عقیق: امیرحسین کسائی: سوم بهمن‌ماه سال ۱۴۰۰ همزمان با سالروز میلاد حضرت زهرا (س)، دیدار سالانه مداحان با مقام معظم رهبری برگزار شد. مقام معظم رهبری در این دیدار مطالباتی از مداحان مطرح کردند که بخش مهمی از آن با رویکرد جهاد تبیین و همچنین پاسخگویی به سوالات و شبهات جوانان در هیأت بود.
هیأت، محلّ جهاد تبیین است
ایشان در این دیدار فرمودند: «هیأت جای چیست؟ جای جهاد. هیأت، کانون جهاد است. هیأت، کانون جهاد است؛ جهاد فی‌سبیل‌الله، جهاد در راه احیای مکتب اهل‌بیت، مکتب امام حسین (ع)، مکتب شهادت. خُب ائمّه (ع) چه جور جهادی می‌کردند؟ ائمّه جهاد نظامی که نمی‌کردند؛ جز معدودی فقط حضرت امیرالمؤمنین، امام حسن مجتبیٰ و حضرت امام حسین با شمشیر جنگیدند، بقیّه ائمّه که با شمشیر نجنگیدند؛ جهادشان چه بود؟ «جهاد تبیین»؛ همین که بنده مکرّر، تکرار می‌کنم، تبیین یا جهاد تبیین. تبیین کنید، روشنگری کنید. هیأت، محلّ جهاد تبیین است.»
سوالات جوانان باید در هیأت پاسخ داده شود
همچنین در بخش دیگری از این دیدار در خصوص پاسخگویی به سوالات و شبهات جوانان در هیأت هم فرمودند: «امروز جوان‌های ما سؤال‌های گوناگونی دارند. درباره سبک زندگی سؤال دارند، درباره مسائل اصولی سؤال دارند، سؤال [هم] به‌جاست. راه مواجهه با سؤال، اندیشیدن و پاسخ دادن است. این کار باید در هیأت‌ها انجام گیرد. مرکز مهم این کار همین هیأت‌هاست. پاسخ به سؤالات فراوان متعددی که روزبه‌روز به وجود می‌آید. سؤال ایرادی ندارد، منتها کسی که سؤال دارد بداند که این جهل او و بی‌اطّلاعی او است که سؤال را به وجود می‌آورد و ممکن است این را تبدیل کرد به دانش، به علم، به دانایی. کسی که سؤال دارد، این سؤال موجب این نشود که خیال کند همه چیز وارونه است؛ نه، سؤال باید مطرح شود، اشکالی هم ندارد، باید پاسخ داده شود و پاسخش باید در هیأت‌ها باشد، در مراکز علم و معرفت باشد؛ این، مغز و معنای هیأت است.»
در ماه‌های نخست معلوم نبود برای جهاد تبیین در هیأت چه باید کرد؟
این بیانات رهبری به زعم بسیاری از کارشناسان، پیش‌بینی و تدبیر آفندی ایشان برای جلوگیری از فتنه سال ۱۴۰۱ و جنگ روایت‌ها و شناختی دشمن بود. هیأت‌های مذهبی نیز با آن که در ابتدای امر مانند بسیاری از نهادها به تعریف موضوع جهاد تبیین می‌پرداختند، یا درگیر پیدا کردن راهکار و راه حل برای این امر بودند و یا برخی از مداحان نیز با خود عبارت «جهاد تبیین» به نوحه وشعرخوانی پرداختند. حمید رمی شاعر آئینی در این خصوص می‌گوید: «مهم این است که برای جهاد تبیین باید بیان هنرمندانه داشته باشیم. یعنی افراد اگر به جهاد تبیین اشاره نکنند و نپردازند خدمت بیشتری به نظام اسلامی داشتند تا اینکه بد و با صراحت بیان و کج سلیقگی به آن بپردازیم.»
تریبون آزاد در هیأت رهپویان وصال شیراز
رهبر انقلاب جهاد تبیین را برای ممانعت از فتنه می‌خواستند، اما هیأت‌ها بعد از فتنه سراغش رفتند
بعد از شهریورماه سال ۱۴۰۱ کشور با کلیدواژه مرگ «مهسا امینی» از سوی برخی عوامل داخلی و با حمایت ویژه دشمنان خارجی، درگیر اغتشاشاتی در کف خیابان‌ها، دانشگاه‌ها و گاهی مدارس شد و با ناامنی‌هایی که در سایه آن، ایجاد شد، شاهد هجوم داعشی‌ها به حرم مطهر شاهچراغ (ع) بودیم که منجر به شهادت ۱۵ تن از هموطنان شد. در آزادراه کرج ـ قزوین نیز عده‌ای از اغتشاشگران به مردم عادی حمله‌ور شدند. در مدت حدود ۵ ماه تعداد بسیاری از نیروی نظامی و بسیجیان به عنوان مدافعان امنیت به شهادت رسیدند. این اغتشاشات موجب شد که هیأت‌ها از این غفلت و پشت گوش انداختن جهاد تبیین خارج شوند و به میدان بیایند. البته که قطعاً رویکرد مدنظر مقام معظم رهبری آفندی و جلوگیری از وقوع چنین فتنه‌ای بود، اما بازهم تا مشکلی رخ داد با روحیه پدافندی وارد عمل شدند.
برگزاری تریبون آزاد در هیأت کربلا رفسنجان
جهاد تبیین هیأت‌ها با برگزاری تریبون آزاد کلید خورد
اولین گام برای مقابله با فتنه ۱۴۰۱ را که به اعتقاد برخی موجب ایجاد سؤالات، شبهات و اعتراضاتی برای بخشی از جامعه شده بود، هیأت رهپویان وصال شیراز برداشت. آنان اولین جلسه تریبون آزاد خود را با عنوان #من_معترضم ۱۹ مهرماه در حسینیه هیأت برگزار کردند که با استقبال بسیاری مواجه شد. هیأت کربلا رفسنجان، هیأت عبدالله بن الحسن تهران، هیأت ثارالله زنجان، هیأت فدائیان حسین اصفهان، هیأت آئین حسینی تهران و ... نیز هیأت‌های دیگری بودند که با دعوت از چهره‌هایی همچون علی بهادری جهرمی سخنگوی دولت، نمایندگان مجلس، استانداران و فرمانداران تریبون آزاد و سخنرانی‌های تبیینی در هیأت خود به راه انداختند تا گره‌های ذهنی جوانان را برطرف کنند.
برگزاری جشن بزرگ رسول مهربانی و لبخند در میدان ولیعصر (عج)
تجمعی با حضور مداحان سرشناس برای شکستن سکوت حزب‌اللهی‌ها
شراره‌های آتش فتنه ۱۴۰۱ برافروخته شده بود و اشرار به جان و مال و ناموس مردم کشور تعرض می‌کردند و چادر از سر زنان می‌کشیدند و در مقابل، قشر مذهبی ما مارپیچ سکوت را طی می‌کردند و در انفعال کامل قرار داشتند. حاج منصور ارضی پیشنهاد داد تا برای محکوم کردن این اقدامات، به مناسبت میلاد پیامبر (ص) و امام صادق (ع)، تجمعی به همت هیأتی‌ها و نهادهای مرتبط در میدان ولیعصر (عج) برگزار شود تا جریان انقلابی و هیأتی از سکوت و انفعال خارج شده و پاسخ درخوری به این اقدامات دهند. جشن میلاد پیامبر اسلام (ص) و امام جعفرصادق (ع) جمعه ۲۲ مهرماه با سخنرانی حجت‌الاسلام مصطفی کرمی، مدیحه‌سرایی منصور ارضی، محمود کریمی، حسین سازور، سعید حدادیان، نریمان پناهی، محمدرضا طاهری، حسین طاهری و محمدحسین حدادیان برگزار شد. در این اجتماع، مردم که تصاویر شهدای اغتشاشات اخیر از جمله شهیدان سلمان امیراحمدی، پوریا احمدی و ... را در دست داشتند، با شعارهای «مرگ بر فتنه‌گر»، «وای اگر خامنه‌ای حکم جهادم دهد» و «این همه لشکر آمده به عشق رهبر آمده» از فتنه‌گران و آشوبگران اعلام انزجار کردند.
شعرخوانی مهدی رسولی در دانشگاه زنجان
در مشهد نیز زمانی که برخی از اغتشاشگران بنا داشتند در خیابان‌های این شهر آشوب به پا کنند، مهدی اکبری و امیر کرمانشاهی مداحان سرشناس این شهر، هیأت‌های خود را به خیابان آوردند و شروع به برپایی روضه و سینه‌زنی در خیابان کردند که این ماجرا موجب خنثی شدن توطئه دشمنان شد و بسیاری از افراد به ظاهر معترض که دل در گرو اهل بیت داشتند، همراه هیأتی‌ها شدند.
برخی مداحان برای جهاد تبیین به هیأت اکتفا نکردند
جدای از برگزاری تریبون‌های آزاد و تجمعات، مهدی رسولی مداح اهل بیت (ع) که سال‌ها در دانشگاه سراسری زنجان تحصیل و کار کرده بود، برای مرثیه‌خوانی در مراسم سوگواری و بزرگداشت شهدای شاهچراغ حضور پیدا کرد و علاوه بر شعرخوانی دقایقی نیز با دانشجویان صحبت کرد. مداحان در راهپیمایی ۱۳ آبان و روز استکبارستیزی، هم زمان که پشت تریبون در شهرهای مختلف قرار گرفتند با خواندن اشعار روشنگرانه تلاش کردند تا وظیفه جهاد تبیین خود را عملیاتی کنند. نمونه آن سید محمود علوی که در تهران شعرخوانی جالبی داشت و طعنه‌ها و کنایه‌های بسیاری به سلبریتی‌ها و وطن‌فروشان داخلی زد.
مداحان فضای مجازی را برای جهاد تبیین فراموش نکردند
در فتنه اخیر یکی دیگر از روش‌های مداحان برای روشنگری و تبیین در جامعه استفاده از نرم‌افزار و شبکه اجتماعی توئیتر است. بسیاری از مداحان این روزها در توئیتر فعال هستند و به مناسبت‌های مختلف به خصوص در فتنه اخیر موضع‌گیری دارند. یکی از پرمخاطب‌ترین موضع‌گیری‌های مداحان در توئیتر توسط مهدی سلحشور و خطاب به علی دایی ملی‌پوش سابق کشورمان رقم خورد که نوشت: «آن علی دایی که من می‌شناسم آن قَدَر مرد هست که اگر فهمید خبر اشتباهی را منتشر کرده که هیزم آتش دشمنان مردم ایران است، حرفش را پس بگیرد و عذر خواهی کند. آقامون علی (ع) فرموده: اشجع الناس من غلب هوی؛ نوبت مردانگی توست علی»
در مواقع دیگری مانند حمله تروریستی داعش به حرم مطهر شاهچراغ (ع)، برگزاری تجمع ضدانقلاب در برلین، کشته‌سازی‌های اخیر در فضای مجازی، ماجرای وحشیانه حمله اشرار در کرج، شهادت آرمان علی‌وردی، کشیدن چادر از سر زنان و ... هم شاهد موضع‌گیری‌های توئیتری مداحان بودیم.
البته در این موضع‌گیری‌های فضای مجازی گاهی هم برخی از مداحان اظهارنظرهایی عجیبی داشتند که در نوع خود قابل تأمل است و نشان می‌دهد برخی از خود آن‌ها نیز در برابر بمباران رسانه‌ای دشمن هم تاب نیاورند و فریب خوردند.
فاطمیه امسال بستر جهاد تبیین شد
همزمان با فرارسیدن ایام شهادت حضرت زهرا (س)، هیأت‌ها و مداحان بنا دارند مجالس و عزاداری‌های فاطمیه را حتی بر خلاف سال‌های قبل که بیشتر مجالس در روایت‌های ۷۵ و ۹۵ روز برگزار می‌شد، از رویات ۴۵ روز آغاز کردند و تلاش کردند حال و هوای کشور، رنگ و بوی فاطمیه بگیرد. در مجالس عزاداری نیز سخنرانی‌ها و اشعار به سمت تبیین‌گری رفت و آثار بسیار خوبی هم در این ایام به گوش رسید.
مداحی «تو با مهاجر و انصار اتمام حجت کردی» ـ حنیف طاهری
هیأت نیازمند اتاق فکر است
شاید بتوان گفت که هیأت‌های در آزمون جهاد تبیین هرچند دیر اما با شروع فتنه، توانستند موفق خارج شوند، اما برهه کنونی نشان داد که برای موفقیت هیأت‌ها در عرصه جهاد تبیین نیازمند طراحی اتاق فکرهایی منسجم با حضور نخبگان و افراد خوش فکر و هنرمند هستیم تا با طراحی مدل‌های مختلف دست هیأت‌ها را باز کنند و از سوی دیگر هم نیاز است مداحان و اهالی هیأت علاوه بر مطالعه بیش از پیش به خصوص در زمینه تاریخ معاصر و صدر اسلام، با پیشرفت‌های کشور و مسائل روز آشناتر باشند تا بتوانند با نگاه عمقی و تحلیلی بیشتری موضع‌گیری کنند یا آثاری تولید کنند.
منبع:فارس
