عقیق: در آیه ۸۵ سوره مبارکه بقره خداوند بنی اسرائیل را مورد عتاب قرار می دهد که پیمان شکنی کردند و به قتل و بیرون راندن همدیگر از سرزمین هایشان پرداختند. بعد در ادامه آیه اینطور آمده که شما وقتی اسیری می گیرید با پرداخت فدیه آزادش می کنید چون در تورات اینگونه حکم شده ولی عجیب اینست که چرا وقتی همین تورات دستور به حرام بودن قتل و تبعید می دهد گوشتان بدهکار نیست! و در انتهای آیه می گوید که آرى، شما تسليم فرمان خداوند نيستيد، بلكه آيات الهى را هر جا مطابق ميل و سليقه‏ خودتان باشد مى‏پذيريد و هر كجا نباشد، زير بار نمى‏ رويد.

هشدار این آیه به خطری است که در هر زمانی ممکن است دین داران دچار آن شوند و آن خطر التقاط است. امروز نیز شاهدیم که عده ای از مسلمانان وقتی پای احکام فردی به میان می آید اگر هزینه بر و بی دردسر باشد می پذیرند؛ مثلاً اقامه نماز و گرفتن روزه و رفتن به خانه خدا. اما اگر هزینه بر باشد عده ای از آن سر باز می زنند؛ برای نمونه پای خمس و زکات و انفاق که به میان میاید کمی لنگ می زنند! صدقه را هم به گونه ای می دهند که خیلی مورد فشار واقع نشوند به این صورت که هرچه پول خُرد و پاره و کم ارزش دارند صدقه می دهند و با خود هم گمان می کنند چه کار بزرگی کرده ایم!

تازه همه اینها مربوط به احکام فردی بود. پای احکام اجتماعی و رعایت مصالح اجتماع و حکومت اسلامی و در شرايط و وظايف حاكم و حكومت که به میان می آید اوضاع بدتر هم می شود. در این شرایط بجای حرکت در مسیر پیشرفت اجتماع فقط به منافع و مصالح فردی خویش می نگرند.

«ثُمَّ أَنْتُمْ هؤُلاءِ تَقْتُلُونَ أَنْفُسَكُمْ وَ تُخْرِجُونَ فَرِيقاً مِنْكُمْ مِنْ دِيارِهِمْ تَظاهَرُونَ عَلَيْهِمْ بِالْإِثْمِ وَ الْعُدْوانِ وَ إِنْ يَأْتُوكُمْ أُسارى‏ تُفادُوهُمْ وَ هُوَ مُحَرَّمٌ عَلَيْكُمْ إِخْراجُهُمْ أَ فَتُؤْمِنُونَ بِبَعْضِ الْكِتابِ وَ تَكْفُرُونَ بِبَعْضٍ فَما جَزاءُ مَنْ يَفْعَلُ ذلِكَ مِنْكُمْ إِلاَّ خِزْيٌ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ يَوْمَ الْقِيامَةِ يُرَدُّونَ إِلى‏ أَشَدِّ الْعَذابِ وَ مَا اللَّهُ بِغافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ.»

«امّا اين شما هستيد كه يكديگر را به قتل مى‏رسانيد و جمعى از خودتان را از سرزمينشان (آواره و) بيرون مى‏كنيد و بر عليه آنان، به گناه و تجاوز همديگر را پشتيبانى مى‏كنيد. ولى اگر همانان به صورت اسيران نزد شما آيند، بازخريدشان مى‏كنيد (تا آزادشان سازيد) در حالى كه (نه تنها كشتن، بلكه) بيرون راندن آنها (نيز) بر شما حرام بود. آيا به بعضى از دستورات كتاب آسمانى ايمان مى‏آوريد و به برخى ديگر كافر مى‏شويد؟ پس جزاى هر كس از شما كه اين عمل را انجام دهد، جز رسوايى در اين جهان، چيزى نخواهد بود و روز قيامت به سخت‏ترين عذاب بازبرده شوند و خداوند از آنچه انجام مى‏دهيد، غافل نيست.» (سوره بقره، آیه ۸۵)

سه نکته کوتاه در خصوص این آیه:

*** گمان نکنیم بنی اسرائیل بد بودند و ما بندگان شایسته خداییم! آنها هم دقیقاً با همین تفکر در منجلاب نافرمانی الهی فرو رفتند. این نوع طرز تفکر و عملکرد در روزگار ما هم کم نیست!

*** قرآن، به جاى انتقاد از اينكه چرا بعضى دستورات را عمل مى‏كنيد و بعضى را رها مى‏كنيد، فرموده است: «أَ فَتُؤْمِنُونَ بِبَعْضِ الْكِتابِ وَ تَكْفُرُونَ بِبَعْضٍ؟» چرا به بعضى ايمان مى‏آوريد و به بعضى كفر مى‏ورزيد. یعنی عمل نکردن به بعضی دستورات شرع با کفر ورزیدن نسبت به آنها فرمان یکی است.

*** مغازه داری که اهل نماز و عبادت فردی است ولی برای کسب سود بیشتر کاری می کند که به مردم و حکومت اسلامی ضرر وارد شود، یا آنکه حتی نذری می دهد ولی در مواقع کمبود برخی اجناس، آنها را نگه می دارد به امید اینکه گران تر شود و سود زیادتری ببرد (غافل از اینکه با این کار به مسلمانان فشار اقتصادی وارد می آید)، یا آن کس که برای چندر غاز سود دنیا و کمی منفعت افزون تر دروغ می گوید و خیلی های دیگر از این قبیل، آیا این ها جزو مصادیق امروزی آیه فوق نیستند!؟ آیه فقط می خواهد بگوید بنی اسرائیل پیمان شکن بودند و نعوذ بالله تاریخ را تنها برای سرگرمی بیان نماید!؟