میانبر در مسیر نزدیکی به خدا

خداوند نیز در آیه 35 سوره مائده می‎فرماید: "یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا وَ ابْتَغُوا إِلَیْهِ الْوَسِیلَهَ وَ جاهِدُوا فِی سَبِیلِهِ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ" ای کسانی که ایمان آورده‎اید پرهیزکاری پیشه کنید و وسیله‎ای برای تقرب به خدا، انتخاب نمائید و در راه او جهاد کنید، باشد که رستگار شوید.

وسیله در آیه فوق، معنای بسیار وسیعی دارد و هر کار و هر چیزی که باعث نزدیک شدن به پیشگاه مقدس پروردگار می‎شود؛ شامل می‎گردد. همانطورکه حضرت علی (ع) فرمودند: بهترین چیزی که به وسیله آن می‎توان به خدا نزدیک شد؛ ایمان به خدا و پیامبر او و جهاد در راه او، نماز، زکات، روزه، حج، صله رحم، انفاق ... است. (1)

باید توجه داشت همانطور که نماز، روزه، احسان به یتیم، دستگیری از مستمندان، خدمت به خلق خدا و ... اسباب و وسایل تقرب به خداوند است. از این رو هنگام دعا، خداوند را به حق بندگان صالح و آبرومند درگاه او، قسم می دهیم و یا از اولیای الهی می خواهیم که برای ما در درگاه الهی دعا کنند.

از این رو، متوسل شدن به افراد در حقیقت توسل به مقام روحانی آنها است که روح خود را پرورش داده و به کمالاتی رسیدند. و روح برای بقاست نه برای فنا. لذا می‌توان به افرادی که در قید حیات نیستند؛ متوسل شد. عالم اهل تسنن در کتاب «وفاء الوفا» می‌نویسد: مدد گرفتن و شفاعت خواستن در پیشگاه خداوند از پیامبر و از مقام و شخصیت او، هم پیش از خلقت او مجاز است و هم بعد از تولد و هم بعد از رحلتش و هم در عالم برزخ و هم در روز رستاخیز. عمر بن خطاب می‌گوید: حضرت آدم ـ علیه السّلام ـ به پیشگاه خداوند چنین عرض کرد: یا رب اسئلک بحق محمد لما غفرت لی؛ خداوندا! به حق محمد از تو تقاضا می کنم که مرا ببخش.

در این میان چگونگی توسل و انتخاب بهترین راه مسئله ای مهم است. پیامبر اکرم (ص) فرموده اند: "خداوند عزوجل می فرماید: ای بندگان من! گرامی ترین خلق و پرفضیلت ترین آنان نزد من، محمد (ص) و برادرش علی (ع) و امامان (ع) بعد از وی هستند. اینان وسیله ها به سوی من می باشند. هر کس حاجتی دارد و نفعی را طالب است و یا دچار حادثه ای سخت و زیان بار گشته و برطرف شدن آن را می خواهد، مرا به محمد (ص) و آل طاهرینش بخواند که به نیکوترین وجه حاجت او را برآورم". (2)

امام موسی کاظم (ع) نیز می فرمایند: هر گاه حاجتی به درگاه خداوند داشتی بگو "اللهم انی اسالک بحق محمد و علی" یعنی خدایا! به حق محمد (ص) و علی (ع) تو را می خوانم، به درستی که نزد تو شان و منزلت والایی دارند. پس به حق این منزلت و رتبه از تو می خواهم بر محمد (ص) و آل محمد (ص) درود فرستی و جاجت مرا برآورده سازی.

امام حسین (ع) در دعای معروف عرفه چنین با خداوند مناجات می کند: "اللهم انا نتوجه الیک فی هذه العشیه التی شرفتها و عظمتها بمحمد نبیک و رسولک"، بار خدایا! ما در این شامگاه که به آن شرف و عظمت بخشیده ای، به وسیله محمد (ص) پیامبرت و رسول و برگزیده ات رو به درگاه تو می آوریم. (3)