گفت‌وگویی خودمانی با حجت‌الاسلام مؤمنی

عقیق:*معاملۀ دنیوی یا اخروی؟
حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدحسین مؤمنی، استاد اخلاق و معارف‌اسلامی در این‌زمینه می‌گوید: همۀ آن‌چه در زندگی داریم، به عنایت خدای متعال است و پروردگارِ مهربان در خلقت ما بندگانش، نعمت را تمام کرده و همۀ هستی را برای آرامش و سکونِ ما آفریده، تا او را در هرشرایطی به یاد داشته باشیم و در مسیر حق حرکت کنیم.
وی ادامه می‌دهد: در مسیر زندگیِ ما، اتّفاقات مختلفی روی می‌دهد و برای پی‌گیریِ هرکدام از آن‌ها، به‌نوعی در حال دادوستد و تعامل با دیگران هستیم، تا آن‌چه در ذهن داریم، محقّق شود و این در حالی است که جنس معاملۀ ما با بندگانِ خدا، دنیوی است که البته درصورت رعایت مسایل شرعی، ماحصلِ اخروی هم دارد.
این استادِ اخلاق و معارف‌اسلامی در تشریح شرایط رسیدن به اثرات معنوی و اخرویِ یک‌ معاملۀ خوب اظهار می‌دارد: خداوندِ متعال، ذیل آیات قرآن‌کریم، همواره به بندگانِ خود توصیه می‌کند که از معامله‌ای که آن‌ها را از مسیر حق منحرف می‌کند، پرهیز کنند.
*چه‌معامله‌ای حرام است؟
حجت‌الاسلام‌والمسلمین مؤمنی در تشریح معاملۀ حرام تصریح می‌کند: معامله‌ای‌که در آن حق، ناحق شود، حرام است و باید توجه داشته باشیم که در هنگام معامله، خداوند شاهد و ناظر اعمال ماست. برخی تصور می‌کنند اگر سودی به‌سمتِ خودشان بکشند و طرف معاملۀ آن‌ها متوجه نشود، خدا هم نمی‌بیند و این در حالی است که خدا، حقّ مظلوم را از ظالم می‌گیرد، حتی اگر آن را به دوستی غصب کرده باشد.
*با خدا معامله‌کردن یعنی‌چه؟
خیلی از ما با عبارت «معامله با خدا» آشناییم، امّا شاید در موردِ آن، اطلاعات چندانی نداشته باشیم. این استادِ اخلاق و عرفان، در این‌زمینه با اشاره به آیه‌ای از قرآن‌کریم تصریح می‌کند: خداوند خود را در قرآن معامله‌گر معرفی کرده و تأکید دارد که من خریدار بنده‌هایم هستم. وی با اشاره به این‌که هربنده‌ای، لایق خریداری‌شدن از سوی خدا نیست، می‌گوید: خداوندِ متعال برای بندگانِ مؤمن خود، درجات خاصی در نظرمی‌گیرد که در هردرجه‌ای، یک‌سوی معامله با خدا، اعمال شایستۀ بندگانِ صالح است؛ چنان‌که حضرت حق، خریدار بندگانی است که در مسیر اعتلای دین و اشاعۀ حق، تا پای جان ایستادگی کردند و خود را خون‌بهای شهدایی می‌داند که به لقاء حق نزدیک شده‌اند.
*بهشتِ برین، پاداشِ پرسودِ معامله با خداست
وی با اشاره به پاداشِ خداوند برای بندگان مخلصش تصریح می‌کند:‌ خداباوری و توکّل به ذات حق، یک‎سوی معامله با خداست و آن سوی‌دیگرِ آن، پاداشی است که خداوند برای بندگانِ اهل دل، و به‌قولی اهل‌معامله درنظر می‌گیرد؛ خداوند فارغ از این‌که خود را بهای معامله با برخی بندگانش برشمرده، بهشت را نیز پاداش خوبانی قرار داده که حق را به جان و مالِ خویش ترجیح داده و برآن پافشاری دارند.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین مؤمنی اضافه می‌کند:‌ در روایتی‌که از معصومین(ع) به نقل از خدای متعال متبادر شده است، خداوند چنین می‌فرماید: «بهای بدنِ شما بهشت است؛ آن را به چیز دیگری نفروشید». که بعضی از علما در شرح این‌حدیثِ شریف آورده‌اند که مشتری، خداست، فروشنده، نفوسِ آدمی، مبیع ابدان، ثمن بهشت باقی، دنیا مکان تسلیم مبیع به بایع. به این بیع راضی شوید و مبیع را تسلیم کنید تا سود زیادی ببرید، چون اگر مبیع به بایع تسلیم نشود و تلف شود، بیع فسخ می‎شود. بنابراین خداوند هم دوست ندارد در معامله با او، سود کمی نصیب ما شود.
*آیا معامله با خدا، بُعد مادی هم دارد؟
معامله با خدا، آثار و برکات بسیاری را نصیب انسان می‌کند، امّا این سود آن‌چنان ظریف در زندگی ما جاری می‌شود که حتی ممکن است گاهی در اثر غفلت‌ها، فرصت شُکرِ آن هم برای ما پیش نیاید. در معامله با خدا، دو بُعد مادی(بدن) و معنوی(نفس) در معرض فروش قرار دارد و خداوندِ متعال در پی معاملۀ بنده با او، هم آثار دنیویِ خوبی را برای او در نظر می‌گیرد و هم ثمرات زیبایی از آخرت را نصیب وی می‌کند، راستی چه‌معامله‌ای از این پرسودتر؟
*معامله‌ای که ما را الهی می‌کند
این استادِ اخلاق و معارف‌ اسلامی با اشاره به این‌که انس با قرآن، معامله‌ای است که زندگیِ ما را الهی می‌کند، اذعان می‌دارد: قرآن کلام خداست و هرگاه که می‌خواهیم با ما سخن بگوید، باید قرآن بخوانیم و در سطر سطرِ کلام الهی تأمل وتدبّر داشته باشیم.
وی ادامه می‌دهد: قرآن مسیر هدایتِ ما را به‌سوی حق روشن می‌کند و درحقیقت، رکن اصلی معامله با خدا، فهم قرآن است و تا کلامِ الهی را نشناسیم، در مسیر حق نخواهیم بود؛ امّا آن‌گاه که شناخت پیدا کردیم، زندگی و تمام معامله‌های ما رنگ الهی می‌گیرد؛ چنان‌که شاعر چنین می‌گوید: آن‌کس‌که تو را شناخت، جان را چه کند؟... فرزند و عیال و خانمان را چه کند؟...
حجت‌الاسلام‌والمسلمین مؤمنی تأکید می‌کند: کسی‌که با خدا معامله می‌کند، تمام محور زندگی‌اش بر مدار کلام حق حرکت می‌کند و هیچ‌چیزی برای او بالاتر از خدا وجود ندارد؛ چنان‌که سیدالشهدا(ع) در نهضت عاشورا، با خدا معامله کرد و در برابر مصیبت‌ها، خم به ابرو نیاورد و هرآن‌چه به‌وقوع می‌پیوست را در راه کسب رضایت خدا، هیچ نمی‌دانست.
وی تصریح می‌کند: در معامله با خدا، من‌بودن‌های انسان تمام می‌شود و همه‌چیز در حصار ذات اقدس حق در حرکت است. در این معامله، جسم، بی‌ارزش‌ترین متاعی است که در برابر خدا قرار می‌دهیم و انسانِ متعالی، انسانی است که اهل معامله با خدا باشد.
*معامله با خدا
این استاد حوزه و دانشگاه با بیان این‌که تمامی معامله‌های دنیا زودگذر و فناپذیرند، اظهار می‌دارد: همۀ فرازهای زندگیِ ما، فرصت معامله با خداست، امّا ماه مبارک رمضان، جایگاه ویژه‌ای دارد و همۀ ما، میهمانِ خوانِ کریمانۀ الهی هستیم.
مؤمنی خاطرنشان می‌کند: بیاییم در لحظه‌های نورانی رمضان، دل‌مان را از محبتِ دنیا خالی کرده و به یاد خدا باشیم، و از فرصت‌های معنویِ این ماه برای استغاثه به درگاه حضرت حق بهره بگیریم تا روزه‌داری‌هایمان رنگ و بوی خدایی بگیرد و آن وقت است که می‌توانیم بگوییم لایق معامله با خدا شده‌ایم.