روایت امام رضا از توزیع برکات الهی در ماه رمضان

عقیق:امام رضا (ع) در حدیثی ماه رمضان را ماه برکت، ماه رحمت و مغفرت و توبه و بازگشت معرفی کرده و فرموده اند هر کس در ماه رمضان بخشیده نشود در چه ماهی آمرزیده خواهد؟! (1) امام رضا (ع) همچنین درباره آمادگی برای ورود به ماه مبارک رمضان و توصیف این فرصت گرانبها و تلاش برای بهره برداری معنوی از فیوضات این ماه پر فضیلت، روایتی را از پدران بزرگوار خویش به نقل از امیرالمومنین علی (ع) چنین نقل می کنند: إنَّ رسول الله صلی الله علیه و آله خَطبَنا ذات یوم فقال صلی الله علیه و آله:أیُها الناس، إنّه قد أقبلَ الیکم شهرُ اللهِ بالبَرکة وَ الرّحمة وَ المَغفرة، شهرٌ هوَ عندَ اللهِ أفضلُ الشّهورِ،و أیّامُهُ أفضلُ الأیّامِ،و لیالیهِ أفضلُ اللّیالی،و ساعاتُهُ أفضلُ السّاعات،هوَ شهرٌ دُعِیتُم فیهِ الی ضِیافَةِ الله، وجُعِلتُم فِیهِ مِن أهلِ کرامةِ اللهِ، أنفاسُکُم فِیهِ تسبیحٌ،...(2)
روزى، پیامبر خدا براى ما خطبه خواند و فرمود: اى مردم! همانا ماه خدا، همراه با برکت و رحمت و آمرزش، به شما روى آورده است؛ ماهى که نزد خدا برترینِ ماه‏هاست و روزهایش برترینِ روزها، شب‏هایش برترینِ شب‏ها و ساعاتش برترینِ ساعات است.
ماهى است که در آن به میهمانى خدا دعوت شده‏اید و از شایستگانِ کرامت الهى قرار داده شده‏اید . نَفَس‏هایتان در آن، تسبیح است، خوابتان در آن، عبادت، عملتان در آن، پذیرفته و دعایتان در آن، مورد اجابت است.

تلاوت قرآن را از یاد نبرید!
با گرسنگى و تشنگى خود در این ماه، گرسنگى و تشنگىِ روز قیامت را یاد کنید؛ به نیازمندان و بینوایانتان صدقه بدهید؛ به بزرگان خود احترام، و بر کوچک‏هایتان ترحّم، و به بستگانتان نیکى کنید. زبانتان را نگه دارید؛ چشم‏هایتان را از آنچه نگاه به آن حلال نیست، بپوشانید؛ گوش‏هایتان را از آنچه شنیدنش حلال نیست، فرو بندید؛ به یتیمان مردم، محبّت کنید تا بر یتیمان شما محبّت ورزند؛ از گناهانتان به پیشگاه خداوند توبه کنید؛ در هنگام نمازها، دستانتان را بر آستان او به دعا بلند کنید، که آن هنگام (وقت نماز)، برترینِ ساعت‏هاست و خداوند با نظر رحمت به بندگانش مى‏نگرد و هر گاه با او مناجات کنند، پاسخشان مى‏دهد و چون او را صدا بزنند، جوابشان مى‏گوید و چون او را بخوانند، اجابتشان مى‏کند. پس با نیّت‏هاى راست و دل‏هاى پاک، از پروردگارتان بخواهید تا براى روزه‏دارىِ آن و تلاوت کتاب خویش، توفیقتان دهد؛ چرا که بدبخت، کسى است که در این ماه بزرگ، از آمرزش الهى محروم بماند .

روزه داران را اطعام کنید!
اى مردم! جان‏هاى شما در گرو کارهاى شماست، پس با آمرزش‏خواهى خود، آنها را آزاد سازید؛ و پشت‏هاى شما از بار گناهانتان سنگین است، پس با طول دادن سجده‏هاى خود، آنها را سبک کنید، و بدانید که خداوند ـ که یادش والاست ـ به عزّت خود، سوگند خورده است که نمازگزاران و سجده‏کنندگان را عذاب نمى‏کند و در روزى که مردم در پیشگاه پروردگار جهانیان [براى حساب ]مى‏ایستند، آنان را با آتش، هراسان نمى‏سازد.
اى مردم! هر کس از شما در این ماه، روزه‏دارى را افطار دهد، پاداش او براى آن، نزد خدا، آزاد کردن یک برده و آمرزش گناهان گذشته اوست.» پس گفتند: اى پیامبر خدا ! همه ما توانایىِ این کار را نداریم! پیامبر صلى‏الله‏علیه‏و‏آله فرمود: «خود را از آتش نگه دارید، هر چند با یک دانه خرما؛ خود را از آتش نگه دارید، هر چند با یک جرعه آب.

زیاد صلوات بفرستید!
اى مردم! هر کس اخلاقش را در این ماه، نیکو سازد، براى او وسیله عبور از صراط خواهد بود، در آن روز که گام‏ها بر صراط مى‏لغزد؛ و هر کس در این ماه بر بردگان خود آسان بگیرد، خداوند حساب او را سبک خواهد گرفت؛ و هر کس در این ماه، شرّ خود را [از دیگران] باز دارد، خداوند در روز دیدارش، غضب خویش را از او باز خواهد داشت؛ و هر کس در این ماه، یتیمى را گرامى بدارد، در روز دیدار، خداوند، گرامى‏اش خواهد داشت؛ و هر کس در آن به خویشاوند خود نیکى کند، در روز دیدار، خداوند با رحمتش به او نیکى خواهد کرد؛ و هر کس در آن از خویشان خود ببُرد، خداوند در روز دیدار، رحمتش را از او قطع خواهد نمود؛ و هر کس در آن، نماز مستحبّى بخواند، براى او دورى از آتش، نوشته مى‏شود؛ و هر کس واجبى را در آن ادا کند، پاداش کسى را دارد که هفتاد واجب را در ماه‏هاى دیگر، ادا کرده است؛ و هر کس در آن بر من زیاد صلوات بفرستد، خداوند در روزى که وزنه اعمال، سبک مى‏شود، وزنه اعمال او را بیفزاید؛ و هر کس در آن، آیه‏اى از قرآن تلاوت کند، پاداش کسى را دارد که در ماه‏هاى دیگر ، ختم قرآن کرده است .

پرهیز از حرام‏هاى الهى ، برترین کارها
اى مردم! در این ماه، درهاى بهشت، بازند. پس، از پروردگارتان بخواهید که آنها را بر شما نبندد؛ و درهاى دوزخ، بسته‏اند. پس، از پروردگارتان بخواهید که آنها را بر شما نگشاید؛ و شیطان‏ها در بندند. پس، از پروردگارتان بخواهید که آنها را بر شما مسلّط نسازد.» من برخاستم و گفتم: اى پیامبر خدا! برترینِ کارها در این ماه چیست؟ فرمود: «اى ابوالحسن! برترینِ کارها در این ماه، پرهیز از حرام‏هاى الهى است.» سپس گریست. گفتم: اى پیامبر خدا! سبب گریه شما چیست؟
فرمود: « اى على! بر این مى‏گریم که حرمت تو را در این ماه مى‏شکنند. گویا مى‏بینم تو در حال نماز براى پروردگار خویشى، که نگون‏بخت‏ترینِ اوّلین و آخرین، همو که برادر پى‏کننده ناقه قوم ثمود است، برمى‏خیزد و بر فرق سرت ضربتى مى‏زند و محاسنت، از خون سرت، رنگین مى‏شود.»
گفتم: اى پیامبر خدا! آیا در آن حالت، دینم سالم است؟
فرمود: «دینت، سالم است.» سپس فرمود: «اى على! هر کس تو را بکشد، مرا کشته است و هر کس تو را دشمن بدارد، مرا دشمن داشته است و هر کس تو را ناسزا گوید، مرا ناسزا گفته است؛ چرا که تو از من هستى، همچون جان من . روح تو، از روح من است و سرشت تو، از سرشت من . خداى متعال، من و تو را آفرید و من و تو را برگزید و مرا براى پیامبرى، و تو را براى امامت، انتخاب کرد. هر کس امامت تو را انکار کند، نبوّت مرا انکار کرده است.(3)

پی نوشت ها:
1. بحارالانوار ج93 ص341
2. بحار الانوار ج 96 ص 157
3. عیون اخبار الرضا ج1 ص 295
  منبع:قدس

211008