چنان باش که گویا خدا را می‌بینی

عقیق: امام رضا(ع) نیز به انجام این فریضه عبادی توصیه مؤکد داشتند و در حدیثی درباره آماده شدن برای انجام نماز فرمودند: «اگر برای نماز ایستادی تلاش کن با حالت کسالت و خواب آلودگی و سستی و تنبلی نباشد، بلکه با آرامش و وقار نماز را به جای آور و بر تو باد که در نماز خاشع و خاضع باشی و برای خداوند تواضع کنی و خشوع و خوف را برخود هموار سازی در آن حال که بین بیم و امید ایستاده ای وهمانند بنده گریخته و گنهکار که در محضر مولایش ایستاده، در پیشگاه خدای عالمیان بایست.
پاهای خود را کنار هم بگذار و قامتت را راست نگهدار و به راست و چپ توجه نکن و چنان باش که گویی خدا را می‌بینی، که اگر تو او را نمی بینی او تو را می بیند!» برای بررسی دیدگاه های امام هشتم(ع) درباره نماز، با حجت‌الاسلام والمسلمین ناصر نقویان استاد حوزه و دانشگاه گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می خوانید.

- نماز، زیباترین حالتی است که یک انسان مسلمان در مقابل پروردگار خود دارد. از نظر امام رضا(ع) هیچ عملی برتر و ارزشمندتر از نماز نیست،‌ زیرا بهترین راه برای رسیدن به خدا و تشکر از نعمتهای او اقامه نماز است. آن امام همام در باب اهمیت نماز فرمودند: «نماز هر انسان پارسایی را به خداوند نزدیک می کند.» طبق سخنان امام رضا (ع) نماز می تواند فایده های زیادی برای انسان داشته باشد. مثلاً نماز کمک می کند انسان منظم شود و طبق برنامه ریزی کار کند. نماز فرصت شکرگزاری خداست و ما را در برابر هرگونه آلودگی و پلیدی حفظ می کند. امام رضا(ع) در مورد علت و حکمت اقامه نماز به یکی از اصحاب خود نوشتند: «همانا علت وجوب نماز، اقرار به ربوبیت پروردگار است و کنار گذاشتن شرک و اینکه برای خداوند مثل و نظیری نیست و ایستادن در برابر پروردگار با ذلت و بیچارگی و خضوع و اعتراف به وحدانیت او، پشیمانی و طلب توبه از گناهان گذشته و گذاشتن صورت بر زمین در هر روزی پنج مرتبه برای تعظیم پروردگار و اینکه بنده متوجه خدا باشد و او را فراموش نکند و راه سرکشی در پیش نگیرد و خاضع و خاشع و ذلیل و مشتاق و خواستار زیادتی توفیق در دین و دنیا باشد.»

- نماز هم اهدافی متعالی به همراه دارد که فقط آنهایی که به آن توجه ویژه دارند قادر به درک این فریضه عبادی خواهند بود. مهمترین هدف از خواندن نماز این است که هشیارباشیم و بر فراموشکاری غلبه کنیم وغرور وجودمان را فرا نگیرد، این مسأله قطعاَ ما را از مسیر انحرافها دور نگه می دارد، اما مهمترین راز خواندن نماز داشتن حضور قلب است که در چنین شرایطی روح انسان به تعالی و یقین نزدیک خواهد شد.
چنانکه امام هشتم(ع) در این زمینه فرمودند: «خداوند نور دیده مرا در نماز قرار داد و نماز را محبوب من گردانید،‌ چنانکه غذا را محبوب گرسنه و آب را محبوب تشنه قرار داد، با این تفاوت که گرسنه هر گاه غذا بخورد سیر می شود و تشنه هر گاه آب بنوشد سیراب می گردد امّا من از نماز سیر نمی شوم.»

- به نکته مهمی اشاره داشتید؛ امام هشتم(ع) همواره توصیه می کردند نماز را در اول وقت بخوانید و بدون علّت نماز را به تأخیر نیندازید. ایشان هرگز نماز را به تأخیر نمی انداختند، و هیچ مسأله‌ای برایشان ارجمندتر از اقامه نماز اول وقت نبود. آن حضرت حتی در مهمترین جلسات سیاسی هم نماز را به تأخیر نمی‌انداختند، چنانکه روایتی در این زمینه باقی است که می گوید: «روزی به دستور مأمون،علمای برجسته از فرقه های گوناگون در مجالس مناظره حاضر می شدند و امام رضا(ع) با آنها مناظره و بحث می کردند. در یکی از مجالس(عمران صابی) که از دانشمندان بزرگ بود، در مجلس حاضر شد و درباره توحید با امام رضا(ع) به گفت وگو پرداخت و در آن جلسه امام (ع) سؤالهای او را با حوصله پاسخ دادند؛ هنگامی که بحث و مناظره به اوج خود رسید، امام رضا(ع)احساس کردند وقت نماز است. به مأمون فرمودند: «وقت نماز فرا رسیده است.» ‌عمران صابی که به حقایقی دست یافته و از دریای دانش سرشار امام (ع) بهره ها برده بود با التماس گفت: آقای من!گفت و گو و پاسخهای خویش را قطع نفرمایید که دل من آماده پذیرش سخنان شماست، امّا امام رضا (ع) تحت تأثیر سخنان عاطفی و احساس برانگیز او قرار نگرفتند و فرمودند: «عیبی ندارد نماز را می خوانیم و دوباره به گفت و گو ادامه خواهیم داد.»

- نماز جماعت، نماد وحدت و همدلی میان امت اسلام است و همه معصومین(ع) به آن توصیه مؤکد داشته‌اند. امام رضا(ع) نیز در این زمینه فرمودند: «خداوند بزرگ نماز جماعت را قرار داده است که شعار اسلامی و معارف الهی مانند اخلاص، ارزشهای اسلامی، عبادت و نیایش برای خدا آشکار و ظاهر و مشهود شود، زیرا اگر این اعمال اظهار شوند حجت خدا بر مردم شرق وغرب عالم تمام خواهد شد.»

منبع:قدس

211008