عقیق: مرحوم آیت الله فاطمی‌نیا در یکی از سخنرانی های خود به موضوع «مفهوم توبه واقعی» پرداخت که تقدیم شما فرهیختگان می شود.
عزیزان من، می‌خواهم درباره «مفهوم توبه» نکته بسیار مهمی را خدمت شما عرض کنم.
گاهی اوقات می‌شنوم که برخی می‌گویند «می‌خواهم گناهانم را جمع کنم و بروم مکه یا مشهد تا آنجا توبه کنم».
این درک صحیحی از مفهوم توبه نیست.
توبه واقعی بر پایه «پشیمانی قلبی» است.
پشیمانی یک حالت درونی است، درست مانند ترس، وحشت، شادی یا غم. همان‌طور که نمی‌توانید به کسی دستور دهید که در این لحظه بترسد، پشیمانی هم باید موجباتش فراهم شود.
بگذارید مثالی برایتان بزنم.
فرض کنید فرشی خریداری کرده‌اید و فردای آن روز از فرش‌فروشی با شما تماس می‌گیرند و می‌گویند این فرش متعلق به یک کودک یتیم بوده و به اشتباه فروخته شده است.
در آن لحظه، بی‌درنگ پشیمان می‌شوید و می‌خواهید هر چه سریع‌تر آن را برگردانید. این است معنای پشیمانی واقعی.
علامه طباطبایی در تفسیر کلمه «تواب» که از اسماء الهی است، دو معنا را بیان فرموده‌اند:
نخست آنکه خداوند بسیار توبه‌پذیر است و دوم اینکه توفیق توبه می‌دهد.
ایشان می‌فرمایند توبه بنده میان دو توبه الهی قرار می‌گیرد. ابتدا خداوند توفیق توبه را به بنده عطا می‌فرماید، سپس بنده توبه می‌کند و در نهایت خداوند توبه را می‌پذیرد.
این مفهوم درباره «ذکر» نیز صادق است.
حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام فرموده‌اند که «ذکر بنده میان دو ذکر پروردگار قرار دارد؛ نخست خداوند توفیق ذکر را عنایت می‌کند، آنگاه بنده به ذکر می‌پردازد و سپس خداوند او را یاد می‌کند. چه زیباست این رابطه میان خالق و مخلوق.»
پس بدانید که اساس توبه، پشیمانی قلبی است.
استغفار زبانی بدون پشیمانی واقعی، توبه محسوب نمی‌شود. توبه حقیقی زمانی است که انسان از عمق وجود از گناهانش پشیمان شود.
متأسفانه برخی می‌گویند «استغفار فرستادم» در حالی که معنای واقعی استغفار را درک نکرده‌اند.
استغفار فرستادنی نیست، بلکه طلب آمرزش از خداوند با قلبی پشیمان است.
این مسائل بسیار مهم هستند و باید در آن تأمل کرد. برخی هنوز به مرحله پشیمانی نرسیده‌اند، اما همین که می‌گویند «کاش می‌توانستم در کارهایم تجدیدنظر کنم»، این خود نشانه‌ای از بیداری وجدان است.
خداوند خودش شوری در دل‌ها می‌اندازد و این همان توفیق الهی است که از آن سخن گفتیم.
منبع:حوزه
