عقیق: با نزدیک شدن به ایام اربعین حسینی موجی از آمادگی‌ها و اقدامات در سطح ملی برای تسهیل و ساماندهی سفر زائران شکل گرفته است. با توجه به اهمیت و گستردگی این حرکت عظیم مردمی نهادهای مختلف از چند ماه قبل برنامه‌ریزی‌ها را آغاز کرده‌اند و حالا با رسیدن به یک‌ماه مانده تا اربعین، تصویر روشن‌تری از خدمات و امکانات پیش‌روی زائران دیده می‌شود.نخستین گام جدی در مسیر آمادگی برای اربعین ۱۴۰۴، فعال شدن سامانه «سماح» از است که از فردا ۲۷ تیر برای ثبت‌نام پیاده‌روی ا باین فعال می‌شود.
زائرانی که قصد حضور در این آیین معنوی را دارند، باید در این سامانه ثبت‌نام کرده و مبلغ ۱۴۰ هزار تومان بابت هزینه بیمه و خدمات هلال احمر پرداخت کنند. تنها با پرداخت این مبلغ است که ثبت‌نام قطعی شده و می‌توانند برای دریافت تسهیلات ارزی اقدام کنند.
بانک مرکزی از ۴ مرداد روند پرداخت تسهیلات ارز اربعین را آغاز خواهد کرد. بر اساس اعلام رسمی، زائران بالای ۵ سال معادل ۲۰۰ هزار دینار عراق (حدود ۱۱ میلیون تومان با نرخ رسمی) دریافت می‌کند. این نرخ تقریباً ۱.۸ میلیون تومان کمتر از قیمت ارز در بازار آزاد است و مشوقی برای تشویق مردم به دریافت دینار از طریق مسیر قانونی تلقی می‌شود. شرط اصلی دریافت این تسهیلات، ثبت‌نام موفق در سامانه سماح است.اربعین امسال نیز مانند سال‌های گذشته بخش عمده‌ای از زائران از طریق مرزهای زمینی به عراق عزیمت خواهند کرد.
۶ مرز اصلی برای تردد زائران در نظر گرفته شده است که شامل مهران، شلمچه، چذابه، خسروی، تمرچین و باشماق می‌شود. در این میان، مرز مهران همچنان به‌عنوان پرترددترین گذرگاه زمینی شناخته می‌شود و در سال‌های گذشته بیشترین زائر از این مسیر عبور کرده‌اند.
همچنین با توجه به موقعیت جغرافیایی، زائرانی که از کشورهای شمال غربی و از طریق ترکیه وارد ایران می‌شوند، عمدتاً از مرزهای تمرچین و باشماق راهی عراق خواهند شد. در طرف مقابل، زائران پاکستانی پس از ورود به ایران، از طریق مرز چذابه به عراق منتقل می‌شوند. در خصوص اتباع خارجی مقیم ایران، عبور از مرز شلمچه پیش‌بینی شده است.
یکی از مشکلات همیشگی سفرهای زمینی در ایام اربعین، وضعیت زیرساخت‌های جاده‌ای بوده است. از دوره دولت قبل عملیات بهسازی بخشی از جاده‌های منتهی به ایلام و مهران آغاز شده که اکنون بخش‌هایی از آن آسفالت و خط‌کشی شده و به بهره‌برداری رسیده است. با توجه به حجم بالای تردد، این بهسازی‌ها گام مهمی در کاهش حوادث جاده‌ای و تسهیل سفر زائران محسوب می‌شود، هرچند همچنان نیاز به توسعه و ایمن‌سازی بخش‌های بیشتری از مسیرها وجود دارد.
فعالیت موکب‌ها یکی از شاخص‌ترین و مهم‌ترین بخش‌های خدمات‌رسانی در ایام اربعین است. بر اساس اعلام ستاد مرکزی اربعین، موکب‌ها از اول ماه صفر شروع به فعالیت می‌کنند و تا ۲۳ صفر به صورت گسترده در مسیرهای پیاده‌روی و مرزها خدمت‌رسانی خواهند کرد. در شهر سامرا نیز، موکب‌ها تا پنج روز پس از اربعین همچنان فعال خواهند بود.
با توجه به افزایش سفرهای زمینی، امسال تاکید ویژه‌ای بر افزایش تعداد موکب‌ها در مرزهای زمینی شده است تا زائران در زمان ورود و خروج از کشور، دسترسی راحت‌تری به خدمات رفاهی و تغذیه‌ای داشته باشند. این موکب‌ها با حضور داوطلبان مردمی و نهادهای مختلف دولتی و غیردولتی اداره می‌شوند.
هر ساله بخشی از زائران ترجیح می‌دهند با خودروی شخصی تا مرزها سفر کنند. با این حال، محدودیت پارکینگ و ازدحام در مبادی مرزی مشکلاتی ایجاد کرده است. مسئولان توصیه کرده‌اند زائرانی که با خودروی شخصی سفر می‌کنند، زودتر سفر خود را آغاز و زودتر بازگردند تا از پیک‌های ترافیکی اواخر صفر جلوگیری شود. همچنین تلاش‌هایی برای افزایش ظرفیت پارکینگ‌ها در حال انجام است.
اربعین امسال در ابتدای ماه صفر آغاز می‌شود و طبق تقویم، روز ۱۸ مرداد ۱۴۰۴ مصادف با روز اربعین خواهد بود. ستاد مرکزی اربعین از زائران خواسته است سفر خود را به روزهای پایانی موکول نکنند و برنامه‌ریزی سفر را برای نیمه اول ماه صفر انجام دهند. این اقدام علاوه بر کاهش فشار بر مرزها، موجب افزایش کیفیت خدمات‌رسانی و کاهش خطرات احتمالی در مسیر خواهد شد.
موضوع حمل‌ونقل یکی از چالش‌های مهم اربعین ۱۴۰۴ است. امسال قیمت‌ها در اغلب مسیرها رشد قابل‌توجهی داشته است. قیمت پروازهای اربعین که سال گذشته در محدوده ۱۰ تا ۱۲ میلیون تومان بود، امسال ابتدا با نرخ ۱۸ تا ۲۲ میلیون تومان اعلام شد، اما پس از اعتراضات گسترده مردمی، نرخ‌ها به بازه ۱۵ تا ۱۸ میلیون تومان و در نهایت به ۱۳ تا ۱۵ میلیون تومان کاهش پیدا کرد. این در حالی است که همچنان تقاضای سفر هوایی بسیار بالاست و نیاز به مدیریت دقیق ظرفیت‌ها وجود دارد.
در بخش اتوبوس‌رانی نیز هزینه‌ها از افزایش بیش از ۸۰ درصدی نرخ بلیت مسیرهایی مانند تهران–شلمچه حکایت دارند. قیمت بلیت‌ها نسبت به سال گذشته به شکل محسوسی افزایش یافته و نگرانی‌هایی در خصوص دسترسی طبقات متوسط و پایین جامعه به حمل‌ونقل عمومی ایجاد کرده است.در بخش قطار نیز افزایش نرخ‌ها به چشم می‌خورد. مسیر تهران به خرمشهر که در سال گذشته حدود ۷۵۰ هزار تومان هزینه داشت، امسال در برخی کلاس‌ها تا ۲.۱ میلیون تومان رسیده است.
مسیرهای منتهی به کرمانشاه، همدان، و سایر ایستگاه‌های غرب کشور نیز با افزایش مشابهی روبه‌رو شده‌اند. البته از هم‌اکنون فروش بلیت‌ها آغاز شده و مسافران می‌توانند خرید خود را انجام دهند.
در مجموع می‌توان گفت که اربعین ۱۴۰۴ با نظم و آمادگی در حال پیش‌روی است. نهادهای مختلف از جمله ستاد مرکزی اربعین، وزارت راه، بانک مرکزی، جمعیت هلال احمر و نهادهای مردمی تلاش کرده‌اند تا مسیر حرکت زائران را هموارتر کنند. با این حال، افزایش هزینه‌های سفر، فشار به زیرساخت‌های جاده‌ای و کمبود برخی امکانات هنوز به عنوان دغدغه‌های جدی مطرح است.
زائران نیز باید با برنامه‌ریزی دقیق‌تر و توجه به توصیه‌های مسئولان، سفر خود را زودتر آغاز کرده و مدیریت کنند تا هم از کیفیت خدمات بهره‌مند شوند و هم بار اضافی بر شبکه حمل‌ونقل و مرزها وارد نشود.
