۰۳ آذر ۱۴۰۳ ۲۲ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۰۴ : ۱۴
آداب مسافرت در روایات
عقیق:با توجه به در پیش بودن مسافرت های فروردین ماه ، در ادامه احادیثی مرتبط با مسافرت تقدیم کاربران گرامی می گردد:
۱٫ قال الامام
علی ـ علیه السّلام ـ : أمّا مُروةُ السَّفَرِ، فَبَذْلُ الزّادِ وَ قِلَّةُ
الخِلافِ عَلی مَنْ صَحِبَکَ وَ کِثْرَةُ ذِکْرِ اللهِ ـ عَزَّوَجَلَّ ـ فی کُلِّ
مَصْعَدٍ وَ مَهْبَطٍ وَ قیامٍ وَ قُعُودٍ.
«بحارالانوار، ج ۷۶، ص ۲۶۶».
حضرت علی ـ علیه السّلام ـ فرمود: … امّا مردانگی در سفر، عبارت است از: بخشش مال، کمی اختلاف (سازگاری) با همسفران، و زیادی ذکر خدای عزّوجلّ در هر پستی و بلندی و نشست و برخاستی (در هر یک از منازل سفر).
۲٫ قالَ رسول الله ـ صلّی الله علیه و آله ـ : حَقٌّ عَلَی الْمُسْلِمِ إذا أراد سَفَراً أنْ یُعْلِمَ إخْوانَهُ وَ حَقٌّ عَلی إخْوانِهِ إذا قَدِم أنْ یَأتُوه.
«وسائل الشیعه، ج ۵، ص ۳۲۹».
پیامبر
خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: شایسته است
مسلمان، هنگام مسافرت برادرانش را مطلع گرداند و برادرانش نیز هنگام بازگشت، به
استقبال او بروند.
۳٫ قال الامام علی ـ علیه السّلام ـ : لایَخْرُجْ فی
سَفَرٍ یُخافَ فیهِ عَلی دینِهِ وَ صَلاتِهِ.
«بحارالانوار، ج ۱۰، ص ۱۰۸».
علی ـ علیه السّلام ـ فرمود: به سفری که در آن بیم خطر بر دین و نماز هست، نروید.
۴٫ قالَ الامام الصادق ـ علیه السّلام ـ : إفْتَتِحْ سَفَرَکَ بِالصَّدَقَةِ، وَ اقْرَأ آیَةَ الْکُرْسی اِذا بَدا لَکَ.
«فروع کافی، ج ۴، ص ۲۸۳».
امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمود: سفرت را با صدقه آغاز کن و هر گاه برایت مشکلی پیش آمد، آیةالکرسی را بخوان.
۵٫ کانَ اَبُوعَبْدِاللهِ ـ علیه السّلام ـ اِذا اَرادَ سَفَراً، قالَ: اَللّهُمَّ خَلَّ سَبیلَنا، وَ اَحْسَنْ تَسْییرَنا، وَ اَعْظِمْ عافِیَتَنا.
«من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۲۷۱».
امام صادق ـ علیه السّلام ـ وقتی اراده سفر می کرد، می فرمود: خدایا راه را بر ما بگشا، و سفر ما را نیکو قرار بده، و سلامت و عافیت ما را زیاد گردان.
۶٫ قالَ الامام الرِّضا ـ علیه السّلام ـ : إذا خَرَجْتَ مِنْ مَنْزلِکَ فی سَفَرٍ اَوْ حَضَرٍ، فَقُلْ: بِسْمِ اللهِ، آمَنْتُ بِاللهِ، تَوَکَّلْتُ عَلَی اللهِ، ما شاءَ اللهُ، لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلا بِاللهِ.
«اصول کافی، ج ۲، ص ۵۴۳».
امام رضا ـ علیه السّلام ـ فرمود: هر گاه برای سفر یا غیر آن از منزل خارج شدی، بگو: به نام خدا، ایمان آوردم به خدا، توکّل کردم به او، هر چه خدا بخواهد، همان می شود، و هیچ قدرت و نیرویی غیر از خدا نیست.
۷٫ قالَ رَسُولُ اللهِ ـ صلّی الله علیه و آله ـ : مِنَ السُّنَّةِ إذا خَرَجَ الْقَوْمُ فی سَفَرٍ أنْ یُخْرِجُوا نَفَقَتَهُمْ، فَإنَّ ذلِکَ اَطْیَبُ لاَنْفُسِهِمْ، وَ اَحْسَنُ لأخْلاقِهِمْ.
«من لایحضره الفقیه، ج ۲، ص ۲۸۷».
رسول اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: از کارهای نیک این است که وقتی گروهی به مسافرت می روند، خرج سفرشان را با خود بردارند که این کار موجب آرامش خاطر و خوش اخلاقی آنان خواهد بود.
۸٫ کان رسول الله ـ صلّی الله علیه و آله ـ یُسافِرُ یَوْمَ الْخَمیسِ وَ قالَ: یَوْمُ الْخَمیسِ یَوْمٌ یُحِبُّهُ اللهُ وَ رَسُولُهُ وَ مَلائِکَتُهُ.
«بحارالانوار، ج ۷۶، ص ۲۲۶».
پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ در روز پنج شنبه مسافرت می کرد و می فرمود: پنجشنبه روزی است که خدا و رسولش و ملائکه آن را دوست دارند.
۹٫ قالَ الامام الصادق ـ علیه السّلام ـ : یَکْرَهُ السَّفَرُ وَ السَّعْیُ فِی الْحَوائِجِ یَوْمَ الْجُمُعَةِ بُکْرَةً مِنْ أجْلِ الصَّلاةِ فأمّا بَعْدَ الصَّلاةِ فَجائِزٌ یُتَبَرَّکُ بِهِ.
«بحارالانوار، ج ۷۶، ص ۲۲۴».
امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمود: سفر و تلاش برای برآوردن حاجات خود در صبح جمعه، به خاطر نماز جمعه مکروه است، امّا بعد از نماز جمعه جائز و پر برکت می باشد.
۱۰٫ قالَ رَسُولُ اللهِ ـ صلّی الله علیه و آله ـ : عَلَیْکُمْ بِالسَّیْرِ فِی اللَّیْلِ فَإنَّ الأرْضَ تُطْوسُ باللَّیْلِ.
«روضه کافی، ج ۸، ص ۳۱۴».
پیامبر خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: شبانه سفر کنید که زمین به وسیله شب پوشیده می شود.
۱۱٫ کانَ أبُوجَعْفَرٍ ـ علیه السّلام ـ إذا أراد سَفَراً جَمَعَ عَیالَهُ فی بَیْتٍ ثُمَّ قالَ: اَللّهُمَّ إنّی اَسْتَوْدِعُکَ دینی وَ نَفْسی وَ مالی وَ أهْلی وَ وَلَدی وَ جیرانی.
«وسائل الشیعه، ج ۵، ص ۲۷۶».
امام باقر ـ علیه السّلام ـ زمانی که می خواست مسافرت کند، عیال و فرزندانش را در خانه ای جمع کرده، دعا می نمود و می فرمود: خدایا دین، نفس، مال، اهل، فرزندان و همسایگان خودم را به تو می سپارم.
۱۲٫ کان رسول الله ـ صلّی الله علیه و آله ـ إذا وَدَّعَ الْمُؤْمِنَ، قالَ: رَحِمَکُمُ اللهُ وَ زَوَّدَکُمُ التَّقْوی وَ وَجَّهَکُمْ إلی کُلِّ خَیْرٍ.
«من لایحضره الفقیه، ج ۲، ص ۲۷۶».
پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ وقتی مؤمنی را وداع می کرد، می فرمود: خدا تو را رحمت کند و به تقوایت بیافزاید و تو را به هر خیری برساند.
۱۳٫ لَمّا شَیَّعَ أمیرالمؤمنین أباذَرٍ، شَیَّعَهُ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ وَ عَقیلُ بْنُ أبی طالِبٍ وَ عَبْدُالله بْنُ جَعْفَرٍ وَ عَمّارُ بْنُ یاسِرٍ، قال امیرالمؤمنین: وَدِّعُوا أخاکُمْ فَإنَّهُ لابُدَّ لِلشّاخِصِ أنْ یُمْضِیَ وَ لِلْمُشَیِّعِ أنْ یَرْجِعَ.
«من لایحضره الفقیه، ج ۲، ص ۲۷۵».
زمانی که علی ـ علیه السّلام ـ ابوذر را (در ماجرای تبعید او به ربذه) بدرقه می کرد، امام حسن ـ علیه السلام ـ و امام حسین ـ علیه السّلام ـ و عقیل و عبدالله بن جعفر و عمار بن یاسر نیز او را بدرقه کردند، حضرت علی ـ علیه السّلام ـ فرمود: برادرتان را وداع کنید که مسافر، باید برود و بدرقه کننده برگردد.
۱۴٫ فی وصیة رسول الله ـ صلّی الله علیه و آله ـ لعلی ـ علیه السّلام ـ : یا عَلیُّ لا تَخْرُجْ فی سَفَرٍ وحْدَکَ.
«روضه کافی، ج ۸، ص ۳۰۳».
در وصیت حضرت پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ به علی ـ علیه السّلام ـ آمده است: یا علی تنها مسافرت نکن.
۱۵٫ قالَ الامام الباقر ـ علیه السّلام ـ : اِذا اَرَدْتَ سَفَراً فَاشْتَرْ سَلامَتَکَ مِنْ رَبِّکَ بِما طابَتْ بِهِ نَفْسُکَ.
«مکارم الاخلاق، ص ۲۵۷».
امام باقر ـ علیه السّلام ـ فرمود: هر گاه عزم سفر کردی، سلامت خود را با دادن صدقه ای که دلت به آن خشنود است از خداوند بخواه.
۱۶٫ کانَ أبُوعَبْدالله ـ علیه السّلام ـ إذا وَضَعَ رِجْلَهُ فِی الرِّکابِ یَقُولُ: سُبْحانَ الَّذی سَخَّرَ لَنا هذا وَ ما کُنّا لَهُ مُقْرِنینَ وَ یُسَبِّحُ اللهَ سَبْعاً وَ یَحْمِدُ اللهَ سَبْعاً وَ یُهَلِّلُ اللهَ سَبْعاً.
«من لایحضره الفقیه، ج ۲، ص ۲۷۲».
امام صادق ـ علیه السّلام ـ زمانی که سوار مرکب می شد این آیه را می خواند: (سبحان الذی …) پاک و منزه است خدایی که این مرکب را برای ما رام کرد در حالی که ما قادر به آن نبودیم، سپس هفت سبحان الله، هفت الحمدلله و هفت لا اله الا الله می گفت.
۱۷٫ قالَ الامام الصادق ـ علیه السّلام ـ : إنَّ أبی کانَ یَقُولُ: مِنْ قُوَّةِ الْمُسافِرِ حِفْظُ نَفَقَتِهِ.
«فروع کافی، ج ۴، ص ۳۶۳».
امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمود: پدرم (امام باقر (ع)) می فرمود: نگهداری و حفظ آذوقه (در طول سفر) موجب قدرت و توانایی مسافر می شود.
۱۸٫ قالَ رَسُولُ اللهِ ـ صلّی الله علیه و آله ـ : إذا کانَ ثَلاثةٌ فی سَفَرٍ فَلْیُؤمِّرُوا اَحَدَهُمْ.
«میزان الحکمه، ج ۴، ص ۴۷۱».
رسول اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: هرگاه سه نفر همسفر باشند، باید یکی را از میانشان سرپرست خود نمایند.
۱۹٫ قالَ رَسُولُ اللهِ ـ صلّی الله علیه و آله ـ : سَیِّدُ الْقَوْمِ خادِمُهُمْ فِی السَّفَرِ.
«مکارم اخلاق، ص ۲۶۵».
رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: بزرگ قوم، خادم آنها در سفر است.
۲۰٫ قالَ رَسُولُ اللهِ ـ صلّی الله علیه و آله ـ : مَنْ أعانَ مُؤْمِناً مُسافِراً، نَفَّسَ اللهُ عَنْهُ ثَلاثاً وَ سَبْعینَ کُرْبَةً.
«من لایحضره الفقیه، ج ۲، ص ۲۹۳».
رسول اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: هر کس مسافر مؤمنی را کمک کند، خداوند از او هفتاد و سه گرفتاری رادفع می کند.
۲۱٫ قالَ الامام الصادق ـ علیه السّلام ـ : اَلتَّواصُلُ بَیْنَ الإخْوانِ فِی الْحَضَرِ التَّزاوُرُ وَ فِی السَّفَرِ التَّکاتُبُ.
«وسائل الشیعه، ج ۸،ص ۴۹۴».
امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمود: ارتباط با برادران در حضر (وطن) به وسیله دید و بازدید انجام می گیرد و در مسافرت با نامه.
۲۲٫ قالَ رَسُولُ اللهِ ـ صلّی الله علیه و آله ـ : … إذا قَضی اَحَدُکُمْ سَفَرَهُ فَلْیَسْرَع الإیابَ إلی أهْلِهِ.
«من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۳۰۰».
رسول اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: … زمانی که یکی از شما سفرش را تمام کرد زود به نزد اهلش برگردد.
۲۳٫ قالَ الامام الصادق ـ علیه السّلام ـ : کانَ أصْحابُ رَسُولِ اللهِ یُصافِحُ بَعْضَهُمْ بَعْضاً، فَإذا قَدِمَ الْواحِدُ مِنْهُمْ فی سَفَرِهِ فَلَقِیَ أخاهُ عانَقَهُ.
«مکارم اخلاق، ص ۲۷۶».
امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمود: اصحاب پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ (موقع بازگشت از حبشه) با هم مصافحه کردند (دست دادند) و هر گاه یکی از آنها از سفر باز می گشت و برادرش را ملاقات می کرد با او معانقه (دست در گردن انداختن و دیده بوسی) می کرد.
۲۴٫ قالَ الامام الصادق ـ علیه السّلام ـ : إذا قَدِمَ الرَّجُلُ مِنَ السَّفَرِ وَ دَخَلَ مَنْزِلَهُ یَنْبَغی أنْ لایَشْتَغِلَ بِشَیْءٍ حَتّی یَصُبَّ عَلی نَفْسِهِ الْماءَ وَ یُصَلّی رَکْعَتَیْنِ وَ یَسْجُدَ وَ یَشْکُرَ اللهَ مِائَةَ مَرَّةٍ.
«مکارم اخلاق، ص ۲۷۶».
امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمود: وقتی کسی از مسافرت برگشت و داخل خانه اش شد، سزاوار است قبل از هر چیز حمام کرده و دو رکعت نماز (مستحبی) گزارد و سجده کند و صد مرتبه خدا را شکر نماید.
۲۵٫ قالَ رَسُولُ اللهِ ـ صلّی الله علیه و آله ـ : إذا خَرَجَ اَحَدُکُمْ إلی سَفَرٍ ثُمَّ قَدِمَ عَلی أهْلِهِ فَلْیُهْدِهِمْ.
«بحارالانوار، ج ۷۶، ص ۲۸۳».
رسول اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: هرگاه کسی از شما به سفر برود و سپس به خانه اش باز گردد، برای اهل خانه هدیه ای بیاورد.
منبع:راه و بیراهه
211008
گزارش خطا
