۵۰ شاخص از شاخصه‌های امام جماعت مسجد طراز اسلامی که از ظرفیت مسجد برای ترویج و گسترش اخلاق اسلامی در میان مومنین و اهل محل استفاده می کنند، اعلام شد.
عقیق: زمانی که مسئله مسجد طراز اسلامی مطرح شد، مسئله‌ای که مطرح کردن آن از یک نیاز مهم و لزوم یک تغییر مهم‌تر در بسیاری از مساجد کشور خبر می‌داد، بلافاصله مسئله امام جماعت طراز اسلامی نیز مطرح شد. قدر مسلم فقط یک امام جماعت طراز اسلامی است که می‌تواند یک مسجد را به مسجد طراز اسلامی تبدیل کند.
سال 93 سال «اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی» است. اما چه بخشی از این فرهنگ بر عهده مساجد است و چه بخشی از مدیریت جهادی شامل حال مدیران مساجد یعنی امامان جماعت خواهد شد.
مرکز رسیدگی به امور مساجد اخیراً 50 شاخصه را به عنوان شاخصه‌های امام جماعت طراز اسلامی مطرح کرده است. شاخصه‌هایی که برخی از آنها اگر چه کاملاً معقول و لازم به نظر می‌رسد، اما به حدی از حقیقت موجود دور هستند که برای رسیدن به آن باید مدیریت جهادی صورت گیرد.
50 ویژگی و شاخصه امام جماعت طراز اسلامی
در ارائه برنامه‌های الگوساز برای جذب کودکان و نوجوانان به مسجد موفق است. شورای فرهنگی مسجد را تشکیل داده است و از این ظرفیت برای برنامه‌ریزی و اجرای برنامه‌های فرهنگی ـ مذهبی، مناسبتی و جریان‌ساز مانند: کرسی‌های تلاوت، دهه تکریم و غباروبی مساجد، روز جهانی مسجد و ... استفاده میکند. در ارائه برنامه‌های الگوساز برای تقویت بنیان خانواده همانند: خدمات مشاوره‌ای تخصصی، حل اختلاف، زمینه‌سازی برای معرفی جوانان هم‌کفو و مناسب ازدواج به خانواده‌ها تلاش میکند.
بی‌تکلف است و از نگاهی با نشاط و با طراوت برخوردار است. فرهنگ دینی امر به معروف و نهی از منکر را در میان اهل مسجد تقویت میکند. روحیه‌اش انقلابی و شخصیتش مجاهد و خستگی‌ناپذیر است.
امامت مسجد را از همه کارها مهم‌تر و مقدس‌تر می‌داند
سیره‌اش هماهنگ با سیره معیار و خلق نبوی است. امامت مسجد را از همه کارها مهم‌تر و مقدس‌تر می‌داند. بنابرنظر رهبر معظم انقلاب که فرمودند: هر کسی هر کجا هست باید آنجا را مرکز عالم بداند و آن کار را مهم‌ترین کار به حساب بیاورد، مسجد خود را مرکز عالم بداند. در مسجد حضور منظم دارد، قبل از همه مومنین در مسجد حاضر و بعد از همه مومنان از مسجد خارج شود.
مأمومین خود را به نام می‌شناسد و احوال آنها را می‌پرسد
از ظرفیت مسجد برای ترویج و گسترش اخلاق اسلامی در میان مومنین و اهل محل بهره می‌برد. مأمومین خود را به نام می‌شناسد و احوال آنها را می‌پرسد. به نظافت مسجد اهمیت می‌دهد و این امر را به تنهایی بر عهده خادم مسجد نمی‌اندازد. با برنامه وارد مسجد می‌شود، به مسجد نگاه نظام‌مند و برنامه‌ای دارد و تا سال‌های آینده مسجد خود را در نظر گرفته و برای آن برنامه‌ریزی کرده است.
بخش بانوان در مسجد او منزوی و فراموش شده نیست
با همسایه‌های مسجد ارتباط برقرار میکند و مراقبت میکند که مسجد برای احدی مزاحمت نداشته باشد. بخش بانوان در مسجد او منزوی و فراموش شده نیست، گاهی مراجعه میکند و به بررسی وضعیت می‌پردازد و برای ارتباط مستمر با بخش بانوان مسجد از محارم خود رابطی را مشخص میکند.
جوانان مسجد را به عنوان بازوی خود و وزرای خود در مسجد محسوب میکند و به آنها احترام می‌گذارد، مسئولیت می‌دهد و مسئولیت می‌خواهد. برای اداره مسجد از توان و ظرفیت موجود محله و محیط پیرامونی استفاده میکند، روحانیان محله را شناسایی میکند و از آنها برای حضور در مسجد دعوت میکند و گاهی منبر و محراب را به آنها می‌سپارد. شهدای مسجدش را به خوبی می‌شناسد و سوابق، خاطرات و شخصیتشان را می‌شناسد. با خانواده شهدا مأنوس است به خانه‌های آنها رفت و آمد دارد و جویای احوال پدران و مادران پیرشان است و خانواده شهدا را تکریم میکند.
با فناوری‌های جدید ارتباط برقرار کرده است
با فناوری‌های جدید ارتباط برقرار کرده، آشنا شده و برای مطالعه، پژوهش و حتی برای اداره مسجد متناسب با شدن و نیاز از امکانات نوین بهره‌‌مند می‌شود. استعداد‌های مسجدی خود را می‌شناسد و از توانمندی و تجربه آنها در امورات و کارهای مسجد استفاده میکند. هیئت امنای شایسته با ترکیب مناسب انتخاب میکند و جمع آنها را با تدبیر اداره میکند.
محور جمع مسجدی‌ها است
در شرایطی که با مشکلات عاطفی زیادی روبه‌رو هستیم محور جمع مسجدی‌ها است و بین آنها اخوت، برادری مهربانی و صمیمیت ایجاد میکند. در پاسخگویی به سؤال‌های مومنین مسجد مخصوصاً جوانتر‌ها با حوصله وقت می‌گذارد. قرائت نمازش را به عنوان یک مسئله جدی، مرتب بررسی میکند.
منتظر نمی‌ماند اهالی محل بیایند مسجد
فضای مسجد را قرآنی میکند. هم تلاوت روزانه دارد هم کرسی تلاوت دارد، هم جلسه تفسیر دارد، هم جوانان را به حفظ تشویق میکند و بالاخره برای تدبر در قرآن راهنمایی میکند. به آراستگی ظاهر خود و به زیبایی عمامه خود توجه دارد و به معطر بودن هنگام حضور در مسجد هم توجه میکند. به نشاط جسمی، به چابک بودن و ورزش کردن اهمیت می‌دهد و به این ترتیب، مسجد را با نشاط میکند. منتظر نمی‌ماند اهالی محل بیایند مسجد و خدمت برسند، بلکه سراغ آنهایی که به مسجد نمی‌آیند، می‌رود.
با مغازه‌داران و کسبه محل ارتباط برقرار میکند و برای بیان احکام کسب و کار تجارت، صبر نمی‌کند آنها به مسجد بیایند بلکه به مغازه‌ها مراجعه میکند. با مدارس محل خود ارتباط برقرار میکند، اطلاع دارد که چند مدرسه در همسایگی مسجد هست در مقاطع مختلف، بچّه‌ها را به مسجد دعوت کرده، خود را معرفی میکند با معلمان جلسه منظم دارد و از دانش‌آموزان ممتاز در مسجد تقدیر میکند.
با مساجد اطراف خود ارتباط برقرار کرده و در قالب شورای ائمه جماعات و ارتباطات ناحیه‌ای، منطقه‌ای و محله‌ای، به تقویت انسجام روحانیون و تشکیل شبکه‌ای تعریف شده و هدفمند، کمک میکند.
تربیت فکری مخاطبان خودش را دست کم نمی‌گیرد
به مسائل مالی مسجد نظارت دارد. ثبت دقیق ورودی و خروجی مالی مسجد و درآمدها و تنظیم دفاتر مالی را از مسئول مالی هیئت امنا مطالبه میکند. تربیت فکری مخاطبان خودش را دست کم نمی‌گیرد.
در هر مقطع زمانی پنج ساله، یک دوره تفسیر قرآن کوتاه، یک دوره شرح نهج البلاغه، یک دوره ترجمه تفسیری صحیفه سجادیه و یک دوره احکام رساله به مخاطبان خود ارائه میکند. فرمایش‌های رهبر عزیز و عالی‌قدرمان را با دقت و نه فقط برای بهره شخصی، بلکه به منظور انتخاب موضع و مأموریت گوش میکند، مطالعه میکند، به سایت ایشان مراجعه میکند، استنباط میکند و به روز، این مسائل را در مسجد تبیین میکند.
برای مؤمنین مسجد روشنگری میکند، در مورد مسائل روز، مسائل جهانی و مواضع داخلی به عنوان یک امام قوی و روشنفکر، توان سازماندهی انقلابی مسجد خود را دارد.
برای پاسخگویی به شبهات نسل جوان مراجعات مستمری به آثار شهید مطهری (ره) دارد.
با آثار و دیدگاه‌های امام راحل عظیم الشأن (ره) آشنا و مأنوس است و برای پاسخگویی به شبهات نسل جوان و مخاطبان خود، مراجعات مستمری به آثار شهید مطهری (ره) دارد، با حسن سلیقه مضامین را انتخاب میکند و رونق علمی به مسجدش می‌بخشد.
برای سخنرانی و ارائه مطلب به مومنین، بهترین محتوا را از امین‌ترین منابع و کتاب‌ها انتخاب میکند.
عزت نفس دارد و خودش را تحت هیچ شرایطی به نمازگزاران تحمیل نمی‌کند. در شرایط سخت مالی و اقتصادی، کوچکترین نکته‌ای که حکایت از نیازش باشد، نزد اهل مسجد و هیئت امنا به زبان جاری نمی‌کند و از مناعت طبع روحانیت پاسداری میکند.
به احوال خادم مسجد هم توجه دارد و می‌داند که خادم، یکی از مؤثرترین افراد در مسجد است. او از زیر نظر دارد، به او محبت دارد، نظم و رفتار در شأن نمازگزاران را از او مطالبه میکند، در حقش دعا میکند و به او رهنمود می‌دهد.
مسجد را به شعبه ترویج معارف مهدوی مبدل کرده است
اقامه نماز صبح مسجد را جدی گرفته است. از اینکه افراد کمی در نماز صبح شرکت کنند، ناراحتی ندارد. یاد حضرت بقیه الله (ارواحنافداه) را مبتنی بر معارف روشن و دقیق، همراه با عواطف، زنده نگاه می‌دارد و مسجد را به شعبه ترویج معارف مهدی مبدل کرده است.
مسجد را کانون حیات طیبه، مرکز نشر معارف ناب و مروج سبک زندگی اسلامی می‌داند. از نفوذ معنوی و نورانیت مسجد برای حل و فصل اختلافات میان مومنین استفاده میکند. به ظرفیت مسجد برای سازماندهی کارهای خیرخواهانه و دستگیری از نیازمندان توجه دارد.
به سه وعده نماز مسجد اهتمام دارد. به پایگاه بسیج مسجد نگاه پدارانه و نیروسازی دارد و از این ظرفیت برای تحقق اهداف مسجد بهره برداری میکند. از توان و ظرفیت مشارکت مردمی برای باز نگه داشتن در مسجد، از ظهر تا مغرب استفاده میکند و در این امر ولایی و ضروری، موفق است.
مهم‌ترین شاخص‌هایی که در این 50 شاخصه وجود دارد این شاخصه مهم است که «امامت مسجد را از همه کارها مهم‌تر و مقدس‌تر می‌داند» اما چند درصد از امامان جماعت ما مهم‌ترین و اصلی‌ترین کاری که انجام می‌دهند امامت جماعت است. چند درصد متمرکز بر اداره مسجدشان هستند؟ بر اساس دستور لازم‌الاجرای رهبر معظم انقلاب درب مساجد باید از قبل از نماز ظهر تا بعد از نماز مغرب و عشا باز باشد اما به این دلیل که کسی در مسجد نیست و مساجد توسط خادم مساجد نیم ساعت قبل از نماز باز و نیم ساعت بعد از نماز بسته می‌شوند، درب بسیاری از مساجد ما بسته می‌ماند.
امام جماعتی که در مسجد حضور ندارد چگونه می‌تواند امام جماعت طراز اسلامی باشد؟
اما اگر این 50 شاخصه را به صورت معکوس نگاه کنیم یعنی مطرح کنیم که اگر یک امام جماعت این ویژگی‌ها را نداشته باشد، چه تأثیری بر جایگاه مسجد و جاگاه امامت جماعت خواهد داشت، آن وقت است که باید نگران بود. اگر چه شاخص‌های مطرح شده شاید به نوعی اوج و درجه مطلوب و اعلای یک امام جماعت مطرح شود، اما قدر مسلم امامت جماعت بودن یعنی داشتن همین شاخصه‌ها.
و یقیناً شاخصه‌های امام جماعت طراز اسلامی، کسی که قرار است از دین مردم مراقبت کند، راه‌ها و چاه‌های قدیم و جدید در مسیر دین را به آنها نشان دهد، مباحث دینی را تذکر دهد با زبان نرم، طبیب‌الدوار باشد همچون حضرت رسول(ص) و ... فقط به این 50 شاخصه محدود نیست اما با عملیاتی شدن این 50 شاخصه در بین امامان جماعت چه قدر فاصله داریم؟ و حوزه‌های علمیه برای رساندن امامان جماعت ما به این شاخصه‌ها چه مسئولیت‌هایی دارند؟
منبع:شبستان
