۰۲ آذر ۱۴۰۳ ۲۱ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۳۰ : ۲۱
یادداشت/ حجت‌الاسلام محمد غفوری
بحثی پیرامون حضرت علی اکبر(ع)
حجت الاسلام محمد غفوری عضو هیات علمی پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت(ع) در یاداشتی چنین آورده است که امام حسین(ع) با نام گذاری فرزندانش به نام "علی" تلاش داشت تا در مقابل مبارزه ضدعلوی معاویه برای مخدوش کردن نام امام علی(ع) گام بردارد.
عقیق: مشروح یادداشت حجت الاسلام محمد غفوری عضو هیات علمی پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت(ع) با عنوان "بحثی پیرامون حضرت علی اکبر(ع)" در زیر آمده است:می دانیم که امام حسین علیه السلام، در مقابل اقدامات ضد علوی معاویه، مبارزه سیاسی – فرهنگی داشت. یکی از این موارد، زنده نگه داشتن نام پدر بزرگوارش علی علیه السلام بود که معاویه مبارزه سنگینی برای مخدوش کردن آن نام داشت. از این رو امام حسین(ع) تلاش داشت با نامگذاری فرزندانش به نام علی، عکس آن را عملی نماید. چنین است که ما می‌بینیم نام دو یا سه تن از پسرانش را علی نهاده است. علی اکبر، علی اصغر و شاید پسر دیگری با نام علی.
آن چه که قابل توجه است این که منابع بر سر علی اکبر و علی اصغر اتفاق نظر ندارند. برخی امام سجاد علیه السلام را پسر بزرگ و علی اکبر می شمارند و معتقدند که علی اصغر در کربلا شهید شد. دسته ای دیگر، علی اکبر را شهید و امام سجاد را علی اصغر قلمداد می کنند. گزارش برخی منابع مثل دمیری در "حیوة الحیوان" که آن حضرت را در کربلا کودک دانسته و بلاذری میگوید به خاطر سن حضرت، در مجلس ابن زیاد در بلوغ ایشان شک شد، برخی محققان معاصر همانند سید جعفر شهیدی را بر آن داشته تا تاریخ ولادت امام سجاد را در سال 48 یا 49 هجری بدانند. با این حساب، ایشان در کربلا حدود 12 سال داشته و برادر بزرگترش که علی اکبر باشد به شهادت رسیده است. وی به همین جهت ابراز می‌دارد که مورخین به اشتباه سال ولادت علی اکبر یعنی سال 38هجری را برای امام سجاد نوشته‌اند. این نظر با قلم این جانب در کتاب "نگاهی نو به جریان عاشورا" صفحه 194 – 197، با هفت دلیل نقد و رد شده است.
بنابراین امام سجاد علیه السلام در کربلا جوانی بالغ و دارای فرزند بوده است. از سوی دیگر از برادرش علی (مشهور به علی اکبر) هیچ فرزندی نمانده و اشاره‌ای به تاهل او نیز نشده است. دیگر این که امام حسین علیه‌السلام در یکی از وصایای خود می‌فرماید« میراث امامتش را به فرزند بزرگترش بسپارند». اصولا اندیشه امامت پسر بزرگ تا میانه‌های قرن دوم در میان شیعه وجود داشته و گویا یکی از دلایل گرایش برخی از شیعیان به امامت اسماعیل پسر امام صادق علیه‌السلام و پس از مرگ او به پسرش محمد همین مساله بوده است.
اگر چه ولادت علی اکبر در سال 33 گفته شده؛ اما همین تاریخ به عنوان سال تولد امام سجاد هم آمده است. پس به فرموده مرحوم شهیدی، احتمال جا به جایی تاریخ تولد این دو عزیز وجود دارد. پس چه بسا امام سجاد برادر بزرگتر بوده و علی اصغر جنگیده و شهید شده است.
روشن است که لقب اکبر و اصغر در مقابل هم هستند و اصغر لزوما به معنای کودک نیست. با این توجیه مشکل در فهم اکبر و اصغر کمتر می‌شود و کودک شیرخواره‌ای هم که به علی اصغر معروف شده همان عبدالله رضیع (شیرخوار) خواهد بود که در منابع اقدم، تنها به این نام یاد شده است.
با همه اینها نتیجه تاثیرگذاری بر این بحث مترتب نیست و فرقی نمی‌کند که شهید کربلا علی اکبر باشد یا علی اصغر. مهم نقش آن دو بزرگوار است که در کربلا حماسه‌ای جاوید آفریدند و با تمام وجود از دین راستین اسلام و شریعت محمدی دفاع کردند.
سلام و درود خداوند متعال بر آنان باد.
منبع:تسنیم
گزارش خطا
