فیلم محمد رسول الله چگونه ساخته شد؟

عقیق: «محمد، پیام‌آور خدا» یا آنچه در ایران معروف است «محمد رسول الله»، اولین و معروف‌ترین فیلم ساخته شده درباره پیامبر عظیم‌الشأن اسلام است که داستان زندگی محمد (ص) را از چهل سالگی تا وفات به تصویر می‌کشد.

این فیلم ۱۷۸ دقیقه‌ای نخستین تجربه کارگردانی مصطفی عقاد فیلمساز فقید سوری بود .او «محمد رسول الله» را بر مبنای فیلمنامه‌ای از ه. ا. ل. کریگ و با بازی تعدادی از چهره‌های سرشناس دنیای سینما شامل آنتونی کوئین، ایرنه پاپاس، مایکل آنسارا، جانی سکا، مایکل گادفری ساخت.

عقاد برای ساخت فیلمی درباره ریشه‌های اسلام در هالیوود با مقاومت‌هایی روبرو شد و چاره‌ای نداشت برای تامین بودجه لازم به خارج از ایالات متحده برود.

از آنجا که کسی حاضر به سرمایه‌گذاری روی پروژه نبود، فیلم در آستانه تعطیلی قرار گرفت. عربستان سعودی و مراکش ابتدا اجازه فیلمبرداری در کشورشان را صادر کردند، اما بعد از آنکه کار شروع شد، مقامات این دو کشور تصمیم خود را عوض کردند که این مسئله حدود شش میلیون دلار ضرر در برداشت.

تاخیرها عقاد را مجبور کرد با حمایت معمر قزافی رهبر لیبی کار را در لیبی به پایان برساند. هزینه تولید فیلم در نهایت رقمی حدود ۱۷ میلیون دلار شد.

عقاد و گروهش چهار ماه و نیم را صرف ساخت دکورهای شهر مکه و مدینه کردند تا این دو شهر کاملا شبیه زمان پیامبر(ص) به نظر برسد. (عقاد سال ۱۹۸۱ نیز پروژه سینمایی عظیم «عمرمختار» را با بازی کویین در لیبی و با حمایت کامل قزافی ساخت(.

عقاد تمام تلاش خود را کرد تا «محمد رسول الله» نگاهی توام با احترام نسبت به اسلام و آخرین پیامبر خدا داشته باشد. از دید او این فیلم می‌توانست پلی میان دنیای غرب و اسلام شود.

او سال ۱۹۷۶ در گفت‌وگویی اظهار داشت: «ساخت این فیلم به لحاظ شخصی برای من اهمیت بسیار داشت. صرف نظر از ارزش‌های آن به عنوان یک فیلم، این پروژه داستان، جذابیت‌ها و درام خاص خودش را دارد. از همه این‌ها گذشته، فکر کنم قضیه به نوعی شخصی بود. از آنجا که خودم یک مسلمان هستم که در غرب زندگی می‌کند، این احساس را داشتم که وظیفه دارم حقایق دین اسلام را بیان کنم. این مذهبی است که ۷۰۰ میلیون پیرو دارد. با این حال، به قدری اطلاعات درباره آن کم بود که برای خودم باعث شگفتی بود. فکر کردم باید داستانی را بگویم که پلی میان دنیای غرب و اسلام باشد.»

عقاد از آنتونی کویین خواست در فیلم نقش نقش حمزه عموی پیامبر(ص) را در نسخه انگلیسی بازی کند و یک نسخه دیگر را به طور جداگانه با بازیگران عرب‌زبان فیلمبرداری کند. محققانی از دانشگاه اسلامی الازهر نیز او را در سخت فیلم یاری دادند.

»محمد رسول الله» به دو زبان عربی و انگلیسی به نمایش درآمد. عقاد اعتقاد داشت دوبله نسخه انگلیسی برای نمایش در دنیای عرب کافی نیست، چرا که سبک بازیگری بازیگران عرب با بازیگران هالیوود متفاوت است. (هر دو نسخه دی‌وی‌دی فیلم اکنون در بازار هست(.

در نهایت فیلم مارس ۱۹۷۶ اکران شد و در دنیا حدود ۱۵ میلیون دلار فروخت. موریس ژار آهنگساز سرشناس فرانسوی نیز به خاطر موسیقی «محمد رسول الله» نامزد اسکار شد.

عقاد سال ۲۰۰۵ در حادثه‌ای تروریستی بر اثر انفجار بمب در هتلی در شهر امان در اردن همراه دختر ۳۴ ساله‌اش کشته شد. او هنگام مرگ ۷۵ سال داشت. عقاد همچنین از تهیه‌کنندگان مجموعه فیلم‌های ترسناک «هالووین» بود.