عقیق: کتاب «راز بی بی جان» درباره زندگی مادر شهید علم الهدی یکی از کتاب‌های جالب و البته شاخصی است که اخیراً توسط انتشارات روایت فتح در حوزه ادبیات دفاع مقدس و درباره این مادر شهید منتشر شد. الناز عباسیان نویسنده و روزنامه نگار این کتاب را نوشته است. این نویسنده و پژوهشگر حوزه دفاع مقدس دبیر ضمیمه پایداری روزنامه همشهری است و تا کنون 6 کتاب چاپ شده در حوزه دفاع مقدس دارد که شامل عنوان‌های ننه علی مادر تمام شهیدان، شقایق‌های ماندگار، از تخته‌های سیاه تا پای سنگرهای سرخ، سرباز کوچک و دفترچه‌های خاکی می‌شود. با این نویسنده گپ و گفتی درباره این کتاب و موضوع ادبیات دفاع مقدس داشتیم که در ادامه می‌خوانید:
خانم عباسیان! درباره نحوه انتخاب سوژه کتاب «راز بی بی جان» توضیح می‌دهید؟
پیش از نگارش کتاب راز بی‌بی‌جان با دفتر روایت فتح همکاری داشتم و 3 سال پیش در زمان اوج کرونا، کتاب زندگی نامه مادر شهید سید حسین علم الهدی به من پیشنهاد شد. از آنجایی که توفیق نگارش کتاب و تهیه گزارش از خانواده‌های شهدا و به ویژه مادران شهدا را داشتم استقبال کردم. متاسفانه در همان ماه نخست شروع تحقیق برای کتاب، دختر ایشان خانم خدیجه علم‌الهدی بر اثر ابتلا به کرونا از دنیا رفتند و عملاً ما یکی از همراهان همیشگی بی بی جان و راوی اصلی کتاب را از دست دادیم. با کمک سید حمید علم الهدی و سید علی شریعت زاده به ترتیب پسر و نوه بی بی جان کار پژوهش را شروع کردیم.
خودتان مصاحبه کردید یا از مصاحبه‌های آماده استفاده کردید؟
تمامی مصاحبه‌ها به صورت حضوری، جمعی و تلفنی خودم انجام دادم. حتی برای پیاده کردن مصاحبه‌ها هم کار را به کسی نسپردم چون معتقدم در کتاب‌های مستند داستانی، وقتی مؤلف و محقق یک نفر باشند کار بهتر و دقیق‌تر ارائه خواهد شد. البته که این امر زمان‌بر است به همین خاطر تألیف کتاب حدود 3 سال طول کشید. از آنجایی که قهرمان داستان 33 سال پیش به رحمت خدا رفتند نیاز بود با افراد زیادی که با او تجربه زیست و خاطره داشتند هم صحبت شویم.
با توجه به اینکه این مادر شهید 33 سال پیش از دنیا رفتند، از چالش‌های نوشتن کتاب درباره ایشان برایمان می‌گویید؟
در کتاب‌های قبلی من نهایت با 30 نفر مصاحبه می‌کردم اما برای کتاب راز بی‌بی جان با حدود 80 نفر مصاحبه انجام شد. سختی کار اینجا بود که بخشی از این افراد که مصاحبه شدند افراد صاحب منصب یا مسئول بودند و مشغله‌های زیادی داشتند با این حال تا صحبت از بی بی جان می‌شد با ما همکاری صمیمانه داشتند. سختی دیگر کهولت سن اغلب دوستان بی بی‌جان بود که متاسفانه در طول مدت تألیف کتاب چند نفر از راویان به رحمت خدا رفتند.
نکته جالب در تحقیق‌های میدانی کتاب بی‌بی جان این بود که برای نوشتن از خاطرات این زن سراغ آدم‌هایی رفتیم که خود گنجی ناشناخته بودند که نفس‌های وجودی‌شان نعمتی است برای این انقلاب. و چه خوب است قبل آنکه دیر شود سراغ این عزیزان هم برویم که سرگذشت هر یک کتابی است خواندنی. ناگفته نماند 6 ماه حدود 30 کتاب و مقاله در این زمینه خوانده و فیش برداری کردم تا دست پر و با پیشینه سراغ مصاحبه بروم.
• سبک نوشته‌تان چگونه است؟ کاملاً مستند است یا داستانی مستند؟ درباره این انتخاب توضیح دهید؟
سبک نوشتن کتاب مستند داستانی با استناد به خاطرات شفاهی است. از آنجا که بی‌بی‌جان در چند مقطع زمانی مهم تاریخی از جمله کشف حجاب رضا شاه، مخالفت امام خمینی (ره) و روحانیون با لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی محمدرضا پهلوی، روزهای انقلاب، جنگ تحمیلی نقش قابل توجهی داشته سعی کردم روایتی خطی برای داستان انتخاب کنم.
خواننده باید این راز را کشف کند!
• راز بی بی جان چیست که نام کتاب را این چنین گذاشتید؟
اعتقاد شخصی من این است که شهدا خودشان مسیر نگارش کتاب‌هایشان را مشخص می‌کنند درباره این کتاب هم سید حسین و مادر نازنینشان مسیر کتاب را خودشان مشخص کردند و حتی عنوان کتاب را. راز بی بی جان مربوط سید حسین علم الهدی است و اجازه دهید بیشتر از این توضیح ندهم تا خواننده کتاب، خودش با خوانش آن این راز را کشف کند. جالب اینجاست که به این راز در هیچ یک از کتاب‌هایی که تاکنون از این شهید نوشته و فیلم و آثاری هنری که ساخته شده اشاره نشده و خواست شهید بوده که در این کتاب به آن پرداختیم.
• سیده بتول جزایری چگونه مادری بوده یا چگونه مادری کرده که توانسته چنین شهید بزرگواری را پرورش دهد؟
شیرزنی است که نه تنها نشان افتخار مادر یکی از بی باک ترین فرماندهان شهید دفاع مقدس را بر سینه دارد، بلکه خود گنجینه است برای این انقلاب؛ مؤسس چایخانه (مرکزپشتیبانی جنگ در اهواز) و کاروان حضرت زینب (س) برای دلداری خانواده‌های شهدا. از ویژگی‌هایی که این مادر را متمایز کرده: زن شجاعی که از دوران کودکی با حفظ حجاب خود در شهر زادگاهش، علناً مقابل ماموران رضا شاه و قانون کشف حجاب اجباری ایستاد، شیرزنی که در حمایت امام خمینی (ع) به شاه در سال 1343 تلگراف زد.
• کتاب بیشتر حول زندگی مادر شهید است یا مادر شهید واسطه و رابطی است برای گفتن و شنیدن از شهید علم الهدی؟
این کتاب تنها کتابی است که اختصاصاً درباره خود این مادر در این حجم و با گستردگی خاطرات و روایت‌ها منتشر شده است. بی شک به خاطرات سید حسین و دیگر فرزندان بی بی جان گریزی زدیم اما روایت مفصل از سید حسین را باید در کتاب خود سید حسین علم الهدی بخوانیم. جلد دوم این کتاب (زندگی نامه شهید سید حسین علم الهدی) هم در دست تألیف است و انشالله توفیق داشته باشم از همین انتشارات روایت فتح منتشر کنم. کتاب‌ها به صورت دوجلدی مادر و پسری منتشر می‌شود.
وقتی غذای آقا شور شد
• جذاب‌ترین بخش کتاب از نظر شما چیست؟
جذاب‌ترین بخش مربوط به تلاش خانم‌های چایخانه (مرکز پشتیبانی علم الهدی در اهواز) و فعالیت کاروان حضرت زینب برای دلداری خانواده‌های شهداست. شیرین‌ترین خاطرات مربوط به پذیرایی بی بی جان از حضرت آقا به عنوان نماینده امام (ره) در جنگ در خانه خود در زیر آتشباران دشمن است که از قضا یک بار هم غذای ایشان شور می‌شود و حضرت آقا به روی خانواده علم الهدی نمی‌آورند.
• چه کار باید کرد که کتاب سیره شهدا و خانواده‌شان برای جوان‌ها جذاب شود و با وجود این همه رقیب در فضای مجازی برای پرکردن اوقات جوانان، آن‌ها سراغ کتاب آن هم کتاب‌های خوب بروند؟
به عنوان یک روزنامه نگار و مادر شخصاً دوست دارم برای نسل جدید و فرزندانم شهدا را باورپذیر معرفی کنم. این موضوع بحث مفصلی است که مجال دیگری می‌طلبد.
منبع:تسنیم
