برترین سحرخیزی در نزدپروردگار

عقیق:اسلام با تاکید بر تضمین روزی بندگان از سوی خدای متعال، سعی و تلاش را توصیه کرده و در قرآن می فرماید: "وَأَن لَّیْسَ لِلْإِنسَانِ إِلَّا مَا سَعَى"؛ انسان جز محصول کوشش خویش مالک چیزی نیست.(1)

در بسیاری از روایات از کار و تلاش برای روزی حلال به عبادت برتر تعبیر شده است، امیرمومنان (ع) آن را از سحرخیزی در راه خدا کمتر ندانسته و امام رضا (ع) نیز اجرش را بیش از جهاد در راه خدا دانسته است. (2)

روایاتی نیز کم اهمیتی را مانع پیشرفت و تنبلی را مایه حقارت و سربار دیگران بودن را ناشایست می شمارند، چنانکه در روایاتی دیگر از تلاش توانفرسا و کار مداوم شبانه روزی که باعث نادیده گرفتن حق اعضای بدن شود باز می دارد و آن را حرام می داند. (3)

مرحوم علامه‌ طباطبائی در مورد معنای سعی بیان لطیفی دارد که می‌فرماید: منظور از "سعى"، آن عملى است که در انجامش جد و جهد و تلاش بسیار زیادی نمود، یعنی هر کاری که در آن جد و جهد زیادی شود و دارای تلاش و کوشش بسیار باشد، دارای ارزش است. به همین علت است که امام باقر (ع) در روایتی می‏فرمایند: "مَن طَلَبَ الدُّنیَا استِعفَافَاً عَنِ النَّاس وَ سَعیاً عَلی أَهلِهِ، وَتعطِفاً عَلَی جَارِهِ، لَقَی الله عَزَّوجَل یَومَ القِیَامَةِ و وَجهه مِثل القَمَر لَیلَةَ البَدرِ" کسی که در راه کسب مال حلال تلاش کند و نیت او این باشد که افزون بر آن که خود و خانواده‏اش را از دیگران بی‏نیاز کند، به همسایگان خود کمک کند، روز قیامت، در حالتی خدا را ملاقات می‏کند که صورتش همانند ماه شب چهاردهم می‏درخشد.(5)

خدا در قرآن درباره حضرت داوود (ع) می فرماید: "وَعَلَّمْنَاهُ صَنْعَةَ لَبُوسٍ لَّکُمْ لِتُحْصِنَکُم مِّن بَأْسِکُمْ فَهَلْ أَنتُمْ شَاکِرُونَ"؛ و به او فن زره سازی را که به سود شما است آموختیم، تا شما را در جنگ هایتان از آسیب های سخت سلاح ها حفظ کند، پس آیا شما سپاسگذار نعمت های ما خواهید بود.(6)

شخصی به امام صادق (ع) عرض کرد: من نمی توانم با دستم کار کنم و راه تجارت را نیز به خوبی نمی دانم و اکنون محروم و محتاج هستم آن حضرت (ع) فرمودند: کارگری کن و بر سر خود بار ببر تا از مردم بی نیاز شوی. رسول خدا (ص) هم سنگی را بر شانه خود حمل کردند و در یکی از دیوارهای باغ خود به کار بردند که آن سنگ هنوز در آنجا است. (7)

امام صادق (ع) فرمودند: امیرمومنان (ع) هیزم جمع می کردند و آب از چاه می کشیدند و شخم می زدند و از دسترنج خود هزار برده آزاد کردند و به جارو کردن خانه می پرداختند و حضرت فاطمه (س) نیز با دستانشان گندم را آرد و آن را خمیر می کردند و نان می پختند.

راوی گوید: وقتی امیرمومنان (ع) از جهاد فارغ می شدند به آموزش مردم و داوری در میان آنان می پرداختند و هر گاه از آن نیز فارغ می شدند و در باغ خویش مشغول به کار می شدند و با این وصف به ذکر خدای جل و جلاله اشتغال داشتند. (8)

امام صادق (ع) می فرمایند: جدیت و تلاش کنید! هر گاه نماز صبح گزاردید و باز گشتید صبحگاهان در پی روزی روید و کسب حلال کنید، چراکه خدای عز و جل روزیتان دهد و یاریتان رساند؛ همچنین آن حضرت می فرمایند: امام سجاد (ع) هنگام صبح در پی روزی بیرون می رفتند. پرسیدند: ای فرزند رسول خدا کجا می روی؟ فرمودند: برای پذیرش صدقه برای خانواده ام. پرسیدند: آیا برای خانواده ات صدقه می پذیری؟ فرمودند: هر که کسب حلال کند صدقه عایله خود را از خدا می پذیرد و به آنان می رساند.(9)

امیرمومنان (ع) می فرمایند: صبح زود در پی روزی رفتن، روزی را افزون می کند؛ همچنین می فرمایند: کسی که خواستار جاودانگی است باید سحرخیز باشد (10)، نیز می فرمایند: هیچ سحرخیزی در راه خدا برتر از سحرخیزی برای تامین معاش فرزندان و خانواده نیست. (11)

پی نوشت ها:
1_ (نجم، ۳۹)

2_(الکافی، ج ۵، ص ۸۸)
3_(الکافی، ج ۵، ص ۱۲۷)

4_(نجم، ۴۰)
5_( وسایل، ج ۱۷، ص ۶۷)

6_(انبیاء، ۸۰)
7_(الکافی، ج ۵، ص ۷۶ و ۷۷)

8_(مفاتیح الحیات، ص ۹۰)
9_ (الکافی، ج ۴، ص ۱۲)

10_(عیون اخبار الرضا (ع)، ج ۲، ص ۳۸)
11_(دعائم الاسلام، ج ۲، ص ۱۵)

منبع:جام

211008