِه کَیَومٍ وَلَدَتْه اُمُّه».
از جمع بندی آیات و روایات و بررسی منابع روایی و تفسیری این مطلب ثابت می شود که اهمیت و منزلت این مسجد به گونه ای است که در برخی از موارد معادل مسجدالحرام ذکر گردیده و از همان درجه و اعتبار برخوردار شده است! علاوه بر این که مسجدالاقصی در دوران صدر اسلام، عنوان قبله اول مسلمین را داشته است، به همین دلیل از قداست و معنویت ویژه ای برخوردار است. نگاهی به حوادث ناگوار مسجدالاقصی متأسفانه این مکان مقدس با این ارزش و منزلت در طول تاریخ دچار حوادث و کینه جویی های دشمنان اسلام گردیده است، گر چه حوادث طبیعی نیز کم نبوده است. مهمترین حادثه ای که مسجد دچار آن گردید، آتش زدن مسجد الاقصی در٣٠ مرداد ١٣٤٨ توسط یک یهودی متعصب استرالیایی تبار به نام دنیس روهان است که در همان روزآتش سوزی، شهرداری رژیم صهیونیستی دستور قطع آب مسجد الاقصی را صادر کرده بود و ماشین‌های آتش نشانی رژیم صهیونیستی هم پس از خاموش شدن آتش آمدند. در این حادثه به قبة الصخره واقع در قسمت دو ستون اصلی به همراه طاق سنگی بزرگ که در زیر گنبد مسجد قرار داشت و نیز گنبد چوبی داخل محراب با کاشی های رنگی دیواره جنوبی و تمام مرمرهای رنگی نصب شده بر روی آن وهم چنین ٤٨ پنجره آسیب جدی وارد گردید. به علاوه منبر و محراب صلاح الدین ایوبی نیز به آتش کشیده شد.
حادثه ناگوار بعد، در جریان جنگ اول اعراب و اسرائیل و نیز جنگ شش روزه رژیم صهیونیستی علیه کشورهای اسلامی رخ داد که طی آن چندین بار شهر بیت المقدس توسط هواپیماهای آن رژیم بمباران شد و در یکی از حملات هوایی، دروازه مرکزی مسجدالاقصی و سقف مسجد و یکی از مناره های آن خسارت فراوان دید.
از دیگر جنایات صهیونیست‌ها، گشودن درهای مسجد بر روی جهانگردان، پس از اشغال این شهر است که با سگ‌ها و لباس‌های خلاف عفت عمومی، داخل اماکن مقدسه شده و باعث هتک حرمت این اماکن مقدس می شوند.
اهداف شوم دشمنان ادیان الهی در مسجدالاقصی
از مطالب ذکر شده و بررسی وضع موجود در مسجدالاقصی، این گونه برمی آید که یکی از اهداف فعلی رژیم صهیونیستی که به طور جدی آن را دنبال می کند، تخریب مسجد الاقصی است و آثار آن کم کم آشکار گردیده است. در این رابطه می توان به حادثه ای که در بامداد روز یکشنبه ٢٦ بهمن ٨٢ رخ داد اشاره نمود:
«در آن روز جاده منتهی به یکی از اصلی ترین دروازه های مسجد الاقصی موسوم به «باب المغاربه» به سبب حفاری های مقامات اشغالگر و ممانعت صهیونیست ها از ترمیم قسمت های سست مسجدالاقصی، فرو ریخت.»
در ماه سپتامبر گذشته نیز بخشی از دیوار غربی ساختمان موزه اسلامی که در نزدیکی منطقه باب المغاربه قرار دارد تخریب شد.
تخریب، خائنانه ترین نقشه ای است که تا کنون اشغالگران قدس طراحی و به اجرا گذاشته اند؛ زیرا بعد از پی بردن به حساسیت مسلمانان نسبت به مسجدالاقصی، حفاری های غیرمجاز در پوشش جستجوی آثار تاریخی را با هدف شوم سست کردن پایه ها و ستون های مسجد، شروع کردند تا با لرزش ساختگی، خود به خود مسجد درهم فرو ریزد.
مؤسسه الاقصی در بیانیه ای متذکر می شود که خطرات بزرگی مسجدالاقصی را تهدید می کند و تجاوزات مکرری به آن صورت گرفته است.
هم چنین شیخ تیسیر تمیمی قاضی القضات فلسطین و رئیس شورای عالی قضات فلسطین، رژیم صهیونیستی را مسئول مستقیم فرو ریختن جاده منتهی به باب المغاربه دانست.
جمع بندی و نتیجه گیری
از بررسی تاریخ مسجدالاقصی و حوادث پیرامون آن و نظر به اهمیتی که این مکان مقدس برای مسلمین جهان، به ویژه مردم مظلوم فلسطین دارد، اهتمام به موارد ذیل از اهمیت حیاتی نسبت به وجود و ادامه بقای این مکان مقدس برخوردار است:
١ . ضرورت اتحاد و یک پارچگی تمام مسلمین در نجات مسجدالاقصی و قدس شریف از چنگال صهیونیسم خوش آشام که این اولین دغدغه امام راحلمان بود. همان گونه که به مناسبت‌های گوناگون در سخنرانی های خود خطر وجود اسرائیل را متذکّر می شدند و همیشه به اتحاد جهان اسلام در مقابل این غدّه سرطانی سفارش می کردند.
٢ . جلوگیری از گسترش اسرائیل به دیگر کشورهای اسلامی، چرا که آن رژیم، نفوذ در دیگر ممالک اسلامی را جزو سیاست‌های اصلی خود قرار داده است.
٣ . آگاه بودن کلیه مسلمین جهان نسبت به توطئه شوم رژیم غاصب در ارتباط با حفّاری های غیر مجاز در زیر ستونها و پایه های اصلی مسجدالاقصی به منظور تخریب آن به صورت تدریجی و غیر محسوس.
٤ . قرار دادن مسأله فلسطین در دستور کار اجلاس کنفرانس اسلامی.
به امید روزی که با بیداری تمام مسلمانان جهان و اتحاد آن ها در مقابل متجاوزان به حریم دین و کشورشان پرچم اسلام را در اقصی نقاط عالم به اهتزاز در آورند و قبله اول مسلمین جهان را از لوث وجود اشغالگران پاک نمایند. ان شاء اللّه.
نویسنده: مهدى روحانى
منبع:شبستان
گزارش خطا
