آیا در قیامت زندگی اجتماعی وجود دارد؟

عقیق: آیت الله جوادی آملی در تفسیر آیات 36 تا 57 سوره مبارکه صافات گفت: بعد از اینکه خداوند در آیات قبلی عصاره‌ای از توحید را بیان کرد در این آیات به صورت مبسوط به جریان قیامت و معاد می‌پردازد.
زندگی مردم در قیامت جمعی است نه اجتماعی؛ چون همه افراد آنجا تنها هستند «وَکُلُّهُمْ آتِیهِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فَرْدًا؛ و روز قیامت همه آنان تنها و تهیدست به حضور او مى‌آیند» این مانند مکان عمومی است مانند صحنه حج که همه هستند و همه دور هم هستند، اما کسی کس دیگری را نمی‌شناسد و زندگی اجتماعی نیست که بتوانند مشکلات یکدیگر را با تعامل حل کنند و به هم کمک کنند.

وی ادامه داد: طبق آنچه در سوره مبارکه یاسین گذشت بعد از بخشی از سوال و جواب دستور می‌رسد که صف مجرمین از صف پرهیزکاران جدا شود. آنهایی که مجرم هستند می‌برند به سمت جهنم و راه مومنین و پرهیزکاران به سمت بهشت می‌رود. تا قبل از جدایی جمع بودنداما بعد از آن دیگر مجرمین و مومنین جمع نیستند و از هم جدا می‌شوند.

خداوند سرپرستی مخلصان را در دنیا بر عهده می‌گیرد
این مرجع تقلید عنوان کرد: درباره بهشتیان و مخلصین یک سلسله نعمت‌های خاص هست و یک سلسله نعمت‌های مشترکی برای همه بهشتیان در هر درجه‌ای که باشند هست، آنچه خداوند در این آیات بیان می‌کند رزق مشترک بین مخلصین و دیگر بهشتیان است آنها «أُولَئِکَ لَهُمْ رِزْقٌ مَعْلُومٌ فَوَاکِهُ وَهُمْ مُکْرَمُونَ فِی جَنَّاتِ النَّعِیمِ؛» هستند که به تعبیر استاد علامه طباطبایی این «جنت نعیم» در این آیه منظور «جنت ولایت» است که این با «جنات تجری من تحت الانهار» فرق می‌کند. یعنی انسان به جایی می‌رسد که خداوند سبحان کارهای او را در مقام فعل به عهده می‌گیرد. خداوند سرپرستی یک عده‌ را بر عهده می‌گیرد و نمی‌گذارد به بیراهه برود و نمی‌گذارد دیگران در او نفوذ کنند.

یکی از القاب وجود نورانی حضرت صاحب الزمان(عج) «آب معین» است
این مفسر قرآن کریم اظهار کرد: این بهشتیان بر روی تخت‌های روبروی هم نشسته‌اند «عَلَى سُرُرٍ مُتَقَابِلِینَ» که نمونه آن در دنیا وجود ندارد. در بهشت که جمعیت عظیمی است که همه روبروی هم هستند چرا که در آنجا حجاب و غیبتی در کار نیست از همین روست که در زمین ممکن نیست.

این بهشتیان اگر تشنه باشند همیشه ظرف‌های پر از آب کوثر و مانند آن در اختیار آنهاست «یُطَافُ عَلَیْهِمْ بِکَأْسٍ مِنْ مَعِینٍ» پرستاران و مهمان نوازهایی در بهشت هستند که این کاسه‌هایی را که پر از آب معین است مرتب به حضورشان می‌آورند که هر وقت خواستند میل کنند.

معین آبی است که چشم او را ببیند و جاری باشد. یکی از القاب وجود نورانی حضرت صاحب الزمان (عج) آب معین است چون جاری است و جریان دارد از جایی به جایی دیگر. به عالمان دین نیز آب معین گفته می‌شود چرا که جاری هستند و عالم حرفی را که از استادی شنیده یا در کتابی دیده به دیگری منتقل می‌کند و دیگری نیز این علم را به سومی و چهارمی منتقل می‌کند و این حرف عالمان است که مانند آب جاری به دیگران منتقل می‌شود.
اگر کسی در عالم رویا خواب دید آب به او دادند این علم نصیبش می‌شود و یا اگر دید به او شیر دادند حکمت نصیبش خواهد شد.

تشریح اوصاف «آب معین«

آیت‌الله جوادی آملی تصریح کرد: خداوند در ادامه اوصاف این آب معین می‌فرماید: «بَیْضَاءَ لَذَّةٍ لِلشَّارِبِینَ لَا فِیهَا غَوْلٌ وَلَا هُمْ عَنْهَا یُنْزَفُونَ» این آب شفاف است و گواراست برای هر کسی که بچشد و بنوشد.
همچنین در این آب هیچ ضرری نیست و برای هیچ کسی ضرری ندارد و هیچ کس نیز از خوردن آن رنج نمی‌برد یعنی مانند کسی نیست که وقتی مثلا یک سیب سالم می‌خورد رنج می‌برد مانند آنچه در دنیا وجود دارد. هیچ کدام از این دو نیست یعنی نه خود آب ضرر دارد و نه خورنده‌ها از خوردن آن دچار رنج می‌شوند.

همسران بهشتیان قاصرند و غیر از همسران خود کسی را نمی‌بینند «وَعِنْدَهُمْ قَاصِرَاتُ الطَّرْفِ عِینٌ کَأَنَّهُنَّ بَیْضٌ مَکْنُونٌ»و آنها مستور محفوظ هستند و مانند تخم‌ها زیر بال پرندگان هستند که کسی آنها را نبیند.

گفت‌وگوی دوزخیان با بهشتیان
وی ادامه داد: این بهشتیان که از این نعمت‌ها برخوردارند صحبتی با خودشان دارند مانند آنچه که دوزخیان با یکدیگر صحبت‌هایی دارند. گاهی بهشتیان با دوزخیان سخن می‌گویند و گاهی نیز دوزخیان با بهشتیان سخن می‌گویند.

خداوند در قرآن کریم این چهار گفتمان در آخرت را در مواضع گوناگون ذکر می‌کند. اما گفت‌وگو‌هایی که دوزخیان دارند همه‌اش رنج‌بار، غصه بار، اسف بار و تاسف آور است. در خواست و گفتگویی که دوزخیان با بهشتیان دارند این است ما تشنه‌ایم واز آب بهشت یک مقدار به ما برسانید که در سوره احزاب، مائده و سبا بیان شد.
این مفسر قرآن بیان کرد: در این آیات سوره صافات گفت‌وگو‌هایی وجود دارد که گفت‌وگوی بهشت‌های با هم است. برخی از آنها به دیگر بهشتیان می‌گویند «فَأَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَلَى بَعْضٍ یَتَسَاءَلُونَ قَالَ قَائِلٌ مِنْهُمْ إِنِّی کَانَ لِی قَرِینٌ یَقُولُ أَإِنَّکَ لَمِنَ الْمُصَدِّقِینَ أَإِذَا مِتْنَا وَکُنَّا تُرَابًا وَعِظَامًا أَإِنَّا لَمَدِینُونَ؛ بهشتیان، آن گاه که بر سریرها نشسته‌اند، برخى به برخى دیگر روى مى‌آورند و از کاروبار یکدیگر پرس‌وجو مى‌کنند.

گوینده‌اى از میان‌شان مى‌گوید: همانا مرا در دنیا همنشینى بود که مى‌گفت: آیا تو واقعاً از کسانى هستى که رستاخیز را باور دارند؟ مى‌گفت: آیا وقتى مردیم و خاک گشتیم و استخوان‌هایى (پوسیده) شدیم، به راستى زنده مى‌شویم و سزا مى بینیم» مشابه این گفت‌وگو در دنیا بین مومن و غیر مومن از آیه 23 به بعد آمده است. که غیر مومن باقی داشت و وقتی وارد باغ می‌شد خرامان بود و می‌گفت این ملک نمیر است اما فرد مومن که باغ نداشت می‌گفت تو چرا وقت وارد باغ می‌شدی خدا را شکر نکردی و چرا به خدای که تو را آفریده شرک می‌ورزی؟

جهنمیان از دیدن بهشت و بهشتیان محروم هستند
آیت‌الله جوادی آملی تصریح کرد: بهشتیان جهنم را می‌توانند ببینند ولی جهنمیان نمی‌توانند بهشتیان را ببینند آنها واقعا نابینا هستند و نابینایی‌شان از این جهت است که حق را نمی‌بینند آنان چشم فیزیکی و چشم بدنی دارند و همه حوادث آخرت را می‌بینند اما از دیدن بهشت و بهشتیان و حق کورند همان طور که در دنیا که این همه مراکز دینی،‌ حوزوی، قرآنی، عبادی، مسجد و حسینه وجود دارد را نمی‌‌بینند و چهار مرکز فسادی که وجود دارد را فقط می‌بینند. این اشخاص واقعا نسبت به حق کور هستند و در آخرت نیز این شخص همان طور است یعنی کور از دیدن بهشت و بهشتیان است.

بهشتیان جهنمیان را می‌بینند
وی ادامه داد: لذا بهشتی‌ها از بالا سرک می‌کشند و می‌توانند جهنمی‌ها را ببینند. این شخصی که در بهشت به دنبال دوستش است و از او سوال می‌کند نگاه به جهنم می‌کند و او را در میان جهنم می‌بیند و به او می‌گوید «قَالَ تَاللَّهِ إِنْ کِدْتَ لَتُرْدِینِ وَلَوْلَا نِعْمَةُ رَبِّی لَکُنْتُ مِنَ الْمُحْضَرِینَ؛ به او مى‌گوید: به خدا سوگند، نزدیک بود مرا به دوزخ افکنى و به هلاکتم اندازى و اگر نعمت هدایت و توفیق پروردگارم نبود، قطعاً من نیز از کسانى بودم که براى عذاب احضار مى‌شدم«.