عقیق: بسیاری از مفسران قرآن در تفسیر آیه شریفه  «وَ اسْتَعِینُواْ بِالصَّبرْ وَ الصَّلَوةِ وَ إِنهاّ لَکَبِیرَةٌ إِلَّا عَلىَ الخْاشِعِینَ» که در آیه 45 سوره بقره آمده، همچنین آیه 153 همین سوره که می فرماید:  «یَأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ اسْتَعِینُواْ بِالصَّبرْ وَ الصَّلَوةِ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابرِینَ» به این نکته تصریح کرده اند که مراد قرآن از استعانت به صبر همانا روزه گرفتن برای پالودگی جان و شرح سینه و عبور از تنگناها و گره های دنیوی است.
حسین الهی قمشه ای در کتاب فاخر «سیصد و شصت و پنج روز در صحبت قرآن» با نگاهی لطیف و زیبا به این مبحث می پردازد و می نویسد: اگر کسی را در ضیافتی طبقی از هدیه آورند و آن هدیه خنجری و سپری و نیزه و کمانی باشد آن فرد در شگفت خواهد شد که آخر این مرا به چه کار آید اما اگر همین طبق را هنگامی که شخص در بیابانی به سوی مقصدی می رود و بیم حمله دیوان و ددان هست به او عرضه کنند چقدر شاکر خواهد بود که چنین هدیه هایی دریافت کند. اکنون اگر آدمیان در جشن غفلت و بی خبری باشند و از طی طریق و ستیز با ظلمت و ظلم و شوق به وصول محبوبی در آن سوی راه غافل مانده باشند صبر و صلوه ایشان را جز بازیچه ای نخواهد بود زیرا ایشان به جایی نمی روند و کاری نمی خواهند بکنند که نیازی به استعانت از صبر و صلوه باشد و اگر بالعکس کسی را در بیابان خوفناک دسته گلی هدیه کنند آن دسته گل او را به چه کار خواهد آمد؟ آن کس که با دیو درگیر است و هر لحظه باید مراقب چنگال تیز و ضربات مهلک او باشد حتی فرصت آن نخواهد داشت که آن دسته گل را دریافت کند.

یاری جستن از هر چیز نیاز به شناختن ماهیت آن چیز دارد، بیشتر مردمان از نماز و روزه یاری نمی طلبند و بهره ای نمی برند بلکه آن را به صورت یک عادت به جای می آورند و به بردن ثوابی و انجام فریضه ای دل خوش دارند اما نماز می تواند کشتی عظیمی گردد که شخص را در دریای زندگی در وسط جامعه از طوفان ها و گرداب ها حفظ کند و روزه نیز می تواند شخص را بر نفس خویشتن توانا کند، زیرا وقتی نفس موقتا به فرمان الهی از حلال پرهیز می کند قوت پرهیز در او افزون می شود تا در مواجهه با حرام آن قدرت را به کار گیرد، دیگر آن که شخص با این پرهیز، قدر نعمت ها را بیشتر خواهد دانست و هنگام برخورداری لذت بیشتر خواهد برد. سوم آنکه با محرومان و مسکینان هم درد می شود و تجربه گرسنگی و محرومیت بر آگاهی و توسعه وجودی شخص موثر است.

اما علامه طباطبایی نیز در تفسیر المیزان درباره مفهوم و ماهیت «استعینوا بالصبر و الصلاه» بحث روایتى انجام می دهد و می نویسد: در کافى‏ از امام صادق(ع) روایت شده که فرمود: هر وقت امرى و پیشامدى، على(ع)  را به وحشت مى‏ انداخت، برمی خاست، و به نماز مى‏ ایستاد، و مى‏ فرمود: «اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ/ از صبر و نماز کمک بگیرید.»
در کافى‏ همچنین از آن جناب روایت کرده، که در ذیل آیه نامبرده فرمود: صبر همان روزه است، و فرمود: هر وقت حادثه‏اى براى کسى پیش آمد، روزه بگیرد، تا خدا آن را برطرف سازد، چون خداى تعالى فرموده: وَ اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ/ که منظور از آن روزه است.
و در تفسیر عیاشى‏ از ابى الحسن(ع) روایت آمده، که فرمود: صبر در این آیه به معناى روزه است، و هر گاه امر ناگوارى براى کسى پیش آید، روزه بگیرد، تا بر طرف شود، چون خداى تعالى‏ فرمود: وَ اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ، وَ إِنَّها لَکَبِیرَةٌ إِلَّا عَلَى الْخاشِعِینَ"، و خاشع به معناى کسى است که در نماز خود حالت ذلت به خود بگیرد، و منظور از خاشعان در این آیه رسول خدا(ص) و امیر المؤمنین(ع) هستند.
امام على(ع) از آیه شریفه استحباب روزه و نماز را در هنگام نزول شدائد و ناملایمات استفاده کرده، و نیز استحباب توسل به رسول خدا و ولى خدا در اینگونه مواقع را از آیه شریفه در آورده است، و این در حقیقت تاویل کلمه صوم و صلاة بر رسول خدا(ص) و امیر المؤمنین(ع) است.
در تفسیر عیاشى‏ نیز از على(ع)  روایت کرده، که در ذیل آیه‏ "الَّذِینَ یَظُنُّونَ أَنَّهُمْ مُلاقُوا رَبِّهِمْ..." فرموده: یعنى یقین دارند به اینکه مبعوث میشوند، و مراد بظن در این آیه یقین است.

منبع:شبستان