عقیق: رهبر معظم انقلاب در دیدار دیروز که به مناسبت عید مبعث برگزار شد، به موضوع دشمن شناسی پرداخت براساس آیه ۱۱۸ سوره مبارکه آل عمران پرداخت.خدا در این آیه می‌فرماید: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا بِطَانَةً مِنْ دُونِكُمْ لَا يَأْلُونَكُمْ خَبَالًا وَدُّوا مَا عَنِتُّمْ قَدْ بَدَتِ الْبَغْضَاءُ مِنْ أَفْوَاهِهِمْ وَمَا تُخْفِي صُدُورُهُمْ أَكْبَرُ قَدْ بَيَّنَّا لَكُمُ الْآيَاتِ إِنْ كُنْتُمْ تَعْقِلُونَ» اى كسانى كه ايمان آورده ايد از غير خودتان (دوست و) همراز نگيريد (آنان) از هيچ نابكارى در حق شما كوتاهى نمى ورزند و آرزو دارند كه در رنج بيفتيد، دشمنى از لحن و سخنشان آشكار است و آنچه سينه هايشان نهان دارند بزرگتر است در حقيقت ما نشانه ها(ى دشمنى آنان) را براى شما بيان كرديم اگر تعقل كنيد.در این گزارش قصد داریم به شرح این آیات بر اساس برخی تفاسیر خصوصاً تفسیر نور و المیزان بپردازیم که در ادامه تقدیم می‌شود.
غریبه‌ها را محرم اسرار ندانید
خدا در این آیه می‌فرماید که ای کسانی که ایمان آورده‌اید غریبه‌ها را همراز نگیرید، خدا اینجا از کلمه «بطانه» تعبیر می‌کند، یعنی لباس زیر، یعنی لباسی که به بدن می‌چسبد، حال خدا می‌گوید نگذارید به شما اینگونه نزدیک شوند.
دشمن به دنبال ضربه زدن است
این آیه از آیات سیاسی قرآن است و در جامعه امروز ما بسیار مصداق دارد زیرا دشمنان به اسم مستشار، به اسم توریست، به اسم کارشناس می‌آیند و وجب به وجب کشور اسلامی را بررسی می‌کنند که چه دارد، کجا نفت دارد، کجا هسته‌ای دارد و... اینگونه همه چیز شما را می‌فهمند و به دنبال ضربه زدن هستند.
ضربه فکری و عقیدتی اولین اقدام دشمن
خدا می‌خواهد به ما بگوید که این قدر ساده نباشید، سپس می‌فرماید: «لَا يَأْلُونَكُمْ خَبَالًا» خبال یعنی نابودی فکر و عقل، یعنی آنها برای تباهی شما و زدن ضربه فکری و فرهنگی به شما کوتاهی نمی‌کنند و در این کار کم نمی‌گذارند با کتابی، با سرودی، با فیلمی ضربه کاری خود را به شما می‌زنند.
دردسر و سختی ما هدف بعدی دشمن
محور این آیه دشمن شناسی است. دشمن می‌خواهد شما به دردسر بیفتید، از این رو می‌فرماید: «وَدُّوا مَا عَنِتُّمْ» می‌خواهند به دردسر بیفتید، انرژی هسته‌ای نداشته باشید، نفت و گاز نداشته باشید، دانشمند و نابغه نداشته باشید، طبق گفته قرآن آنها می‌خواهند شما به سختی بیفتید.
بغض و کینه دشمن
«قَدْ بَدَتِ الْبَغْضَاءُ مِنْ أَفْوَاهِهِمْ» دشمن به قدری کینه دارد که بغض و کینه‌اش در زبانش پیداست و بغض او آشکار است، البته کینه‌ای که در دل دارد بسیار بیشتر است «وَمَا تُخْفِي صُدُورُهُمْ أَكْبَرُ» دشمن کمی از بغض و کینه را در زبان و در چهره و رفتارش نشان می‌دهد و بیشتر بغض در دلش است.
دشمن شناسی از آیات خداست
«قَدْ بَيَّنَّا لَكُمُ الْآيَاتِ»، آیات خدا فقط رکوع و سجود نیست، آشنایی با روحیه دشمن، شناختن کینه های دشمن، توطئه‌های دشمن، راه‌های نفوذ دشمن، اینها آیات الهی است.
کنار ایمان باید عاقل باشیم
حال خدا پس از بیان این نکات می‌فرماید اگر عاقل باشید باید به این نکات دقت کنید. «إِنْ كُنْتُمْ تَعْقِلُونَ» اینجا خدا به عقل اشاره می‌کند در حالی که ابتدای آیه به ایمان اشاره کرده بود، پس ممکن است انسان دین داشته باید اما عقل نداشته باشد، زیرا به مومنان می‌گوید اگر عاقل هستید به این نکات توجه کنید.اگر فقط دین داشته باشیم ممکن است کلاه سرمان بگذارند، اما اگر هم دین داشته باشیم و هم عقل داشته باشیم کسی نمی‌تواند سرمان کلاه بگذارد.پس مومن باید عاقل باشد و مراقب باشد که به اسم کارشناس، به اسم توریست، به اسم مستشار نیایند و اطلاعات ما لو برود، اسرار ما را دیگران بفهمند و سرمایه ما از دست برود، نیروها و نوابغ ما از دست برود.اینجا در این آیه می‌فرماید که دشمن دوست دارد که شما غافل شوید و از این غفلت استفاده کند، دوست دارد که شما به دردسر بیفتید، دوست دارند که شما سازش کنید، همه اینها نکاتی است که خدا در قرآن بیان کرده است. هدف اصلی آنها این است که شما کافر شوید و دست از مکتب اسلام بردارید و به مشکلات بزرگ اجتماعی و اقتصادی برسید تا بر شما غلبه کنند. این آرزوی اصلی دشمن است.
خلاصه آیه در چند سطر
بیگانگان را محرم اسرار قرار ندهیدرازداری از وظایف همگانی جامعه اسلامی است.مسلمانی که از روی سادگی اسرار را لو می‌دهد را هم محرم قرار ندهید و به او نگویید.
ملاک دوستی و رابطه باید ایمان باید و اگر ایمان نداشت خودی نیستدشمن را از شما پایین‌تر و پست‌تر برشمرده و می‌فرماید که اسرارتان را به پایین‌تر از خود نگویید.اولین ضربه دشمن ضربه فکری، اعتقادی و فرهنگی است یعنی می‌خواهد به فساد بیفتید.دشمن پس از ضربه فکری به دنبال ایجاد فشار است تا شما به دردسر بیفتید و بعد به خاطر کینه هایش دنبال نفاق است.در یک خط بگوییم دشمن برای ما به دنبال فساد، فشار و نفاق است. پس باید دشمن را بشناسیم و هوشیار باشیم که دشمن ذره‌ای علیه ما کوتاهی نمی‌کند.
اتمام حجت خدا با ما در شناخت دشمن
خدا با معرفی کامل دشمن به ما اتمام حجت می‌کند و می‌فرماید که من روشن به شما گفتم، حال اگر سادگی کردید و فریب خوردید خودتان باید منتظر عواقبش باشید.
در تفسیر المیزان درباره این آیه آمده است: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا بِطَانَةً مِنْ دُونِكُمْ» ای کسانیکه ایمان آورده‌اید دوست محرم رازی از غیر خودتان نگیرید، خدا دوست و خویشاوند نزدیک را (بطانه) یعنی آستر نامیده است، چون آستر به پوست بدن نزدیک است، یعنی چنین شخصی از باطن و ضمیر انسان باخبر می‌شود و رازهای او را می‌فهمد«لَا يَأْلُونَكُمْ خَبَالًا» آنها لحظه‌ای از شر رساندن به شما کوتاهی نمی‌کنند یعنی در حق شما از هیچ بدی و فسادی فروگذار نمی‌کنند و جنون را «خبل» می‌گویند، چون فساد عقل است، سپس می‌گوید: «ودوا ما عنتم» دوست می دارند شما را به ستوه آورند، یعنی دوستدار شدت گرفتاری و ضرر شمایند.
«قَدْ بَدَتِ الْبَغْضَاءُ مِنْ أَفْوَاهِهِمْ وَمَا تُخْفِي صُدُورُهُمْ أَكْبَرُ» دشمنی باطنی آنها از سخنانشان پیداست و آنچه در دل دارند بسی بزرگتر از آنست، یعنی آنقدر با شما دشمن هستند که نمی‌توانند دشمنی خود را پنهان کنند و این دشمنی از لحن گفتار و چرخش زبانشان آشکار است و با اینهمه آنچه از دشمنی در دل دارند بسی بیشتر و خطرناکتر است و از شدت تنوع و عظمت قابل وصف نیست و به همین سبب آن را مبهم آورده است.«قَدْ بَيَّنَّا لَكُمُ الْآيَاتِ إِنْ كُنْتُمْ تَعْقِلُونَ» ما آیات را برای شما بیان می‌کنیم، اگر تعقل کنید، یعنی ما خطر دوستی و همدلی با آنان و اطلاع دادن آنها از اسرار و احوالتان را، برای شما بیان کردیم و تذکر دادیم، باشد که تعقل کنید و با آنان همدل و همراز نشوید.
منبع:فارس