عقیق: شهید
محراب مرحوم حاج سید محمدعلی قاضی طباطبائی(ره)، کتاب مفصلی با نام »تحقیق
درباره اولین اربعین حضرت سید الشهداء» درباره اربعین نوشت.
هدف
ایشان از نگارش این اثر آن بود تا ثابت کند، آمدن اسرای از شام به کربلا در
نخستین اربعین، بعید نیست. این کتاب که ضمن نهصد صفحه چاپ شده، مشتمل بر
تحقیقات حاشیه‌ای فراوانی درباره کربلاست که بسیار مفید و جالب است. اما به نظر
می‌رسد در اثبات نکته مورد نظر با همه زحمتی که مؤلف محترم کشیده، چندان موفق
نبوده است.
ایشان
درباره این اشکال که امکان ندارد اسرا ظرف چهل روز از کربلا به کوفه، از آنجا به
شام و سپس از شام به کربلا بازگشته باشند، هفده نمونه از مسافرتها
و مسیرها و زمانهایی که برای این راه در تاریخ آمده را به
تفصیل نقل کرده‌اند. در این نمونه‌ها آمده است که مسیر کوفه تا شام و به عکس از یک
هفته تا ده دوازده روز طی می‌شده و بنابر این، ممکن است که در یک چهل روز، چنین
مسیر رفت و برگشتی طی شده باشد. اگر این سخن بیرونی هم درست باشد که سر امام حسین(ع)
روز اول صفر وارد دمشق شده، می‌توان اظهار کرد که بیست روز بعد، اسرا می‌توانستند
در کربلا باشند.
باید
به اجمال گفت: بر فرض که طی این مسیر برای یک کاروان، در چنین زمان کوتاهی، با
آن همه زن و بچه ممکن باشد، باید توجه داشت که آیا اصل این خبر در کتابهای
معتبر تاریخ آمده است یا نه. تا آنجا که می‌دانیم، نقل این خبر در منابع تاریخی،
از قرن هفتم به آن سوی تجاوز نمی‌کند. به علاوه، علمای بزرگ شیعه، مانند شیخ
مفید و شیخ طوسی، نه تنها به آن اشاره نکرده‌اند، بلکه به عکس‌ِ آن تصریح کرده و
نوشته‌اند: روز اربعین روزی است که حرم امام حسین(ع) وارد مدینه شده یا از شام به سوی
مدینه خارج شده است.
آنچه
می‌ماند این است که نخستین زیارت امام حسین(ع) در نخستین اربعین، توسط جابر بن
عبدالله انصاری صورت گرفته است و از آن پس ائمه اطهار(ع) که از هر فرصتی برای رواج زیارت امام حسین(ع)
بهره می‌گرفتند، آن روز را که نخستین زیارت در آن انجام شده، به عنوان روزی که
زیارت امام‌حسین(ع) در آن مستحب است، اعلام فرمودند.
متن
زیارت اربعین هم از سوی امام صادق(ع (انشاء شده و با داشتن آن مضامین عالی، شیعیان
را از زیارت آن حضرت در این روز برخوردار می‌کند.
اهمیت
خواندن زیارت اربعین تا جایی است که از علائم شیعه دانسته شده است، درست آنگونه
که بلند خواندن بسم الله در نماز و خواندن پنجاه و یک رکعت نماز در شبانه روز در
روایات بیشماری، از علائم شیعه بودن عنوان شده است.
زیارت
اربعین در «مصباح المتهجد» شیخ طوسی و نیز «تهذیب الاحکام» وی به نقل از صفوان بن
مهران جمال آمده است .وی
گفت که مولایم صادق(ع) فرمود: زیارت اربعین که باید وقت برآمدن
روز خوانده شود چنین است ...این زیارت، به جهاتی مشابه برخی از زیارات دیگر است،
اما از آن روی که مشتمل بر برخی از تعابیر جالب در زمینه هدف امام حسین از این
قیام است، دارای اهمیت ویژه می‌باشد. در بخشی از این زیارت درباره هدف امام حسین(ع)
از این نهضت آمده است...» :و بذل مهجته فیک لیستنقذ عبادک من
الجهالة و حیرة الضلالة... و قد توازر علیه من غرّته الدنیا و باع حظّه بالارذل
الادنی.»؛ خدایا، امام حسین(ع) همه چیزش را برای نجات بندگانت، از
نابخردی و سرگشتگی و ضلالت در راه تو داده در حالی که مشتی فریب خورده که انسانیت
خود را به دنیای پست فروخته‌اند بر ضد وی شوریده آن حضرت را به شهادت رساندند.
منبع:باشگاه خبرنگاران
