عالمی که در ۷۰ سال تدریس ریالی پول نگرفت

عقیق: استاد علی‌اکبر رشاد در ابتدای درس خارج حوزه علمیه امام رضا علیه السلام با گرامیداشت یاد و خاطره مرحوم آیت الله حاج آقا رسول موسوی تهرانی اظهار کرد: در این جلسه با تأثر تمام از شخصیتی یاد می‌کنیم که وجود، رفتار و کردارش برای همه ما می‌تواند درس‌آموز باشد. با شنیدن خبر رحلت این مرد بزرگ همانند موارد مشابه ابتدا به ذهن من خطور کرد که پیام تسلیت و بیانیه‌ای بنویسم اما به نظرم رسید با تنظیم یک متن تسلیت، حق این مرد ادا نمی‌شود؛ علاوه بر این که ذکر و یاد چنین مردانی قطعا مشابه ذکر اهل بیت(ع) پاداش دارد و سبب اثر تربیتی بر جلسه و افراد حاضر در آن خواهد شد؛ از این‌رو، امروز از ایشان یاد می‌کنیم.

رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران افزود: امروز شهرداری تصویر این مرد بزرگ را برای عرض تسلیت در نقاطی از شهر نصب کرده است، اما مردم تهران این مرد را نمی شناسند؛ حتی چه بسا در خود حوزه نیز ایشان را به خوبی نشناخته باشند.ایشان به لحاظ علمی بسیار قوی، از جهات معنوی بسیار راغی و متعالی و مجسمه اخلاق بود؛ مردی که به اعتبار دینی، استاد اساتید بود؛ یعنی صدها نفر از شاگردان ایشان امروز مدرس سطوح عالی و خارج حوزه‌های علمیه هستند و نزدیک به۵۰ سال قبل نزد ایشان رسائل خوانده‌اند.

وی بیان کرد: حاج آقا رسول موسوی انسانی با سواد و دقیق‌النظر بود. حاصل دروس ایشان به عنوان شرح رسائل در هشت جلد چاپ شده است. این عالم بزرگ در حالی۵۰ سال رسائل گفت که می‌توانست ۴۰ سال قبل درس خارج را آغاز کند. شاید همان زمانی که ما با ایشان رسائل را می‌خواندیم، می‌توانست همان مباحث و مطالب را به عنوان درس خارج ارائه نماید؛ اما این شخصیت، به قدری بی‌هوا و بی‌ادعا بود که حاضر نشد حتی پس از نیم قرن، تدریس رسائل را زمین بگذارد.

رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران خاطرنشان کرد: ایشان به لحاظ اخلاقی حقیقتا مجسمه تواضع، بی‌هوایی و بی‌ادعایی و مهمتر تجسم فانی‌شدن در ساحت الهی و ندیدن خود و هر آن چه که به خود منصوب است، بود. این که استادی نیم قرن در یک رتبه تدریسی باقی بماند و صرفا چیزی مانند رسائل شیخ انصاری را برای هزاران نفر تدریس کند، در عرف حوزه معنای وسیعی دارد. در این مدت هزاران نفر از طلاب درس ایشان، استاد و آیت الله شدند و حتی عده‌ای از آنان ادعای مرجعیت کردند اما ایشان می‌گفت من مدرس سطح هستم.

استاد رشاد افزود: جامعه ما بزرگانی همچون حاج آقا رسول موسوی تهرانی را به خوبی نمی‌شناسد؛ در این جامعه تنها افراد غوغا سالار که بر سر هر مسئله عادی و غیرعادی جنجال و موج ایجاد می‌کنند و سوار موج می‌شوند، دیده و شناخته می‌شوند. بسیاری از مردم این مرد الهی، عالم و مربی بزرگ را که هزاران فاضل سر درس او حاضر شدند و امروزه از علما و اساتید برجسته و شهره سطوح عالی و دروس خارج‌اند، نمی‌شناسند.

تولیت حوزه علمیه امام رضا(ع) تهران عنوان کرد: سکان این عالم و مایۀ آرامش و برکت زمین حقیقتِ وجود این مردانِ پرده‌نشین است. این آدم‌های بی‌نام و نشان و بی‌ادعا هستند که قرار استقرار زمین به وجود آن‌ها بسته است. همان‌هایی که وقتی از دست ما می‌روند، گرفتار بلایا و مشکلات می‌شویم اما نمی‌دانیم از کجا عارض شده‌ایم. چگونه شد مردان بزرگی همانند آیت الله گلپایگانی، آیت الله مرعشی نجفی، آیت الله حائری، آیت الله بهجت، آیت الله فاضل لنکرانی، آیت الله کشمیری و بزرگانی از عالم معنا و معرفت رفتند و ما نفهمیدیم چه چیزهایی را از دست دادیم و چه اتفاقاتی در عالم معنا روی داد؛ زیرا ما فقط اتفاقات و بلایای ظاهری را می‌بینیم.

استاد رشاد اظهار کرد: ما صرفا آثار مادی و مُلکی خلأ وجودی این مردان را چون محسوس است، مشاهده و حس می‌کنیم، البته اگر حاضر شویم بپذیریم که این حوادث و وقایع بر اثر از دست‌رفتن چنین مردان ملکوتی‌ای است؛ چه رسد به اینکه نفهمیم در ملکوت عالم چه کسری‌هایی رخ می‌دهد و چه لطماتی را بشر و هستی از فقدان چنین مردانی می‌بیند.

وی خاطرنشان کرد: امروز حوزه ما به چنین انسان‌هایی نیازمند است؛، چرا که این‌ها الگوی حوزه هستند. اصحاب هوس، نفس و حرص که می‌خواهند موقعیتی را تصرف کنند، عنوانی را احراز کنند و حتی گاهی برای رسیدن به این امور مرتکب خلاف اخلاق نیز می‌شوند، نماد حوزه نیستند، بلکه این مردانی که نیم قرن بی‌نام و نشان و بی‌اسم و رسم در کنج حوزه نشستند و بدون این‌که کسی سراغ آن‌ها را بگیرد هزاران نفر را تربیت کردند، نماد حوزه می‌باشند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: برخی از بزرگان در سختی و مشقت زندگی می‌کنند، به گونه‌ای که حتی گاهی به اوّلیّات زندگی دسترسی ندارند، چراکه نه از وجوهات استفاده می‌کنند و نه هدیه‌ای را می‌پذیرند. امثال ایشان و آیت الله ستوده اراکی این‌گونه بودند. چنین افرادی بسیار کم‌اند.

به گفته استاد رشاد تمام علمای نسل کنونی ایران در مقطعی شاگرد مرحوم ستوده اراکی بوده‌اند، یعنی هزاران نفر مکاسب، رسائل و کفایه را پای درس ایشان نشستند؛ حتی برخی که مرجع تقلید شدند و ادعای مرجعیت کردند، در مقطعی پای درس ایشان حاضر شدند. بنده نیز حدود۵۰ سال قبل سال‌ها شاگرد آیت الله ستوده بودم و پای درس ایشان نشستم. از صبح به مسجد امام حسن عسکری می‌آمدند و دروس مختلفی را ارائه می‌دادند. ایشان در طول ۷۰ سال تدریس حتی ریالی حق‌التدریس نگرفتند و همه عمر مشغول تربیت طلبه و نفوس بودند، بی‌آنکه ادعا و توقع مادی داشته باشند. امثال حاج آقا رسول یا آیت الله ستوده می‌توانستند مرجع تقلید شوند، اما به این سمت و سو نرفتند. حوزه به چنین مردانی نیازمند است. با فوت چنین افرادی است که نه تنها در حوزه بلکه در جامعه نیز خلأ ایجاد می‌شود، حتی نسبت به برخی از این‌ها نه فقط جامعه انسانی بلکه هستی دچار خلأ می‌شود.

وی اظهار کرد: این‌ها استوانه‌ها و ستون‌های عالم هستی می‌باشند. قرار و استقرار زمین و عالم از جانب خداوند متعال به وجود چنین مردانی است؛ به‌خاطر تقربی که به ساحت الهی دارند وقتی از دنیا می‌روند گویی یکی از ستون‌های این سقف شکسته و در نتیجه، سقف به مخاطره می‌افتد؛ اما این‌ها دیده نمی‌شوند و در عوض افرادی که اهل غوغا و جنجال هستند و هر روز یک مطلب نا صوابی را علم می‌کنند، دیده می‌شوند. متأسفانه بسیاری از اهالی جامعه ما حوزه را با این چهره‌ها غوغا سالار می‌شناسند؛ نه با چهره امثال حاج آقا رسول موسوی تهرانی؛ به گونه‌ای که حتی از ایشان عکس مناسبی وجود ندارد.

رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران خاطرنشان کرد: حاج آقا رسول موسوی تهرانی هیچ‌گاه دوست نداشت به ایشان «آیت الله» بگویند و به خاطر همین همه صمیمانه ایشان را حاج‌آقا رسول صدا می‌کردند. چنین مردان بزرگی وقتی از دست می‌روند، نگران وضع جامعه می‌شویم. بخشی از سقوطی که ما آن را آشکارا در جامعه می‌بینیم، ناشی از فقدان چنین استوانه‌ها و سرمایه‌هایی است. در این تلاطم هستی این‌ها لنگر کشتی هستند و کشتی را از کج‌شدن نجات می‌دهند. امید است خداوند بیش از این ما را از وجود چنین مردانی محروم نکند. ما نمی‌فهمیم وقتی این مردان را از دست می‌دهیم چه سرنوشتی پیدا می‌کنیم، ولی براساس تعالیم دینی، می‌دانیم با از دست دادن این‌ها اتفاقات تلخی خواهد افتاد.

استاد رشاد در پایان افزود: ان‌ شاء الله خداوند عنایتی کند و بیش از این چنین نعماتی را از ما دریغ ننماید. ما شاگرد شاگردان این بزرگان هستیم و درس‌ها سینه به سینه به ما رسیده است. ما در واقع شاگرد علامه مجلسی‌ها، شیخ طوسی‌ها، شیخ مفیدها و شیخ صدوق‌ها هستیم و این‌ها اساتید ما هستند.

منبع:حوزه