عقیق:حضرت آیت‌الله سبحانی، در دومين روز از سلسله نشست‌هاي کلام و اندیشه اسلامی با موضوع «تقریب یا تکفیر» به تعریف معنی لغوی کفر پرداختند و آن را پوشاندن شیء معنا کرده و ابراز داشتند: کافر نیز یا حق را می پوشاند و یا اشخاص را در تاریکی قرار می دهد.

ايشان يادآور شدند: کفر به معنای انکار نیز به کار رفته است که نمونه آن در آیه 25 سوره مبارکه عنکبوت که می فرماید: «وَقَالَ إِنَّمَا اتَّخَذْتُم مِّن دُونِ اللَّهِ أَوْثَانًا مَّوَدَّةَ بَيْنِكُمْ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ثُمَّ يَوْمَ الْقِيَامَةِ يَكْفُرُ بَعْضُكُم بِبَعْضٍ وَيَلْعَنُ بَعْضُكُم بَعْضًا وَمَأْوَاكُمُ النَّارُ وَمَا لَكُم مِّن نَّاصِرِينَ» دیده می شود.

معظم له در ادامه با بيان اين كه واژه ایمان نیز در قالب ثلاثي مجرد به معني امنیت است و از نظر ثلاثي مزيد در صورتي كه با «مِن» بيايد، معناي اول را دارد و اگر با «لام» یا «باء» همراه شود، تصدیق یک مطلب یا عمل معنا می شود، افزودند: کفر و کافر شدن از جهت اصطلاحی در 5 نظریه تعریف می شود که گروهی به نام «کرامیّه» تصدیق زبانی به ایمان را کافی می دانند در حالي كه اين نظر درست نيست زيرا اگر فردي به زبان اقرار به ايمان مي كرد ولي در قلب او اين اعتقاد نبود، پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) آن را قبول نداشتند.

ايشان با بيان اين كه افرادي به نام «جهمیّه» تصدیق قلبی را برای ایمان کافی می دانند و زبان را ملاک نمی دانند، خاطر نشان كردند: اينان نقطه مقابل «كراميّه» هستند كه در استدلال خود به ماجراي فشاري كه به عمار وارد مي كردند تا رسول خدا (صلي الله عليه و آله و سلم) را رد كند، اشاره مي كنند.

این مرجع تقلید اضافه كردند: پاسخ آنان اين است كه تقيه استثنا محسوب مي شود و اين استدلال كافي نيست، زيرا بر اساس آيه 14 سوره نمل كه مي‌فرمايد: « وَجَحَدُوا بِهَا وَاسْتَيْقَنَتْهَا أَنفُسُهُمْ ظُلْمًا وَعُلُوًّا فَانظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُفْسِدِينَ»، فراعنه با آنكه ايمان زباني نداشتند ولي در قلبشان بود و در عين حال در دريا غرق شدند.

معظم له با اشاره به اين كه خوارج نيز که افرادی تندرو هستند، ایمان را زبانی، قلبی و عمل به واجبات و ترك محرمات می‌دانند و معتقدند که اگر فردی در طول عمرش یک گناه انجام دهد، کافر خواهد شد، ابراز داشتند: پاسخ به اين افراد اين است كه رسول خدا (صلي الله عليه و آله و سلم) در جايي فرد زاني را رجم كردند و سپس بر بدن آن ميت نماز خواندند و نيز دزدي را مجازات كردند، ولي بعد از مرگ پدرش ارث به او رسيد، در حالي كه اگر كافر بود از مسلمان ارث نمي برد.

حضرت آيت الله سبحاني در ادامه به نظریه معتزله اشاره كردند و گفتند: آنان معتقدند كه ایمان تصدیق زبانی، قلبی و عملی است و فرد گناهکار از دایره ایمان خارج می شود با این تفاوت که جایی بین ایمان و کفر قرار خواهد گرفت و در واقع حد وسط آن دو است.

ايشان، نظریه پنجم و درست را نظر مشهور علمای اسلام دانستند كه تصدیق زبانی و قلبی به ایمان کافی است و این دو باید با یکدیگر هماهنگ و مطابق باشند. بنابراین با توجه به معناي سوره «عصر» فرد گناهکار از دایره ایمان خارج نمی شود و گناه او ایمانش را از بین نمی‌برد بلکه نسبت به جرمش تنبیه شده و عذاب می شود.

معظم له با اشاره به اين كه تکفیری ها امروزه ایمان و کفر را برای خودشان احتکار کرده اند، در حالی که نمی شود این دو واژه و اصطلاح دینی را احتکار کرد، ابراز داشتند: نکته دیگر که در مقابل کارهای تکفیری ها می شود، بیان کرد این است که جهاد به معنی تلاش و کوشش در راه ارائه ایمان و دین است و به همین جهت نمی توان آن را مترادف قتل و کشتار دانست و در واقع ايمان را نبايد با نجات در آخرت يك عنوان برشمرد.

حضرت آيت الله سبحاني با اشاره به نحوه نظردهي فرد فیلسوف در يك امر و اهميت نداشتن نتيجه آن، اظهار داشتند: بر خلاف آن، اگر برای اجرای دستورات الهی و نظریه دینی که بر دوش پیامبر اسلام (صلي الله عليه و آله و سلم) است، مانعی باشد، برداشته مي‌شود.

ايشان افزودند: بايد بدانیم كه ایمان درجه های مختلفی دارد و بالاترین آن ها ایمان معصومین(عليهم السلام)  و پیامبران است.

گفتني است؛ سلسله نشست های کلام و اندیشه اسلامی با موضوع «تقریب یا تکفیر» از 25 مرداد تا 4 شهریور در مدرسه علمیه سلیمانیه مشهد با حضور آیت الله العظمي سبحانی براي برادران و خواهران در حال برگزاري است.