تربیت فاطمی

عقیق: ائمه معصومین(ع) در زندگانی خود با تمسک اعمال و رفتار، تایید،نفی و نهی از اعمال، شیعیان را به راه مستقیم هدایت و تربیت کرده اند.

تبیین  جایگاه رفیع امامت

حضرت زهرا (س) بیشترین دفاع را از امامت شخص امیرالمومنین علی(ع) به عنوان امام زمان خویش و به عنوان خلیفه بلافصل پیامبراکرم(ص) و سنگ زیرین و بنیادین امامت داشته است.

تثبیت و تبین امامت
از بهترین شیوه های دفاع این است که مردم را نسبت به جایگاه و عظمت یک امر مهم آشنا سازیم. حضرت فاطمه زهرا (س) نقش محوری امامت را مانند کعبه بیان نمودند که باید مردم (برای طواف)به سراغش بروند نه اینکه کعبه به سراغ مردم برود و در حدیث شریف: نَحنُ وَسیلَتُهُ فی خَلقِه وَ نحن خاصَّتُهُ وَ... به چهار نقش محوری امامت( واسطه بین خلق و خالق، جایگاه برگزیدگان الهی، حجّت و خلیفه خدا در روی زمین، و وارث انبیای الهی) اشاره فرمودند.

بیان فضائل و سوابق  پرافتخار

نوع دیگر دفاع آن حضرت از شخص امیرالمومنین(علیه السلام) این بود که در موارد لازم سابقه طولانی و فضایل بی شمار او را گوشزد می کرد. گفتنی است که بیان فضایل یک فرد آن گاه مؤثر است که خود گوینده به آن معتقد باشد. بسیارند کسانی که فضایل علی(ع) را به زبان آوردند، ولی در عمل و رفتار خود به آن اقرار و پایبندی نداشته اند،

ولی حضرت زهرا(س) با تمام وجودش معتقد و معترف به فضایل امیرالمومنین علیه السلام بوده است. همانطور که فرمودند: والَّذی  اصطفاک و اجتباک و هداک و هدی سوگند به خدایی که تو را برگزید و انتخاب کرد و تو را هدایت نمود و به وسیله تو امت را نیز هدایت کرد! همواره من به ارزشها و فضایل او معترف و معتقد بوده ام. (مناقب ابن شهرآشوب، ج 9، ص 991 ) در بخشی از خطبه معروف خود در مسجد مدینه درباره سابقه درخشان امیرالمومنین(ع) فرمود: کلَّماأوقدوا ناراً للحرب أطفأها اللَّه، أو نجم قرنٌ للشَّیطان و فغرت فاغرةٌ ... ؛(الاحتجاج، ج 1، ص 161 )پس از بعثت رسول خدا(ص) هرگاه مشرکین آتش جنگ بر افروختند، خدا آن را خاموش کرد و هرگاه شیطان سربرداشت یا مشرکی از مشرکین ندا داد یا یورش آورد، رسول خدا (ص) برادرش علی(علیه السلام) را در کام سختی ها و شعله ها می انداخت، و علی(علیه السلام) بر جای ننشست تا بر سر ومغز مخالفان کوبید و با شمشیر، مشکلات و تهاجمات را از سر راه اسلام برداشت.

علی(ع) رنجها را برای خدا تحمّل نمود و در تحقق امر الهی تلاش کرد. یار نزدیک رسول خدا(ص) و بزرگ و سرور دوستان خدا بود. (همواره) دامن همّت به کمر زده، نصیحتگر، تلاشگر و کوشا بود. در راه خدا از سرزنش، سرزنش کننده ای بیم به خود راه نداد، در حالی که شما در رفاه و آسایش زندگی آرمیده  بودید.

سرزنش مردم

حضرت فاطمه زهرا(س) در بخشی از سخنان خود در جمع زنان مهاجر و انصار فرمود: فقبحاً لفلول الحدّ و قرع الصّفاة  چه زشت است کندی شمشیرها و سستی و بازیچه بودن مردانتان! ...

وای بر آنان! چرا خلافت را از مرکز رسالت و پایه های نبوت و راهنما و مهبط وحی جبرئیل امین (ع) بیرون بردند! چه باعث شد که با علی(ع) کینه توزی کردند و( از ابی الحسن انتقام گرفتند؟)آری( به خدا! انتقام گرفتند به خاطر سوزش تیغ او ( الاحتجاج، ج 1، ص 188 ، ح 51 )

و پایداری او و در بخشی از خطبه معروف خود در مسجد خطاب به انصار فرمود: یا معاشر الفتیة و أعضاد الملَّة، و أنصار الاسلام، ما هذه  الغمیزة فی حقَّی، و السّنة عن ظلامتی، اما کان رسول اللَّه صلَّی اللَّه علیه و آله أبی یقول المرء یحفظ فی ولده...؛ ای گروه نقبا و جوانمردان(مؤمن)! ای بازوان ملَّت و یاران اسلام! این غفلت و سستی چیست که در حق من روا می دارید و چرا در برابر دادخواهی من سهل انگارید؟

آیا پدرم   رسول خدا(ص) همیشه نمی فرمود فرزندانش حفظ شود. با چه سرعتی دچار اعمال ناپسند شدید! و چقدر زود آب از دهان و دماغ بز لاغر فرو ریخت!(یعنی دچار غفلت شدید).در حالی که شما )انصار( توان گرفتن)حق من را( دارید و نیروی کافی برای حمایت) . آنچه من مطالبه می کنم و از آن کنار زده شده ام، دارید (بحارالانوار، ج 49 ، ص 158)

تربیت مادرانه
در آموزش و پرورش مردم از سوی اهلبیت (علیهمالسلام)، نکته اساسی توجه به مخاطب و کیفیت درک آنها بود. از نظر امامان معصوم(علیهمالسلام)، شیوه برخورد با هر گروهی متفاوت از گروه دیگر است. امام علی علیه السلام می فرمایند: بدان که رعیّت چند صنف اند که کارشان جز با یکدیگر اصلاح نمیشود، و از یکدیگر بی نیاز نیستند.

صنفی از ایشان لشکرهای خدایند و صنفی دبیران خاص یا عام و صنفی قاضیان عدالت گستر و صنفی کارگزاران که باید در کار خود انصاف و مدارا به کار گیرند و صنفی جزیه دهندگان و خراجگزاران  چه ذمّی و چه مسلمان  و صنفی بازرگانان و صنعتگران و صنفی که حاجتمند و مستمندند. برای هر یک را خداوند سهمی معیّن کرده و میزان آن را در کتاب خود و سنَّت پیامبرش بیان نموده و دستور داده که نزد ما نگهداری شود.(نهج البلاغه، ن 51 ، ص717)

تمام شیوه های اعمال شده برای دفاع از حق توسط معصومین علیهم السلام از جمله حضرت زهرا سلام الله علیها جنبه تعلیم و تربیت نیز داشت. حتی شهادت؛ نه فقط برای شهادت بلکه برای آموختن این راه بود که در دفاع از حق در راه خدا باید جان را نیز فدا کرد. مکان های تعلیم و تربیت طبق آموزه های ائمه اطهار (علیهم السلام) به خانه، مکان های عمومی و مسجد اطلاق می شود که مادرمان حضرت فاطمه زهرا (س) در این اماکن بر اساس فهم مخاطب و برای تربیت شیعیانشان راه های دفاع از امامت را تعلیم نمودند.

نَحنُ وَسیلَتُهُ فی خَلقِه وَ نحن خاصَّتُهُ وَ مَحَلُّ قُدسِهِ وَ نَحنُ حُجَّتُهُ فی غَیبِهِ وَ نحن وَرَثَة اَنبیائِه؛

منبع:جام

211008