مجاهدی: اگر آبرویی دارم از عنایت اهل بیت است/ انسانی: شعر مذهبی باید با اعتقاد شاعر همراه باشد/ قزوه: مداحان حرف کسی را گوش نمی کنند!

عقیق: یازدهمین «شب شاعر»، پاسداشت استاد محمدعلی مجاهدی (پروانه)، با حضور بسیاری از چهره‌های سرشناس ادبیات و شعر آیینی روز گذشته در تالار سوره حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی برگزار شد.

 * قرایی: هدف از برگزاری شب شاعر تقویت شعر انقلاب است

حسین قرایی دبیر مراسم شب شاعر در یازدهمین برنامه از این مراسم گفت: ده شب شاعر برای رضا اسماعیلی، مصطفی محدثی خراسانی، یوسفعلی میرشکاک، قادر طهماسبی، محمدحسین جعفریان، حبیب چایچیان، محمدکاظم کاظمی، حسین اسرافیلی و ... برگزار شده و ان‌شاالله با وفاق گروه‌های مختلف ادبی و هنری برای برگزاری این برنامه ادامه پیدا کند و هدف از برگزاری شب شاعر تقویت شعر انقلاب است. جایگاه ادبی استاد پروانه بر همگان آشکار است. استاد مجاهدی سال‌هاست که در قم به تقویت جناح مومن فرهنگی مشغول است. وی در عرصه شعر و شعور سرآمد است و نباید یادمان برود که مجاهدت مجاهدی‌ها فرهنگ ما را ساخته است.

* مجاهدی: اگر آبرویی دارم از عنایت اهل بیت (ع) است

استاد محمدعلی مجاهدی پروانه در این مراسم ضمن تقدیر از برگزارکنندگان این مراسم گفت: اگر آبرویی دارم از سوی اهل بیت (ع) عنایت شده و عهد نموده‌ام که در مسیر خاندان وحی این آبرو را خرج کنم و این تنها عهد من با حضرت اباعبدالله الحسین (ع) است. مومن کسی است که از ژرفای دل به ولایت حضرت امیرالمومنین (ع) اعتقاد داشته باشد.

وی افزود: شاعر آیینی باید توجه داشته باشد که از شاعر آیینی در این عرصه خسته‌دلی می‌خرند و در این راه باید خاکی بود. اگر نشکنید و خاکساری نکنید شکسته خواهید شد. برای خودتان خلوتی در یک جای ثابتی داشته باشید. یک خلوت ثابت و پیوسته و با این نگاه که حضرت صاحب الزمان (عج) به ما توجه می‌کند، شاید در چند روز ابتدایی این خلوت به سکوت بگذرد اما کم‌کم جوانه زده و رشد می‌نماید. خداوند فیاض علی‌الدوام است و این فیض می‌بارد ولی ما چتر بدست خود را کنار می‌کشیم. تا ارتباط معنوی با ذوات مقدس معصومین برقرار نشود شاکله وجودی انسان شکل نمی‌گیرد. وسوسه‌های شیطانی دور اندیشه ولایی انسان می‌چرخد تا انسان را از مسیر حقیقت دور کند. تا آنجا که در یاد دارم بی وضو دست به قلم نبردم، زیرا این نعمت را امانت الهی می‌دانستم و سعی می‌کردم که حداقل طهارت ظاهر را حفظ کنم.

پروانه یادآور شد: شعرا خالقیت دارند، زیرا شعر می‌آفرینند و ما به عنوان شاعر در یکی از صفات الهی در حال کسب تجربه هستیم پس در خلق اثرمان کاری کنیم که مظهر خلقت خدا باشد. شاعر آیینی باید قدر و منزلت خود را بداند و به ائمه اعتقاد راسخ داشته باشد. شعرای جوان تا از منیت‌ها دست نکشند این مشکلات برطرف نخواهد شد. حضرت حجت‌بن‌الحسن (عج) را حداقل در نهان خانه دل حاضر ببینیم و در خلوت با ایشان انس بگیریم.

 * امیرزاده: شعر ساحتی وسیع‌تر از دنیا صفر و یک امروز

همایون امیرزاده مشاور سید عباس صالحی، پیام وی را برای حضار قرائت نمود: شعر آنگاه شعر می‌شود که بتواند وجه نامکشوف عالم  دست یابد و رازهای نهفته‌ای که نمی‌توان در روزمرگی‌ها به آن رسید را بگشاید. شعر، عالمی است کمی مرتفع‌تر از اینجایی که ما زندگی می‌کنیم. شعر، ساحتی است کمی وسیع‌تر از دنیای صفر و یک این روزهای ما، خانه شعر کمی آنسوتر از روستای فطرت ماست.

وی ادامه داد: چیستی شعر را ادیبان فن به گونه‌‌های مختلفی بیان کرده‌اند، اما شعر، گونه‌ای از وحی است که بر شاعران، یعنی پیامبران واژه‌ها نازل می‌شود. رحمت خداوند موجب شده است که لطافت‌های وحی و شمیم دلنواز رشحات ملکوت، در نسیم شعر به دل شاعران نازل شود. اما نکته مهم‌تر این است که آیا هر شعری گونه‌ای از وحی است؟ یقیناً خیر؛ شعری عطر وحی را ساطع می‌کند که یقیناً متصل به آیینه جمال و جلال خداوند باشد. به عبارت، اینگونه است که تعیّن جلالت و جمالت خداوند در شعر ظهور کرده است و اگر بخواهد این گونه باشد هیچگاه امکان ندارد مفاهیم پیش‌پا افتاده بر شعر نازل شود. قطعاً آنچه در مقام شعر وحیانی نازل می‌شود چیزی متصل به ذات احدیت است.

امیرزاده افزود: در دنیای ما نزدیک‌ترین مخلوقات به جمال و جلال الهی ذوات مقدس معصومین علهیم السلام هستند هر کس بخواهد به آن مقام نائل گردد ناگزیر است سر بر دیوار همسایه عرش مکنون خداوند بگذارد یعنی اگر شعری بخواهد به مقام وحیانی برسد باید خود را به ملکوت گرامت ذوات مقدس معصومین علیهم السلام برساند. با این اوصاف سراغ شعر وحیانی جز در ساحت اهل بیت علیهم السلام نباید برویم و این خیال خامی است که فکر کنیم هرآنچه شعر است می‌تواند وحیانی باشد. هر آنچه تا امروز شاعران سروده‌اند و ما با خواندن آن سبک بال خود را در عرش الهی می‌بینیم، همه و همه عنایات اهل بیت علیهما السلام است و لاغیر. شاید بتوان این گونه گفت که از قرن چهارم تا امروز هر بیتی که ماندگار شده است، پهلویی به محبت کوثری زده است. استاد محمدعلی مجاهدی بیش از 50 سال از عمر ادبی خویش را در این فضا تنفس کرده است و چه خوش است هم‌نفس با جبرییل امین و خاکساری خاندان نورانی وحی که بقیت‌اله‌اند در زمین. از این استاد فرهیخته همین انتظار می‌‌رفت که تاکنون بسیاری از شاعران و نویسندگان ادبیات آیین شاگردی او را کرده‌اند و امیدواریم پس از این همه، چون گذشته آثار نابی به خصوص در حوزه پژوهش شعر آیینی و ولایی خلق گردد. 

* سنگری: تجلیل از مجاهدی فرصت کشف عوالم جدید است

محمدرضا سنگری شاعر و پژوهشگر در یازدهمین شب شاعر گفت: تکریم و تجلیل از بزرگانی چون مجاهدی فرصتی برای پیمودن راه و کشف عوالم جدید است. برخی در مسیر شاعری، مسیر هرز می‌روند و انسان تا خود را نشناسد که به تعبیر حضرت امیر نشناختن انسان بزرگترین جهل است، راه به جایی نخواهد برد.

وی افزود: برخی به اشتباه شاعر شده و برخی نیز شاعری برگزیده‌ شده‌اند. در یاد دارم که در دوران کودکی در یک فرصتی به همراه پدرم به محضر علامه حائری مازندرانی سمنانی رسیدیم، که بزرگانی چون استاد حکیمی، علامه جعفری و... در محضر ایشان رفت و آمد داشتند. قابل توجه است که نیما یوشیج در حضور این عالم بزرگ درس خارج خوانده بود و اذعان داشت تنها روحانی که شعر نو را فهمیده بود ایشان بوده است. روزی شخصی در حضور این عالم بزرگ برخاسته و قصیده‌ای از سروده‌های ایشان که در مدح امام عصر (عج) بود، را قرائت نمود و ایشان بلند بلند می‌گریستند و با خود می‌گفتند آیا این شعر را من سروده‌ام و این همان نکته‌ای است که مدنظر من است که برخی اوقات شعرا خودشان در سروده‌هایشان دخالتی ندارند و این همان شعر موید است.

وی افزود: ای کاش شاعرانی همچون استاد مجاهدی در کنار و یا پشت اشعارشان به علت خلق و تکوین اشعارشان اشاره می‌نمودند. تمام اشعار استاد مجاهدی در یک افق بالا و بلند قرار دارد و وجود ایشان یک وجود تأیید شده است.

سنگری یادآور شد: استاد مجاهدی در برخی زمینه‌ها از اولین‌ها هستند شعر آیینی ابداع شده استاد مجاهدی است و ایشان اولین نفر در این عرصه است. استاد مجاهدی به حجت آثار پژوهشی تألیف شده‌شان به شدت عاقل است و درنگ‌دار و اندیشه‌مند هستند. بسیاری از شعرا هستند که قلم تحلیل ندارند اما استاد مجاهدی دارای این ویژگی است. ایشان علاوه بر اینکه عاقل بودند عاشق نیز هستند.

این پژوهشگر یادآور شد:‌ ویژگی معلمی و شاگردپروری استاد مجاهدی وجه بارز شخصیت ایشان است. پاسداری از حریم و حرمت اهل بیت رسول خدا (ص) که در سخن نورانی امام حسین (ع)‌ در عاشورا مورد اشاره قرار گرفته است در رفتار استاد پروانه دیده می‌شود. ایشان در پاسداری از شعر عاشورا با شجاعت و بدون واهمه در میدان ایستاده است.

* حاج علی انسانی: مجاهدی از جوانی با مذهب و شعر مذهبی آشنا بود

حاج علی انسانی شاعر و مداح اهل بیت گفت: دوره‌ای بود که شعر مذهبی زیاد مورد توجه قرار نمی‌گرفت و خارج از ادبیات تلقی می‌شد. مجاهدی از همان ابتدا و در جوانی با مذهب و شعر مذهبی آشنا بوده است مقام بالای شعر محتشم کاشانی از آنجا است که شعر را از درگاه سلاطین رهاند و جریان شعر مذهبی را ایجاد کرد. شعر مذهبی باید با اعتقاد شاعر همراه باشد و به سادگی شعر مذهبی ایجاد نمی‌شود اگر خط قرمزها در هیئت رعایت نمی‌شود باید از یک مسیر مشخص مانند رسانه این کژی و انحراف تذکر داده تا مسیر اصلاح شود.

 * اسفندقه: تواضع پروانه مثال‌زدنی است

مرتضی امیری اسفندقه در ادامه این نشست گفت: استاد مجاهدی به بهترین نحو آموزش داوری و قضاوت اشعار می‌دهد. افتخار شاگردی استاد پروانه را دارم و ایشان دارای یک تواضع مثال‌زدنی هستند، در شب شعری استاد شعر ضعیف برای استاد خوانده می‌شد، ولی وی اصلاح می‌کرد و اعتراض نمی‌کرد.

وی افزود: با ایشان در یک جلسه‌ای بودیم که همسر استاد مجاهدی وارد شدند و بنده شاهد بودم که ایشان تمام قد و با ادب پیش پای همسرشان ایستادند و من با خودم گفتم اگر کسی می‌خواهد شاعر آیینی باشد باید مانند پروانه شود.

* مومنی: مجاهدی برای شاعران الهام بخش بوده‌اند

محسن مومنی شریف رئیس حوزه هنری گفت: خدا را سپاسگزاریم که مجلسی برای استاد مجاهدی برگزار شده است. شمع وجود مجاهدی همیشه برای شاعران الهام بخش بوده است. شخصیت‌های بزرگی چون مجاهدی پاسدار و معلم صادق این مسیر بوده‌اند.

وی افزود:  هر جا میدان عمل صالح بوده، استاد مجاهدی حضور داشته و میدان‌داری کرده است. ایشان همیشه با کجی‌ها و انحرافات مبارزه کرده است و شاهدی بر این مدعا نیز دارم. سال‌ها پیش شخصی ادعاهایی در عرفان داشت و عده‌ای را دور خود جمع کرده بود و دستگاهی راه انداخته بود. در خاطرم هست که در آن برهه استاد مجاهدی به بهانه شرح دیوان حافظ و مثنوی مولوی ماهی دوبار به تهران می‌آمد و از عرفان اسلامی و شیعی می گفتند و جوانان را از این خطر نجات دادند.

* ده بزرگی: مجاهدی هرچه دارد از آستان‌بوسی حضرت فاطمه (س) است

حاج احد ده‌بزرگی از پیرغلامان مکتب اهل بیت عصمت و طهارت (ع) گفت: استاد مجاهدی این افتخار را دارد که سرسپرده آستان حضرت صدیقه (س) است و هرچه دارد از آستان‌بوسی این بانوی آسمانی است. جناب مجاهدی ویژگی‌های بسیاری دارد و سرسپردگی خاندان عصمت از ویژگی‌های وی است. این بزرگ‌مرد در دو حوزه دل‌پسند و عقل‌پسند قدم زده است. یکی حوزه شعر و دیگری حوزه پژوهش است.

وی افزود:  جوانان باید بدانند که اگر امروز به دست‌بوسی استاد مجاهدی رسیده‌ایم به خاطر مطالعات و پژوهش‌های او است. فعالیت‌های شعری و دلی ایشان نیز در خور توجه است و از دیگر اقدامات ایشان معلمی است. بنده از 50 سال پیش افتخار دارم که محضر ایشان را درک کرده‌ام و در آن زمان ما انگشت شمار شاعر آیینی و مذهبی داشتیم و اگر امروز شاهد بروز شاعران عاشورایی هستیم نتیجه تلاش استاد مجاهدی است. در گذشته اگر شاعری در دفتر اشعارش شعر عاشورایی دیده می‌شد او را عقب‌افتاده خطاب می کردند ولی از ثمره انقلاب و نفس قدسی امام خمینی (ره)، اگر امروز کسی در دفتر اشعارش شعر عاشورایی نداشته باشد مورد توجه قرار نمی‌گیرد. معرفی مجاهدی یعنی معرفی فرهنگ زهرایی، فرهنگی علوی، فرهنگ عاشورایی و فرهنگ مهدوی (عج(

* قزوه: بزرگداشت آتی باید برای شعرای فارسی‌زبان تاجیک باشد

علیرضا قزوه که به گفته مجری برنامه به تازگی از تاجیکستان بازگشته بود گفت: بی‌تاثیر نیست که جلسات بعدی این برنامه برای شعرای فارسی زبان تاجیکی باشد. بی دلیل نیست که به مجاهدی لقب پدر شعر آیینی داده‌اند. غیرت ایشان بر تحریفات شعر آیینی نشان از پدری ایشان است.

وی افزود: امروز با گروهی از مداحان خوب و بد، مداحان با سواد و مداحان بی‌سواد روبرو هستیم. مداحان با سواد گروهی هستند که پاسخگوی کسی نیستند. مداحان امروز حرف کسی را گوش نمی کنند و کسانی که باید خودشان پامنبری باشند خودشان را به روی منابر کشیده‌اند و این در حالی است که باید از شعرایی چون مجاهدی حرف گوش کنند.

قزوه ادامه داد: اصل پیام شعر عاشورا باید بر محور شعور باشد و در این عرصه استاد مجاهدی پیش قدم بوده است. شاعران بزرگ بر مدار اخلاق حرکت کرده‌اند. ما در فضای شعر، شعر آیینی داریم و این فضاهای جدید چون شعر هیئت که شعر آیینی ضعیف است نیاز به پاسخ دارد و استاد مجاهدی شخصیتی است که باید پاسخ این افراد را بدهد. در ادبیات اگر به جایی رسیده‌ایم به برکت دو شاخه یکی ادبیات آیینی و دیگری ادبیات دفاع مقدس است.

در این مراسم یوسفعلی میرشکاک، حاج علی انسانی، ولی‌الله کلامی، احمد علوی و ... به شعرخوانی پرداختند.

در پایان این مراسم از همسر استاد مجاهدی از سوی سازمان هنری رسانه‌ای اوج و مجمع شاعران اهل بیت (ع) تقدیر به عمل آمد. همچنین سازمان هنری رسانه‌ای اوج ،حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی، مجمع شاعران اهل بیت (ع)، معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، معاونت امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قم، مؤسسه فرهنگی و هنری شهرستان ادب و انجمن ادبی فرات از مقام ادبی و شعری استاد محمدعلی مجاهدی‌ (پروانه) تقدیر به عمل آوردند.

منبع: فارس