عقیق: رجب آغازین ماه از ماه‌های بندگی و اطاعت بوده و مقدمه‌ای برای ورود به ماه رمضان است. در حقیقت رجب و شعبان دو فرصت مغتنم برای صیقل روح و پالایش درون از آلودگی‌های گناه هستند که خداوند بر بندگان خود ارزانی داشته و بر همین اساس اعمال بسیاری برای پاک‌سازی درون از این آلودگی‌ها، انقطاع از زنجیر هوا و هوس‌ها و اتصال به منبع لایزال الهی است.

یکی از ارزشمندترین اعمال در ماه رجب که در کتب ادعیه و روایات وارده از ائمه معصوم علیهم‌السلام بر آن تأکید شده است، روزه‌داری و راز و نیاز با خداوند در قالب امر مقدس «اعتکاف» است.

اعتکاف در شرع مقدس اسلام، اقامت در مکانی مقدس به منظور تقرب جستن به خداوند متعال است. البته دین انسان‌ساز اسلام، همواره گوشه‌نشینی و دوری از مردم را امری ناپسند دانسته؛ اما در این میان اعتکاف را نیز فرصتی برای بازگشت به خود درون و معبود قرار داده تا انسان بتواند در گیر و دار روزمرگی‌ها و مشغله‌های زندگی، خلوتی برای راز و نیاز با معبود خود، به دور از تمامی زرق و برق‌های دنیوی اختیار کند.

اعتکاف فرصتی سه روزه‌ برای تفکر و اندیشه در راه‌هایی ممنوعه‌ای است که خواسته و ناخواسته وارد آنها شده‌ایم و برنامه‌ریزی برای ورود به مسیرهایی است که برای رسیدن به معبود باید وارد آنها شویم.

اعتکاف نوعی ریاضت و محدود ساختن خود است؛ تمرین رها کردن دنیا، بریدن از خود، خانواده و خویشان، دل کندن از علاقه‌های دنیوی و لذت‌های نفسانی است؛ گریزی از غفلت زدگی و خمودی به هوشیاری، از اندوه گناه و اضطراب به آرامش و بندگی است، در حقیقت اعتکاف، زمینه‌ای برای توبه و بازگشت از خودمداری، به خداگرایی است. اعتکاف نوعی درون‌گرایی است انسان را از آفت خدا فراموشی و خود فراموشی نجات می‌دهد.

اما به جا آوردن این اعتکاف احکام و شرایطی دارد که لازم است افراد با علم به آن شرایط وارد این میدان شوند تا از آثار و برکات حقیقی آن نیز برخوردار شوند.

نورانیت قلبی، تقویت روحیه بندگی و دوری از گناه و انس با خداوند از مهم‌ترین برکات فردی اعتکاف است؛ البته آثار اعتکاف محدود به آثار فردی نبوده، بلکه آثار اجتماعی و حتی سیاسی نیز به همراه دارد. افزایش روحیه تعاون و همکاری و توجه به اجتماع مسلمین از جمله مهم‌ترین آثار اجتماعی اعتکاف است؛ همچنین کاهش میزان جرم و فساد در جامعه و فراهم شدن فرصتی نو برای مقابله با تهاجم بیگانگان است.

در این میان با گذر از محل‌های ثبت‌نامی اعتکاف، می‌توان شاهد شور و شوق ثبت‌نام کنندگان در طرح معنوی اعتکاف بود؛ حس عجیبی که قطعا پس از تلفیق با روزه‌ها، ادعیه و مناجات‌های خالصانه و تفکر در خلوتگه با معبود، در دعای ام داوود تحکیم شده و بدرقه راه معتکفان برای گذر از رجب و شعبان و ورود به رمضان شود.

حجت‌الاسلام سید رضی موسوی شکوری امام جمعه خوی در این رابطه به خبرنگار فارس گفت: خوشبختانه به برکت انقلاب اسلامی اقبال و گرایش عمومی به امر اعتکاف در جامعه روز به روز بیشتر شد و در اصل نظام جمهوری اسلامی فرهنگ اعتکاف را در جامعه ایران احیا و زنده کرد.

وی با اشاره به استقبال پرشور جوانان و دانشجویان از اعتکاف در طول سال‌های اخیر، بر لزوم ارتقای سطح آگاهی‌های معتکفین از شرایط و ضوابط اعتکاف تأکید کرد و افزود: متاسفانه این مسئله امروزه به یکی از آسیب‌های اساسی اعتکاف نیز تبدیل شده است.

مدیر حوزه علمیه خوی در این راستا بر مسئولیت مهم متولیان برگزاری این مراسم در ارتقای سطح آگاهی معتکفان از احکام لازم‌الاجرا در طول اعتکاف و توجیه‌سازی آنها نسبت به این موارد اشاره کرد و افزود: در طول این خلوت سه روزه در مسجد، پرهیز از انجام برخی اعمال از لازمه‌های اعتکاف بر شمرده شده است که در برخی موارد مشاهده می‌شود افراد به این موارد توجه ندارند.

وی همچنین هدف اصلی از اعتکاف را خلوت‌گزینی فرد با معبود خویش دانست و افزود: برخی افراد بدون توجه به این مسئله، خواهان برگزاری مراسم‌های گروهی، سخنرانی‌های اساتید و مداحی‌های مداحان در طول مدت اعتکاف در مساجد هستند.

موسوی شکوری تصریح کرد: البته اجرای چنین برنامه‌هایی به صورت محدود و به فراخور نیاز معتکفان امری روا و جایز است اما این مسئله نباید مانع بهره‌گیری افراد از فرصت ارزشمند اعتکاف برای اندیشه و تفکر و خلوت با خداوند متعال شود.

وی با اذعان به حضور ترکیب مختلفی از افراد، با سطح فکری، تحصیلی و درجات متفاوتی از ایمان در کنار یکدیگر، ضمن نقد تفکیک افراد به لحاظ سنی و یا سطح تحصیلاتی در توزیع آنها در مساجد برخی مناطق، گفت: این مسئله نیز به یکی دیگر از آسیب‌های اعتکاف تبدیل شده است و چه بسا ممکن است آن را از اصل فلسفه وجودی خود گمراه کند.

امام جمعه خوی ادامه داد: در طول سال و در زمان‌های مختلفی شرایط بسیاری برای برگزاری مراسم‌های جمعی دعاخوانی افراد وجود دارد و ورود این مسئله به درون اعتکاف نیز می‌تواند اصل برگزاری آن را تحت‌الشعاع قرار داده و چه بسا فرصتی برای خلوت‌نشینی فردی با خداوند و پالایش درونی را برای فرد نداشته باشد.

موسوی شکوری با اشاره به فواید و آثار فردی و اجتماعی متعدد اعتکاف، گفت: رفع مشکلات مردم و گره‌گشایی از کار آنان ارزشی به مراتب بیشتر از اعتکاف دارد و این مسئله باید مورد توجه مسئولان دستگاه‌های مختلف اجرایی نیز قرار گیرد.

وی اعتکاف را بهانه‌ای برای خودسازی افراد دانست و افزود: خودسازی و تعمیق ایمان درونی تنها در اعتکاف خلاصه نشده و اگر فردی گرهی از مشکلات دیگر افراد بگشاید، بدون اعتکاف نیز توانسته است موجبات رضای الهی را فراهم کند.

امام جمعه خوی تصریح کرد: شرکت در این مراسم با وجود آثار اجتماعی متعددی که دارد، هرگز نمی‌تواند توجیه مناسبی برای روی زمین ماندن امور اجرایی مردم در دستگاه‌های مختلف دولتی شود.

عالم تشنه معنویت است/ اعتکاف خلأ معنویت را در جامعه پر می‌کند

مدیر حوزه علمیه الزهرای ارومیه اعتکاف را زمینه‌ساز تفکر عمیق‌تر بشر دانست و آن را عاملی مهم برای دوری جستن از ریاضت‌های غیر شرعی و کذب رایج در میان برخی افراد معرفی کرد و افزود: اعتکاف تمرین مقاومت در برابر نفس اماره به عنوان بزرگ‌ترین دشمن درون است که سبب افزایش قدرت مقاومت فرد در برابر قوه غضب و شهوت است.

راضیه پورحیدر اعتکاف را موجب خودشناسی دانست و افزود: خودشناسی نیز در حقیقت مقدمه‌ای بر خداشناسی است که از دستاوردهای خلوت سه روزه با معبود در یکی از مقدس‌ترین مکان‌های دنیوی محسوب می‌شود.

وی مشغله‌های زندگی را عامل مهمی در غفلت انسان‌ها یاد کرد و افزود: انسان امروزی گاه به حدی مشغول گرفتاری‌های دنیوی می‌شود که گاه حتی فرصتی برای خلوت حقیقی با معبود خود نیز پیدا نمی‌کند.

مدیر حوزه علمیه الزهرای ارومیه همچنین اعتکاف را زمینه‌ساز توبه حقیقی در افراد عنوان کرد و افزود: یکی از بزرگ‌ترین گناه‌ها، ناامیدی از رحمت الهی است و معتکفان از این فرصت طلایی می‌توانند برای پاک کردن نامه اعمال خود از گناهان گذشته استفاده کنند.

پورحیدر اعتکاف را مهم‌ترین نیاز جمعه امروز بشری دانست و افزود: عالم امروز تشنه معنویت است و اعتکاف می‌تواند خلأ موجود در این زمینه را رفع کند.

اعتکاف به خودی خود عملی بسیار پسندیده و ارزشمند است که می‌تواند انسان را از قعر ذلت، به اوج عزت برساند، و اگر آراسته به اخلاص در عمل شده و صرفا برای جلب رضایت الهی باشد، ریزش گناهان، تقرب الهی و ورود به مسیر بندگی و عبودیت، توشه‌های این سفر معنوی خواهند بود.

منبع:فارس

211008