مساجد دانشگاه؛ بستری برای تبادل آراء دانشجویان و اساتید

عقیق:

حجت الاسلام حسن اسکندری، معاون نهاد رهبری در دانشگاه صنعتی شریف، درمورد جایگاه و کارکرد‌های مساجد در دانشگاه‌ها و مراکز علمی بیان کرد: همان طور که در سیره نبوی خوانده ایم، از زمان حرکت پیامبر (ص) از مکه به مدینه، ایشان به اولین محل امن یعنی روستای قبا که رسیدند به مدت یک هفته در آن جا ساکن شدند و در این مدت، یک مسجدی را در آن مکان بنا کردند که پایگاه فکری، فرهنگی و سیاسی پیامبر (ص) شد و از آن جا که راهی شهر یثرب (مدینه فعلی) شدند باز هم تلاش کردند که در بدو ورود خود، مسجدی را در مرکز شهر بنا کنند تا عموم مردم را در آن جا جمع کنند و درواقع، آن جا، محل اجتماع مردم شد.

به گفته او، در مجموعه‌ای به نام دانشگاه که جامعه فرهیختگان است و بسیاری از اندیشمندان و دانشجویان محترم در آن جا حاضر هستند، مسجد به عنوان محلی قرار گرفته است تا فعالیت‌های فرهنگی، معنوی، اجتماعی و سیاسی در آن جا صورت بگیرد و دانشجویان در آن جا جمع شوند و به تبادل رأی و نظر خود بپردازند.

حجت الاسلام اسکندری، از گذشته تا به امروز، مسجد‌ها بهترین پایگاه‌ها در دانشگاه‌ها محسوب می شوند و عموماً هم در بخش مرکزی آن قرار می‌گیرند و اغلب دانشجویان و اساتید در آن جا حاضر می‌شوند. به طور مثال؛ مسجد دانشگاه صنعتی شریف در دوره‌ای از اوایل انقلاب تأسیس شد و سپس، در سال ۸۴، توسعه پیدا کرد که حدود ۶۰۰-۵۰۰ نفر ظرفیت دارد.

معاون نهاد رهبری در دانشگاه صنعتی شریف تصریح کرد: جذابیتی که از زمان بدو ورود بنده به مسجد دانشگاه شریف وجود داشت، این بود که این دانشگاه مملوء از جمعیت بود. یعنی تا آخرین محلی که جا داشت اغلب دانشجویان و اساتید حضور داشتند. البته برخی از این افراد نماز می‌خواندند و عده‌ای دیگر، برای انجام فعالیت‌های خود در آن جا می‌ماندند و این محل، پاتوقی برای دانشجویان و اساتید بود و حلقه ارتباطی میان دانشجویان رشته‌های مختلف شکل می‌گرفت.

حجت الاسلام اسکندری، با اشاره به حضور افراد با قومیت ها و مذاهب مختلف در مساجد دانشگاه ها به ویژه دانشگاه شریف، ادامه داد: با توجه به این که دانشجو پتانسیل زیادی دارد و در کنار درس خود، خیلی از برنامه‌ها را انجام می‌دهد. از اینرو، دنبال جایی برای تبادل آراء است. به طور مثال؛ یکی از علاقه مندی‌های دانشجویان این است که برخی از زبان‌ها را یاد بگیرند و مسجد، بستر خوبی برای این موضوع است و شاید این، برای خیلی از افراد تعجب آور باشد. اما در حقیقت، مسجد برای دانشجویان پاتوق انجام فعالیت هاست.

او افزود: هیچ زمانی، قومیت در مسجد لحاظ نمی‌شود و به همین دلیل، از شمال و جنوب تا شرق و غرب، هر فردی که در دانشگاه رفت و آمد می‌کند بدون شک، وارد مسجد هم می‌شود. مثلاً اهل سنتی که در دانشگاه حاضر هستند به صورت مشهود در مسجد دانشگاه شریف نماز خود را می‌خوانند و هیچ مشکلی هم وجود ندارد و حتی می‌توانند نماز جماعت خود را داشته باشند.

معاون نهاد رهبری در دانشگاه صنعتی شریف با اشاره به اقدامات انجام شده این نهاد به منظور فراهم شدن بستری  برای تبادل گفت و گو در دانشگاه بیان کرد: یکی از علاقه مندی دانشجویان امروز در مسجد دانشگاه این است که بحث‌های روز در میان دانشجویان تبادل شود. مثلاً دوره ده جلسه‌ای درمورد جنبش‌های معاصر شکل می‌گیرد و استاد چند دقیقه‌ای پس از نماز، در این رابطه صحبت می‌کند و پس از آن هم، افراد به طور مفصل درمورد این موضوع به تبادل نظر می‌پردازند و حتی بحث‌هایی شکل می‌ گیرد چراکه دانشگاه، مرکز همین مباحث است.

او گفت: مساجد دانشگاه صرفاً نقش گزارش دهی از مباحث مذهبی صرف را برعهده ندارند که فقط درمورد تفسیر، حدیث و تاریخ صدر اسلام بگوییم، بلکه بیشتر علاقه مندی دانشجویان به مباحث روز است و به همین دلیل، باید به تاریخ صدر اسلام، با نگاهی به تاریخ معاصر پرداخته شود. مثلاً اگر سال‌های پیامبر (ص) تبیین شده یا درمورد جهاد اهل بیت (ع) صحبت می‌شود باید مباحث تاریخ معاصر هم درنظر گرفته شود و برخی از دانشجویان در این خصوص، از معرفی کتاب و مقاله استقبال می‌کنند.

حجت الاسلام اسکندری ادامه داد:در دانشگاه شریف، گاهی ۶۰۰-۵۰۰ نفر دانشجو و استاد حضور دارند که پس از نماز، شاید حدود ۲۰۰نفر از این افراد به مباحثه صریح درمورد موضوعات روز و تاریخ معاصر می‌پردازند و طرف مقابل را به چالش می‌کِشند و بی تفاوت از این موضوع، نمی‌گذرند.

او در پاسخ به این سوال که« چگونه در مسجد دانشگاه، فضای امنی برای مباحثه درمورد موضوعات مختلفی چون؛ سیاست داخلی و...فراهم می شود تا دانشجویان بتوانند صحبت کنند و نقد‌های خود را داشته باشند؟» بیان کرد: دو مقوله را نباید با همدیگر ترکیب کرد. یکی این که گاهی فرد می‌خواهد به موضوعی انتقاد کند و ساختاری را به چالش بکِشد و دوم این که فرد می‌خواهد علاوه بر این که موضوعی را به چالش بکِشد توهین هم کرده و آن مسئله را با ادبیات نادرستی بیان کند که این دو مقوله از یکدیگر قابل تفکیک هستند و آن چیزی که امروز در دانشگاه وجود دارد، این است که اگرچه مسائل سیاسی و اجتماعی زیادی به چالش کشیده می‌شوند و آن‌ها موردانتقاد قرار می گیرند، ولی آب از آب تکان نمی‌خورد و هیچ اتفاقی برای اشخاص نمی‌افتد. بنابراین، اگر حرمت‌ها حفظ شود و نقد ساختاری و محتوایی شکل بگیرد هیچ مشکلی به وجود نمی آید.

به گفته معاون نهاد رهبری در دانشگاه صنعتی شریف، بعضی مواقع، مسائلی مطرح شده که دیگر باب گفت وگو با یکدیگر بسته می شوند. مثلاً در یکی از توئیت‌های دانشجویی اعلام کرده بود که از حجاب متنفر است و این موضوع در جلسه‌ها بحث شد که آیا این دانشجو باید به چالش کشیده شود یا خیر؟! و در نهایت، هیچ اتفاق خاصی برای این خانم رخ نداد، ولی در این میان، مسائلی پیش می‌آیند که در هر جامعه‌ای با ادبیات سخیف با آن مخالفت می‌شود. یعنی فرد با اکانت رسمی از الفاظ رکیک استفاده کرده و یا در روزنامه، با ادبیات طنز سخیف در رابطه با موضوعی صحبت می‌کند.

او در پاسخ به این سوال که «مساجد در تحقق اهداف فرهنگی خود تا چه اندازه موفق بوده اند؟» افزود: قطعاً دانشگاه‌های مختلف، متفاوت عمل کرده اند و به همین دلیل، موفقیت‌های آن‌ها با یکدیگر تفاوت دارد. دانشگاه‌های معتبری مثل تهران، امیرکبیر، صنعتی اصفهان و... در برنامه‌های فرهنگی مساجدشان نمره قابل قبولی دارند. زیرا برنامه‌های مشخص و منظمی در طول سال دارند که مخاطبان خود را جذب کرده اند و رضایت مندی مخاطبانشان هم بالا بوده است. مثلاً مسجد دانشگاه شریف در ایام محرم با ۲هزار نفر شروع می‌شود و در شب‌های تاسوعا و عاشورا به بیش از ۵ هزار نفر می‌رسد و سخنران‌های مختلفی هم در این مراسم‌ها حضور دارند و این نشان می‌دهد که مخاطبان خاص خود را جذب کرده اند.