عقیق: برنامه «چند دقیقه برای تفکر» ویژه سخنرانی «حسن رحیم پور ازغدی» با موضوع «عقل شناسی پیامبرانه/عقل مخاطب اصلی خداوند»، که در دانشگاه امیرکبیر در جمع دانشجویان و اساتید ایراد شده بود، به روی آنتن شبکه چهار سیما رفت.

رحیم پور ازغدی طی این سخنرانی با اشاره به جایگاه عقلانیت در کنار معنویت در زندگی بشر اظهار کرد: برخی می گویند عقل مارک و برچسب خرافی است در حالی که نبی اکرم(ص) فرمود «إن العقل عقال من الجهل» به این مفهوم که عقل جایی که از درک عاجز باشد می گوید نمی تواند و در واقع به انسان می گوید علیه یک مساله حکمی نداشته و در عین حال در له آن مساله نیز حکمی ندارد.

وی ادامه داد: عقل می گوید که باید به سخن پیامبران گوش داد و از آن پیروی کرد لذا عقل است که حکم می کند باید در راه انبیا حرکت کنیم و آموزه های آنان را در زندگی جاری سازیم، به بیان دیگر نبوت چراغ راه است در حالی که به عقیده مکتب پست مدرن عقل را باید از حدقه بیرون کشید و این نظریات در حالی مطرح شد که پیامبر اسلام قرن ها قبل فرمود عقل طاعت الهی است.

رحیم پور ازغدی تصریح کرد: در تفکر مسیحی و یهودی تعبیری که در مورد میوه ممنوعه در بهشت و آدم و حوا وجود دارد آن است که میوه ممنوعه در واقع عقلانیت و علم بوده است یعنی خداوند می خواست برخی چیزها را بشر نداند اما آدم و حوا به دنبال معرفت رفتند و خدا عصبانی شد و با اردنگی آنها را فرستاد پایین در حالی که هرگز در قرآن از درخت ممنوعه به عقل تعبیر نشده است.

این پژوهشگر با بیان اینکه میل به جاودانگی سبب شد تا آدم و حوا فریب شیطان را بخورند، افزود :بنابراین اینکه می گویند معرفت و علم همان میوه درخت ممنوعه بوده است تعبیر درستی نیست.

وی گفت: علم بدون عقل نه تنها مفید نیست بلکه مضر است و حضرت علی(ع) نیز فرمود: اگر علم باشد اما عقلانیت نباشد آن علم حتی به عامل نیز صدمه می زند، لذا امروز می بینیم آنچه در جهان به عنوان فاصله طبقاتی مطرح می شود و یا فسادهای اجتماعی به علت آن است که صرفا معیار علم بوده است.

رحیم پور ازغدی با اشاره به اینکه عقل در برابر جهل قرار می گیرد:، تصریح کرد: جهالت از جهل خطرناک تر است چراکه جهل یعنی نداستن برخی چیزها که مداوا دارد اما جهالت مداوایی ندارد چون عقلانیت را نفی می کند و شاید در این جا بیان این مثال به جا باشد که امام راحل بعد از شهادت رجایی فرمود: رجایی عقل اش از علم اش بیشتر بود.

وی ادامه داد: با توجه به این مساله عقل است که بشر را نجات می دهد اما در حال حاضر می بینیم که که چه قدر انسان بی سواد اما عاقل داریم و در مقابل تا چه اندازه آدم آکادمیک و یا حوزوی در طول تاریخ داشته و داریم که عقل نداشته اند.

این پژوهشگر عنوان کرد: پیامبر(ص) فرمود عقل حجت خداست و اگر همراه این عقلانیت زهدی نباشد آن عقل گویی سر ندارد، لذا با توجه به این گفته پیامبر(ص) گویی با انسانی مواجهیم که قدرت و تکنولوژی دارد اما جهت ندارد، لذا عقل صرفا دنیا طلب عقل بی سر است.

وی گفت: نمی شود عقل باشد و حیا و زهد همراه آن نباشد، عقل بدون حکمت عقل بدون زبان است و در توصیف دیگر هیچ چیز مطیع تر از عقل در برابر خداوند نیست و این تفکر درست در برابر تفکری است که می گویند عقل یعنی حذف خداوند است.

رحیم پور ازغدی افزود:زیباترین و مفیدترین آفریده خداوند عقل است، لذا اگر بشر عقل نداشت معرفت نیز معنا نداشت و در تعبیر پیامبر(ص) عقل به عنوان معیار بهشت و جهنم یاد شده است.

وی گفت: حدیث است که بعد از پیامبران عاقلا وارد بهشت می شوند، همچنین در قرآن آمده است اگر کسی صادقانه از عقل اش استفاده کند به قدرت تشخیص می رسد و خدا او را در این راه کمک می کند.

این محقق تصریح کرد:پیامبر اسلام تمامی آنچه که پیامبران پیشین گفتند را بیان کرد و آنچه که آنان بیان نکرده بودند را نیز گفت، لذا خداوند در قیامت می گوید همه چیز را به شما از طریق انبیا و عقل گفتم، لذا عقلانیت حجت الهی و بشری است.

وی با بیان اینکه نبوت از سنخ عقل بشری قلمداد نمی شود، گفت: اگر چنین بود که همه ما عقل داریم و نیازی به انبیا نداشتیم که در این رابطه برخی چنین توصیفی دارند که در گذشته بشر عقل زیادی نداشت لذا انبیا آمدند اما بعد از مدتی عقل بشر رشد کرد و نیاز به انبیا ندارد که جواب ما به این دسته از افراد آن است که خاتمیت به معنای پایان نیاز به انبیا نیست، بلکه مفهوم خاتمیت آن است که پیامبری دیگری نداریم.

وی گفت: اتفاقا بشر امروز بیش از گذشته نیاز به انبیا دارد، بشر امروز جنایاتی کرد که در حد فاصل همین شصت سال اخیر به اندازه کل تاریخ بود و پدر جد گذشتگان و امثال چنگیز و هیتلر شاگرد مدرسه و انگشت کوچک بشر امروز در جنایات نبودند.

رحیم پور ازغدی ادامه داد: دوران دین نگذشته است و امروز بشر بیش از هر زمان نیازمند دین است هرچند که برخی وحی و معارف را اظهارات شاعرانه ای می دانند و برای انیکه بگویند نبوت تمام شده است می گویند اگر مثلا پیامبر(ص) بیشتر زنده می ماند به او بیشتر وحی می شد در حالی که مگر پیامبر شاعر بود که چند دیوان شهر بگوید و یا قرآن بیشتری تولید کند و مثلا جلد دوم قرآن را هم بیاورد، لذا بشر امروز بیش از هر زمان به نبوت نیاز دارد.

منبع:شبستان