تحریف‌های عاشورا در نگاه شهید مطهری

عقیق: استاد شهید مرتضی مطهری در یکی از سخنرانی‌های تاریخی‌شان، با موشکافی در نوع عزاداری‌ها هشدارهایی را مطرح کردند که بعد از گذشت بیش از سه دهه بازخوانی‌ آن‌ها، خالی از لطف نیست.

متن زیر گزیده‌ای از سخنرانی این شهید بزرگوار در حسینیه ارشاد است، تاریخ دقیق این سخنرانی فروردین ماه 1348 برابر با 7 محرم 1389 هجری قمری است:

«حادثه کربلا براى ما مردم خواهى نخواهى یک حادثه بزرگ اجتماعى است؛ یعنى این حادثه در تربیت ما، در خُلق و خوى ما اثر دارد، حادثه‏ اى است که خود به خود، بدون اینکه هیچ قدرتى ما مردم را مجبور کرده باشد، میلیون‌ها نفر و قهراً میلیون‌ها ساعت براى شنیدن و استماع قضایاى مربوط به آن صرف مى‏ کنیم. میلیون‌ها تومان پول براى این کار صرف مى‏ شود. این قضیه را ما باید همان طورى که بوده است، بدون کم و زیاد تلقى کنیم و اگر کوچک‌ترین دخل و تصرفى از طرف ما در این حادثه صورت بگیرد، حادثه را منحرف مى‏ کند، به جاى اینکه ما از این حادثه استفاده کنیم، قطعاً ضرر خواهیم کرد.

حال بحث من این است که در نقل و بازگو کردن حادثه عاشورا ما هزاران تحریف وارد کرده ‏ایم، هم تحریف‌هاى لفظى- یعنى شکلى و ظاهرى- راجع به اصل قضایا، مقدمات قضایا، متن و حواشى مطلب، و هم [تحریف‌هاى معنوى که‏] در تفسیر این حادثه ما تحریف کرده‏ ایم. با کمال تأسف این حادثه، هم دچار تحریف‌هاى لفظى است و هم دچار تحریف‌هاى معنوى، هر دو تحریف‌هایى که مى‏ شود، گاهى لااقل هماهنگى با اصل مطلب دارد، ولى گاهى تحریف نه تنها کوچک‌ترین هماهنگى ندارد، بلکه قضیه را مسخ و به کلى واژگون مى‏کند.

به شکلى در مى‏ آورد که به صورت ضد خودش در مى‏ آید، باز هم با کمال تأسف باید عرض کنم تحریف‌هایى که به دست ما مردم در این حادثه صورت گرفته است، همه در جهت پایین آوردن و مسخ کردن قضیه بوده است، در جهت بى‏ خاصیت کردن و بى‏ اثر کردن قضیه بوده است و در این امر، هم گویندگان و علماى امت تقصیر داشته‏ اند و هم مردم. همه اینها را إن شاء اللَّه براى شما توضیح مى‏ دهم.

این مطلب را هم در مقدمه باید عرض بکنم: در همه اینها مردم مسئول‏ اند؛ یعنى شما مردمى که اینجا نشسته‏ اید، هیچ خیال نمى‏ کنید که در این قضیه مسئول هستید و خیال مى‏ کنید که مسئول فقط گویندگان هستند. دو مسئولیت بزرگ، مردم دارند. یک مسئولیت این است که نهى از منکر بر همه واجب است. وقتى که مى‏ فهمید و مى‏ دانید- و مردم اغلب هم مى‏ دانند- که دروغ است، نباید در آن مجلس بنشینید، که حرام است، بلکه باید مبارزه کنید. و دیگر این تمایلى است که صاحب‌مجلس‌ها و مستمعین به گیراندن مجلس دارند، مجلس باید بگیرد، باید کربلا بشود.

روضه خوان بیچاره مى‏ بیند که اگر بنا بشود هر چه مى‏ گوید از آن راست‌ها باشد مجلسش نمى‏ گیرد، بعد همین مردم هم دعوتش نمى‏ کنند، ناچار یک چیزى هم اضافه مى‏ کند. این انتظار را مردم باید از سر خودشان بیرون کنند، [نگویند] فلان روضه خوانى که مجلس او مى ‏گیرد، فلان روضه خوانى که کربلا مى‏ کند. کربلا مى‏ کند یعنى چه؟! شما باید روضه راست را بشنوید و معارف و سطح فکرتان بالا بیاید، به طورى که اگر در یک کلمه روحتان اهتزاز پیدا کرد، یعنى با روح حسین بن على هماهنگى کرد، و اشکى ولو ذره‏ اى، ولو به قدر بال مگس [جارى شد،] اگر یک چنین اشکى در حالت هماهنگى روح شما با حسین بن على از چشم شما بیرون بیاید، واقعاً مقام بزرگى براى شماست.

اما اشکى که از راه قصّابى کردن بخواهد از چشم شما بیاید، اگر یک دریا هم باشد ارزش ندارد. «داد بکشید» یعنى چه؟! چرا داد بکشید»؟!

منبع:فارس