شيطان چگونه انسان را می فریبد؟

عقیق: در ادامه جلسات هفتگی درس اخلاق حضرت آیت الله جوادی آملی، درس اخلاق این هفته ایشان مانند جلسات گذشته در محل نمازخانه بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء برگزار شد. که متن این سخنان در پی می آید:

حضرت آيت الله جوادی آملی در درس اخلاق اين هفته با اشاره به سوگند شيطان در به انحراف کشيدن انسان فرمودند: شيطان مي‌گويد من با تَمنيه با امنيه، با آرزو انسان را مي‌فريبم ﴿لَيْسَ بِأَمَانِيکُمْ﴾، اين تصرف در مجاري ادراکي است، اين از درون خاطرات انسان را مشغول مي‌کند، اينجا مراد گمراه کردن مجاري فطري است، لذا ذات اقدس الهي به ما فرمود شما مواظب خاطراتتان باشيد، کليد کعبهٴ دل هم به دست خود شما باشد، مواظب باشيد که براي هر کسي درِ دل را باز نکنيد، اين شيطان وارد مجاري ادراکي مي‌شود منتظر است چه وقت درون دل باز بشود که وارد دل بشود و بشود صاحب‌دل فرمود: ﴿إِن الذِينَ اتقَوْا إِذَا مَسهُمْ طَائِفٌ مِنَ الشيْطَانِ تَذَکرُوا فَإِذَا هُم مُبْصِرُونَ﴾.

ایشان ادامه دادند: بنابراين شيطان اصرارش اين است که در مجاري ادراکي ما وارد بشود، آنها که با دانش کار دارند نظير افرادحوزوي و دانشگاهي آنها را با اين مغالطات فريب مي‌دهد، با علوم و انديشه و افکار و مباني کار دارند، همه شبهات و مغالطات محصول اين وحي شيطاني است.

ايشان در ادامه با بيان اين نکته که شيطان هرگز انسان را رها نمي‌کند فرمودند: غرض آن است که دل هرگز نمي‌خوابد، هميشه بيدار است، شيطان هم هرگز انسان را رها نمي‌کند چه در خواب چه در بيداري، اين اضغاث احلامي که دامنگير بسياري از ماهاست در عالَم خواب و رؤيا در اثر القائات همين شيطان است، اگر کسي واقعاً مواظب گفتارش, رفتارش، غذايش باشد اين از نفوذ شيطان محفوظ است، وقتي شيطان از انسان نااميد شد کاري با آدم نداشت انسان ـ ان‌شاءالله ـ جزء مخلَصين مي‌شود و شيطان اظهار عجز مي‌کند.

حضرت آيت الله جوادی آملی اذعان داشت: به هر تقدير اخلاق اين است که انسان هم مجاري ادراکي درون را کنترل کند هم رفت و آمد بيرون را، رفت و آمد بيرون با شياطين الانس تهديد مي‌شود، آن خاطرات با شيطان که سوگند ياد کرد من از راه آرزو، از راه زينت دادن، از راه مغالطات، از راه شبهات اينها را فريب مي‌دهم هست. مردان الهي متذکرند و هرگز به اين شيطان اجازه نمي‌دهند که اگر خاطره‌اي القا بکند فوراً پاسخ او را دارند در بخش‌هايي از قرآن کريم به ما فرمود: ﴿وَإِما يَنزَغَنکَ مِنَ الشيْطَانِ نَزْغٌ فَاسْتَعِذْ بِاللهِ﴾ اگر احساس خطر کرديد ديديد خاطرات تلخ سرگرمتان مي‌کند فوراً به خدا پناه ببريد. 

ایشان با اشاره به کارکردهای عملی اخلاق فرمودند: فن اخلاق براي شناختن دشمن داخلي، دشمن خارجي، جهاد اصغر، جهاد اکبر، کنترل خاطرات، کنترل اين نزاغ‌ها و نجات پيدا کردن، است. فرشته‌هاي فراواني، ملائکه‌هاي زيادي مؤيد انسان‌اند منتها افراد برخي‌ها که متوسط‌اند اول بايد ديو درونشان را بيرون کنند تا بعد فرشته بيايد. اما گاهي ممکن است لطف الهي شامل انسان بشود فرشته‌ ای بيايد که با آمدنش ديو را بيرون مي‌کند؛ اين دو راه براي تهذيب نفس است آنها که بحراني فکر مي‌کنند گاهي انقلابي، اخلاقي مي‌شوند نظير فضيل و امثال اينها که اينها دفعتاً وضعشان برمي‌گردد يک فرشته قوي وارد مي‌شود ديو را بيرون مي‌کند، وگرنه براي ديگران راه معمولي اين است که انسان اول تخليه کند آن رذايل اخلاقي را با توبه برطرف کند، حق الله را حق الناس را ادا کند، آن‌گاه ديو چو بيرون رود فرشته در آيد. اگر آن توفيق هم نصيب انسان بشود که طوبي له و حسن مآب. عمده اخلاق, کنترل اين خاطرات، رعايت اين خاطرات، ارزيابي اين خاطرات است که ـ ان‌شاءالله ـ اميدواريم همه شما به اين فيض برسيد ما هم محروم نمانيم!

ایشان در ادامه به توضیح و تفسیر نامه 53 نهج البلاغه حضرت امير(ع) پرداختند.