زشت است که امروز با وجود چنین دستورات و توصیه های قرآنی شاهد باشیم که در بازار مسلمانان فروشنده و خریدار برای چند تومان بالا و پایین تر شدن قیمت، انواع و اقسام سوگندها را بر زبان جاری می سازند.
عقیق:در آیه ۲۲۴ سوره مبارکه بقره به مسلمانان دستور داده می شود تا سوگندهای بی مورد نخورید (حتی سوگند راست) و خدا را در معرض قسم های راست و دروغ خود قرار ندهید زیرا این عمل بی احترامی محسوب می شود. و گفته شد که عرضه کردن که در آن آیه آمده است به جنسى می گویند که آن را به بازار براى فروش مى برند و در معرض معامله قرار مى دهند، در آیه می فرماید که در اینگونه مواقع حتی قسم راست هم نخورید چه رسد به دروغ! چرا که راستش هم بی ادبی و کوچک شمردن جایگاه ربوبی است.در ادامه همان موضوع در آیه ۲۲۵ سوره بقره می خوانیم:
«لاَّ يُؤَاخِذُكُمُ اللّهُ بِاللَّغْوِ فِيَ أَيْمَانِكُمْ وَلَكِن يُؤَاخِذُكُم بِمَا كَسَبَتْ قُلُوبُكُمْ وَاللّهُ غَفُورٌ حَلِيمٌ.»
«خداوند شما را به خاطر سوگندهاى بيهوده و لغوتان مؤاخذه نمى كند و لكن شما را به خاطر آنچه دلهايتان كسب كرده (قصد سوگند حقيقى داشته) مؤاخذه مى كند و خداوند بسيار آمرزنده و بردبار است.»
سه نکته کوتاه:
* سوگندهايى كه از روى بى توجهى يا در حال عصبانیت و بدون فكر و اراده يا بر اثر پر حرفى و عجله و سبق لسان از انسان سر مى زند، ارزش حقوقى ندارد. (هر چند انسان بايد خود را چنان تربيت كند كه اين گونه سوگندها را نيز كنار بگذارد) مسئوليت، تنها در برابر سوگندهايى است كه با توجه و در حال عادى، به نام مقدس خداوند براى انجام كار مفيد ياد شود. اين قبيل سوگندها شرعاً واجب الاجرا و شكستن آن حرام است و كفّاره دارد. (اطعام ده فقير يا اعطاى لباس به آنها يا آزاد كردن يك برده و در صورت عدم امكان هيچ يك از اينها، سه روز روزه گرفتن)
** يكى از جلوه هاى حِلم و مغفرت الهى، گذشت از خطاهاى غير عمدى انسان است. ما انسان ها اعمال خوب یک فرد تنها به واسطه یه خطا فراموش می کنیم ولی خداوند اعمال بد فراوان را با یک عمل خوب می بخشد!
*** قسم ياد كردن از نظر اسلام كار خوبى نيست ، ولى در عين حال حرام نمى باشد، و اگر به خاطر هدفهاى مهم تربيتى و اجتماعى و اصلاحى انجام گيرد ممكن است واجب يا مستحب گردد، ولى با اين حال يك سلسله از سوگندهاست كه از نظر اسلام به كلى بى اعتبار است، از جمله:
۱ - سوگندهائى كه به غير نام خدا باشد، حتى قسم خوردن به نام پيامبر (ص) و ائمه هدى (عليهمالسلام) واجب العمل نيست ، يعنى اگر كسى به غير نام خدا قسم ياد كند ملزم به انجام آن نمى باشد و مخالفت آن كفاره ندارد.
۲ - سوگندهائى كه براى انجام كار حرام يا مكروه يا ترك واجب و مستحب باشد آن هم اعتبارى ندارد، مثل اينكه كسى سوگند ياد كند كه دِين خود را نپردازد يا با بستگان خويش ترك رابطه كند!
در کل باید تمرین کنیم، تلاش نماییم و بخواهیم که سوگند خوردن را از زبانمان بیندازیم. زشت است که امروز با وجود چنین دستورات و توصیه های قرآنی شاهد باشیم که در بازار مسلمانان فروشنده و خریدار برای چند تومان بالا و پایین تر شدن قیمت، انواع و اقسام سوگندها را بر زبان جاری می سازند. آیا این مصداق سوگند بیهوده خوردن و بی احترامی به نام خداوند باری تعالی نیست!؟
منبع:تراز
