عقیق:بعضی انسان ها فکر می کنند همین که نماز و روزه خود را به وقت و مرتب انجام دادند دیگر حقی بر آنها نوشته شده نیست و با همین امور خود را از برترین انسانهای روی زمین می دانند اما می بینیم که در کتب روایی و به طور کلی در شرع مقدس توجه فراوانی به حق الناس شده است. به طوری که اگر تمام روایات مربوطه جمع بندی شود، چندین جلد کتاب خواهد شد. امّا در اینجا به چند نمونه از روایات اشاره می‌شود.

حضرت علی(ع) می‌فرماید: «اَمّا الظّلم الّذی لا یُترکُ، فَظلمُ العباد بَعضُهُم بعضاً؛ امّا ظلمی که بخشوده نمی‌شود ظلمی است که بعضی از بندگان خدا بر بعض دیگر می‌کنند».(1)

و در روایت دیگری آن حضرت حتی ادای حق الناس را از حق الله مهم‌تر دانسته و می‌فرماید: «جَعلَ الله سُبحانه حُقوقُ عبادِهِ مُقدّمهً علَی حُقُوقهِ فَمنْ قامَ بِحقُوقُ عبادالله کانَ ذلک مۆدّیاً الی القیامِ بِحقوقِ الله؛ خداوند حقوق بندگانش را مقدم برحقوق خود قرار داده و کسی که حقوق بندگانش را رعایت کند حقوق الهی را نیز رعایت خواهد کرد».(2)

حدود و موارد حق الناس

باید گفت بر اساس آیات و روایات اسلامی، مردم ومومنان دارای سه نوع حق و احترام می‌باشند

در دیدگاه اسلامی، مال و دارایی مومن و گاهی اموال دیگران محترم است ومصونیت دارد و اتلاف و تجاوز در آن مجاز نیست. بنابراین، اگر کسی از راه ربا، رشوه، فریبکاری، سرقت و بالاخره هرگونه تصرف نامشروع، مالی را از کسی خورده باشد، باید به تحصیل رضایت صاحب مال و یا باز پس دادن آن مال اقدام نماید.

احترام به جان مردم

جان مسلمان از نظر اسلام حرمت خاصی دارد بنابراین هیچ کس نمی‌تواند به جان مسلمان، لطمه‌ای از قبیل ضرب و جرح وارد آورد یا با دادن غذای فاسد و مسموم و یا اعتیاد به مواد مخدر و یا هر چیز دیگری، سلامتی کسی را به خطر اندازد.

بنابراین احترام به جان و بدن و سلامتی افراد، تا آن حدّ مورد اهمیت و مواخذه است که حتی خداوند هم از آن صرف نظر نمی‌کند!

امام علی(ع) فرمود: خداوند می‌فرماید: «به عزّت و جلال خودم سوگند، از ظلم هیچ ظالمی نخواهم گذشت، اگر چه به اندازه دست بر دست زدنی باشد، ‌یا با فشار دادن دستی از روی ستم، محقق شده باشد».(3)

علاوه بر احترام و حرمت جسم و بدن دیگران، انسان نمی‌تواند با ترساندن و اندوهگین ساختن، آزردن و خلاصه هر گونه ضربه به اعصاب و روان دیگران موجبات ناراحتی آنان را فراهم نماید،‌درغیر این صورت باید همه ضربه‌ها و خسارت‌های وارده را جبران نماید. و اگر چنین نکند، در دنیا و آخرت کیفر کردار ناروای خویش را خواهد دید.

حفظ آبروی دیگران و احترام به آن

عرض و آبروی افراد هم، دارای حرمت و مصونیت فوق العاده‌ای است و از موارد حق الناس به شمار می‌آید. بنابراین انسان نمی‌تواند به وسیله غیبت، تهمت، افشاگری و هرگونه رفتار دیگری، به آبرو و حیثیت دیگری ضربه و آسیبی وارد نماید، زیرا در غیر این صورت مرتکب ظلم بزرگی در حق او شده که باید به جبران آن بپردازد. چنان که امام صادق(ع) می‌فرماید: «مَن کسَرَ مۆمِناً فَعلَیْه جَبْرُهُ؛ هر کس حیثیت مۆمنی را بشکند، بر او واجب است که آن را جبران نماید.»(4)

نتیجه گیری:

حاصل آن که، حق الناس از نظر اسلام با عدالت و حکمت الهی رابطه ای تنگاه تنگ دارد و لذا همان طور که در سوال اشاره کرده اید و صحیح هم هست خداوند فردای قیامت از خیلی حقوق خودش می گذرد ولی از حقوق دیگران نمی گذرد تا به نحوی جبران شود مثلا از اعمال حوب ان شخص به صاحب حق می دهد تا راضی شود و اگر عمل خوب ندارد یا کافی نیست از گناهان ان شخض بر مداردر و به پرونده ظالم اضافه می کند.

پی نوشت ها:

1_(نهج البلاغه، خطبه 175 ) 

2_ (محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ج 2، ص 480 )

3_ (علامه مجلسی، بحار الانوار،ج 6، ص 29)

4_(علامه مجلسی، بحار الانوار، ج 22، ص 351)

( اکبری، محمود، نگاهی به حق الناس، چاپ اول، قم، کتاب آشنا، 1368.)

(مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 3، چاپ بیستم، (بی‌جا)، دار الکتب الاسلامیه، 1371.)

منبع:جام

211008