شرح احادیث رجبیه | ریشه‌ی تمام خیرات چیست؟

عقیق: از جمله ادعیه‌ی مشهور ماه رجب، دعایی منسوب به امام صادق علیه‌السلام با عنوان «یَا مَنْ‏ أَرْجُوهُ‏» است که صبح و شب و پس از هر کدام از نمازهای یومیه مورد توصیه قرار گرفته است. این دعا را سید بن طاووس در کتاب اقبال‌الاعمال ذکر کرده و علامه مجلسی سند آن را معتبر دانسته است.

در ابتدای این دعا می‌خوانیم «یَا مَنْ‏ أَرْجُوهُ‏ لِکُلِّ خَیْر»؛ یعنی ای آن‌که تمام خیرات را از او امید دارم؛ در فرازهای بعدی دوباره از خداوند اینچنین طلب تمام خیرات را می‌کنیم «أَعْطِنِی بِمَسْأَلَتِی إِیَّاک‏ جَمِیعِ خَیْرِ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَة»؛ یعنی با درخواستم از تو، همهٔ خیر دنیا و خیر آخرت را به من عطا کن.

حال سؤال اینجا است که چگونه می‌توان تصور کرد که خداوند تمام خیرات دنیا و خیرات آخرت را یکجا به بنده‌اش عطا کند? انسانی که تحمل و ظرفیت داشتن یک خیر برایش سنگین است و او را مست و مغرور می‌کند، چگونه می‌تواند تحمل بار تمام خیرات را داشته باشد؟ انبیای الهی به عنوان برترین برگزیدگان حریم خداوند با آن تعریفی که از خیرات در ذهن داریم، به تمام خیرات نرسیدند، نشان به اینکه خداوند به ابراهیم علیه‌السلام به عنوان یکی از رسولان اولواالعزم، وعده مقام صالحیت در آخرت یا نشئه‌ی بعدی را داد و فرمود «وَ آتَیْناهُ فِی الدُّنْیا حَسَنَةً وَ إِنَّهُ فِی الْآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحین‏»؛ یعنی در دنیا به او حسنه دادیم و در آخرت از صالحین شد.

شاید یک پاسخ این باشد: باید دنبال مصداقی از خیر باشیم که تمام خیرات در او جمع شده باشد و هیچ خیری به پای آن نرسد. این خیر،‌ همان وجود مقدس امام معصوم علیه‌السلام است، همچنان که امام صادق علیه‌السلام در حدیثی فرمود «نَحْنُ أَصْلُ کُلِ‏ خَیْر»¹؛ یعنی ما ریشه‌ی تمام خیرات هستیم. (الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏8، ص242) یا در آیه‌ای از قرآن می‌خوانیم «بَقِیَّتُ‏ اللَّهِ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنین‏ وَ ما أَنَا عَلَیْکُمْ بِحَفیظٍ» یعنی «اگر مؤمن باشید، بقیت الله براى شما بهتر است و من بر شما نگاهبان نیستم.» طبق احادیث، مصداق بارز بقیت الله، امام مهدی عجل الله تعالی فرجه² است.

بیشتر بخوانید

• شرح احادیث رجبیه | خداوند چگونه با بندگانش در ماه رجب سخن می‌گوید

بنابراین با اتصال به اهل بیت وحی علیهم‌السلام، گویی انسان به تمام خیر دنیا و آخرت دست یافته است؛ مصداق بارز این انسان‌ها، کاروانیان حسینی و شهدای کربلا هستند که در معیت امام عالم به درجات بالایی نزد خداوند دست یافتند.

----------------------------------------
پاورقی:
^{1.  عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ عَلَیْهِ السَّلَامُ، قَالَ: «نَحْنُ أَصْلُ کُلِّ خَیْرٍ، وَ مِنْ فُرُوعِنَا کُلُّ بِرٍّ، فَمِنَ الْبِرِّ التَّوْحِیدُ وَ الصَّلَاةُ وَ الصِّیَامُ وَ کَظْمُ الْغَیْظِ وَ الْعَفْوُ عَنِ الْمُسِی‏ءِ وَ رَحْمَةُ الْفَقِیرِ وَ تَعَهُّدُ الْجَارِ وَ الْإِقْرَارُ بِالْفَضْلِ لِأَهْلِهِ وَ عَدُوُّنَا أَصْلُ کُلِّ شَرٍّ، وَ مِنْ فُرُوعِهِمْ کُلُّ قَبِیحٍ وَ فَاحِشَةٍ، فَمِنْهُمُ الْکَذِبُ وَ الْبُخْلُ وَ النَّمِیمَةُ وَ الْقَطِیعَةُ وَ أَکْلُ الرِّبى‏ وَ أَکْلُ مَالِ الْیَتِیمِ بِغَیْرِ حَقِّهِ وَ تَعَدِّی الْحُدُودِ الَّتِی أَمَرَ اللَّهُ وَ رُکُوبُ الْفَوَاحِشِ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَ مَا بَطَنَ وَ الزِّنى‏ وَ السَّرِقَةُ وَ کُلُّ مَا وَافَقَ ذلِکَ مِنَ الْقَبِیحِ، فَکَذَبَ مَنْ زَعَمَ أَنَّهُ مَعَنَا وَ هُوَ مُتَعَلِّقٌ بِفُرُوعِ غَیْرِنَا.
ابن مسکان از امام صادق علیه السلام روایت کرده که فرمود: ماییم ریشه هر خیر و خوبى، و همه‏ نیکی‌ها از شاخه‌‏هاى وجود ما است، و از جمله نیکی‌ها است #توحید، نماز و روزه و فرو بردن خشم و گذشت از نافرمان بدکردار، و مهرورزى نسبت به مستمند و تفقد از همسایه و اقرار به فضیلت اهل فضل‏. و از دشمن ما است ریشه و اساس هر شر و بدى، و از شاخه‏‌هاى وجود آنها است هر کار زشت و هرزه‏اى، از آنها است دروغ و بخل و سخن چینى و بریدن از خویشاوندان و رباخوارى و خوردن مال یتیم بناحق و تجاوز به حدودى که خداوند مقرر فرموده و ارتکاب کارهاى هرزه از آشکار و پنهانش، و زنا و دزدى و هر کار زشتى که همانند اینها باشد، و از این رو دروغ گوید هر کس که پندارد با ما است ولى بع شاخه‏‌هاى دیگران غیر از ما چنگ زده است.
_{2. امام حسن عسکری علیه‌السلام ذیل آیه: «فَهُوَ مَهْدِیُّکُمْ الْمُنْتَظَر»؛ پس او مهدی منتظر شماست.}}

_{^{منبع:تسنیم}}